چرا برخی از دعاها مستجاب نمی‌شود؟

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از لرستان، وقتی انسان متولد می‌شود. سپس بزرگ شده و در جامعه به رشد خود ادامه می‌دهد، او در این سیر متوجه می‌شود که موجود ضعیفی است. بارها و بارها با حوادث مختلف مواجه می‌شود و در هر بار احساس می‌کند که نیاز به تکیه‌گاه مطمئنی دارد تا از پس مشکلات و گرفتاری‌ها برآید.
تکیه‌گاهی که دائمی باشد. در مقابل کمک‌هایش انتظار کمک نداشته و بدون چشم‌داشت انسان را یاری کند. تکیه‌گاهی که بسیار نزدیک، قدرتمند، خستگی‌ناپذیر، مهربان، حکیم، دانشمند و شجاع و... باشد.
در جهان هستی چه کسی دارای این خصوصیات است؟ کدام موجودی است که این شرایط را داشته باشد؟
وقتی که ما دراین موضوع تفکر و دقت می‌کنیم، متوجه می‌شویم که فقط خداست که می‌تواند تکیه‌گاه هر انسانی باشد. خداوند سبحان در آیه 40 سوره غافر خود امر کرده که «... ادْعُونِی أَسْتَجِبْ لَکُمْ ....؛ دعا کنید و مرا صدا بزنید که من هم اجابت می‌نمایم».
خداوند متعال در آیه 56 سوره اعراف فرموده است: «وَلاَ تُفْسِدُواْ فِی الأَرْضِ بَعْدَ إِصْلاَحِهَا وَادْعُوهُ خَوْفًا وَطَمَعًا إِنَّ رَحْمَتَ اللّهِ قَرِیبٌ مِّنَ الْمُحْسِنِینَ؛ و در زمین پس از اصلاح آن فساد مکنید و با بیم و امید او را بخوانید که رحمت‏ خدا به نیکوکاران نزدیک است».

همچنین در آیه 186 سوره بقره آمده است: «وَإِذَا سَأَلَکَ عِبَادِی عَنِّی فَإِنِّی قَرِیبٌ أُجِیبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ فَلْیَسْتَجِیبُواْ لِی وَلْیُؤْمِنُواْ بِی لَعَلَّهُمْ یَرْشُدُونَ؛ و هرگاه بندگان من از تو در باره من بپرسند [بگو] من نزدیکم و دعاى دعاکننده را به هنگامى‌که مرا بخواند اجابت مى‏‌کنم پس [آنان] باید فرمان مرا گردن نهند و به من ایمان آورند باشد که راه یابند ».

امام علی(ع) با آن شجاعت و قدرت بدنی در مناجاتش با خدا می گوید: ای تکیه‌گاه من! ای خالقی که شکوه‌هایم را فقط به تو می‌گویم! ای که از گرفتاری‌ها و مشکلاتم باخبری! خدایا بر بنده‌ای که سرمایه‌اش امید به تو و سلاحش گریه است رحم نما.
این دعاها و مناجات‌هاست که روحیه انسان‌ها را شاداب و قوی و سالم نگه می‌دارد. انسان‌هایی که با دعا سر و کار دارند از نظر روحی بسیار سالم‌تر و شاداب‌تر از دیگران هستند.
انسان با تکیه بر خدا می‌تواند ترس خود را کنترل نماید. با قدرت و اعتماد به نفس حرکت کند. در بسیاری از مواقع در برخورد با مشکلات، گرفتاری‌های خود را برطرف کند و اگر شکست خورد خود را نبازد.

دعا اسلحه و سپر مؤمن است

رسول خدا(ص) همیشه دعا می‌کرد از جمله در حال نگاه کردن به آئینه، هنگام سوار شدن بر مرکب، هنگام خوابیدن، وقتی‌که سفره پهن می‌کردند، هنگام دست بردن به‌سوی غذا، وقت جمع کردن سفره، هنگام نوشیدن شیر، هنگامی‌که میوه نوبر می‌خوردند، هنگام افطار، موقع ورود به قبرستان، هنگامی‌که از چیزی خوشحال می‌شدند، موقع دیدن ماه، وقت تحویل سال، هنگام طلوع آفتاب و هنگام وضو
دعا مغز عبادت است و با دعا هیچ کس به هلاکت نمی‌رسد. پیامبر(ص) فرمود: آیا شما را از اسلحه‌ای که شما را از دست دشمنان‌تان نجات داده و روزی شما را زیاد می‌کند، آگاه نکنم؟ گفتند: چرا. فرمود: شبانه‌روز دعا کنید که دعا اسلحه مؤمن است خداوند سبحان انسان بسیار دعا کننده را دوست دارد.

بهترین عمل نماز، قنوت است

طریقه دعا کردن و این‌که با خداوند سبحان چگونه حرف بزنیم را باید از اولیاء خدا یاد بگیریم. زیرا اطلاعات ما از صفات خدا بسیار کم و معرفت ما نسبت به او بسیار قلیل است. لذا معصومین(ع) دعا‌هایی را به ما یاد داده‌اند که اگر در معانی آن‌ها دقت کنیم علاوه بر استفاده از اثراتشان می‌توانیم معرفت و شناخت خود را نسبت به خالق افزون کنیم.
از جمله دعاهای مشهور که بزرگان دین به خواندن آن‌ها سفارش می‌کردند، دعای کمیل، ندبه، عشرات، سمات، جوشن‌کبیر، مناجات خمس‌عشر، صباح، دعاهای ایام هفته، زیارت عاشورا، زیارت جامعه و .. می‌باشد.

چرا برخی از دعاها مستجاب نمی‌شود؟

استجابت دعا با شرایط زیر عملی است لقمه حرام در شکم نباشد، دعا به مصلحت او باشد، در دعا پافشاری کند، دعا همراه با رقت دل و اشک چشم باشد، قبل و بعد از دعا را با صلوات همراه کند.
گویند پیامبری در محلی استراحت می‌کرد. دید که چند کودک مشغول بازی هستند. ولی یکی از کودکان کور است و بقیه بچه‌ها او را اذیت می‌کنند. دلش به حال این کودک کور سوخت و دعا کرد: خدایا! به این کودک بینایی بده!
دعایش مستجاب شد و کودک بینا شد. ناگاه این کودک با عصبانیت سراغ بچه‌ها رفت و گفت: شما بودید  که مرا اذیت می‌کردید؟ آن‌گاه چند نفر از آنان را کنار رودخانه برد و با قوتی که داشت سر آنان را داخل آب کرد و کشت! پیامبر مذکور از دعایش پشیمان شد و گفت: خدایا کوری را به او برگردان که تو خود حکیمی و می‌دانی به چه کسی بینایی بدهی و چه کسی را کور نمایی.
دعای پدر و مادر در حق فرزند، دعای حاجی از مکه برگشته برای انسان، دعای مظلوم علیه ظالم، دعا در سحر، دعا درهنگام باران، دعای روزه‌دار، دعای فرزند صالح برای والدین خود بهتر اجابت می‌شود

دعا در آئینه احادیث

پیامبر(ص) فرموده است: «خدا آدم بسیار دعا کننده را دوست دارد». همچنین فرموده است «هر مسلمانی که دعا کند و دعایش در قطع رحم و یا جلب گناهی نباشد خدا یکی از سه خصلت را به وی می‌دهد. اجابت کند. دعا را برای آخرتش ذخیره نماید. از گناهانش به وزن دعا ببخشد».
امام باقر(ع) نیز فرموده است هر که دست‌ها را برای خدا بلند کند، خدا حیا می‌کند که دست او را خالی برگرداند پس بعد از دعا دست‌ها را بر سر و صورت خود بکشید.
امام صادق(ع) فرموده است: «خدا می‌داند بنده‌اش چه می‌خواهد ولی دوست دارد که حاجت‌ها گفته شود» همچنین فرموده است «دعای مخفی معادل هفتاد دعای آشکار است».
گفته‌اند پیامبر(ص) در دعا چنان تضرع می‌کرد که نزدیک بود عبا از دوسشش بیفتد. امام محمدباقر(ع) فرموده است: خدا بندگان بسیار دعا کننده را دوست دارد. پس در هنگام سحر تا طلوع خورشید دعا کنید که در این ساعت، درهای آسمان باز و رزق تقسیم و حاجت‌های بزرگ برآورده می‌شود.
پیامبر(ص) همچنین، فرموده است: چند دسته دعایشان مستجاب نمی‌شود: کسی‌که قرض می‌دهد و سندی نمی‌گیرد. سپس بدهکار انکار می‌کند و کسی‌که علیه فامیل دعا می‌کند و کسی که زنش را اذیت می‌کند و از زنش نزد خدا شکایت می‌کند که خدا می‌فرماید من امر زنت را در اختیارت قرار دادم و کسی‌که پول‌هایش را بی‌اندازه می‌بخشد و دوباره از خدا می‌خواهد و کسی‌که در خانه نشسته و از خدا رزق می‌خواهد.
حجت‌الاسلام والمسلمین سیداحمد میرعمادی، نماینده ولی‎ فقیه در استان و امام‌جمعه خرم‌آباد در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا مهمترین شرط استجابت دعا در بیان امیرالمومنین علی(ع) حُسن ظن به خداوند متعال بیان کرد و گفت: برای استجابت دعا در منابع دینی شرایطی ذکر شده است که صلوات بر پیامبر، رو به قبله بودن، دعا کردن پس از نماز، دیگران را بر خود مقدم دانستن و... از جمله شرایط ذکر شده برای استجابت دعا است.
وی با اشاره به این‌که ائمه و اهل‌ بیت(ع) آسان کننده اجابت دعا و وسیله‌ای برای تقرب به خداوند متعال هستند، افزود: امیر المومنین علی(ع) از مؤمنان می‌خواهد که برای وسعت رزق و روزی دعا کنند، انسان از نظر رزق و روزی نباید در مضیقه و تنگنا باشد.
این مفسر قرآن و نهج‌البلاغه با بیان این‌که اگر انسان از رزق و روزی خود، دیگران را نیز بهره‌مند کند مطلوب‌تر است، تصریح کرد: بر اساس سخنان امام علی(ع) باید از خداوند متعال بخواهیم درهای نعمت الهی را به روی ما باز کند.
نماینده ولی‌ فقیه در استان لرستان با تاکید بر این‌که رحمت بالاتر از نعمت است، اضافه کرد: باید از خدا بخواهیم درهای رحمت که در حقیقت گشودن بال به روی انسان است را به روی ما باز کند.
میرعمادی با اشاره به این‌که این سؤال ممکن است برای همه پیش آمده باشد که چرا دعاها به اجابت نمی‌رسد و یا با تاخیر به اجابت می‌رسد، اظهار کرد: امام علی(ع) بیش از شش مورد از موانع استجابت و یا تاخیر در استجابت دعا را ذکر کرده‌اند.
وی با بیان این‌که یکی از عوامل تاخیر در استجابت دعا موضوع بخشش به اندازه نیت و ظرفیت انسان است، تصریح کرد: استجابت دعا به این موضوع بستگی دارد که انسان ظرفیت‌اش چه‌قدر است.
نماینده ولی فقیه در استان لرستان و امام‌جمعه شهرستان خرم‌آباد با تأکید بر این‌که استجابت دعا نیاز به اخلاص، انقطاع از غیر خدا و جدیت در طلب دعا دارد، افزود: یکی دیگر از علل تاخیر در استجابت دعا این است که خداوند متعال می‌خواهد انسان بیشتر در خانه‌اش را بکوبد و اصرار به اجابت دعا داشته باشد.
میرعمادی با اذعان به این‌که گاهی دعا بهانه‌ای برای حضور در درگاه خداوند متعال است، گفت: شخصی به نام قاسم به محضر امام صادق(ع) آمد و گفت که دو آیه در قرآن وجود دارد که معنی آن‌را نمی‌فهمم، یکی آیه ۶۰ سوره مؤمن است که می‌گوید: «بخوانید مرا تا استجابت کنم شما را»، اما با این حال دعاهای ما به استجابت نمی‌رسد.
وی اضافه کرد: امام صادق(ع) در تفسیر این آیه فرمودند که شما یا روش دعا کردن را نمی‌دانید و یا ظرفیت استجابت دعا را ندارید.
نماینده ولی‌ فقیه در استان لرستان با بیان این‌که موضوع اصلی در استجابت دعا داشتن ظرفیت آن است، ادامه داد: آیه ۳۹ سوره سبا آیه دومی بود که آن شخص در محضر امام صادق(ع) پرسیدند، معنی آیه این است که بگو در حقیقت پروردگار من است که روزى را براى هر کس از بندگانش که بخواهد گشاده یا براى او تنگ مى‌گرداند و هر چه را انفاق کردید عوضش را او مى‌دهد و او بهترین روزى دهندگان است.
وی با بیان این‌که امام صادق(ع) در تفسیر این آیه فرمودند که هرگاه شما از راه حلال مالی را به دست آورید و در راه حلال انفاق کنید خداوند جایگزین آن را به شما می‌دهد، بنابراین شرط اصلی دادن جایگزین انفاق موضوع حلال بودن مال است.