کم‌کاری شیعه در ترسیم دیدگاه قرآن درباره زن

علاسوند با اشاره به موضوع قرآن و زنانه‌گری بیان کرد: یکی از مسایل بسیار مطرح در جهان اسلام، فمینیسم است که در دوره پسامدرن مطرح شده ولی فرایند شروع فمینیسم اسلامی بیش از صد سال است که در جهان عرب رقم خورده است.

وی با بیان اینکه مجموعه ادبیات پیدا شده در خصوص اصطکاک میان قرآن و فمینیسم در دنیای عرب رخ داده است تصریح کرد: البته جریان ماقبل آن از مسیحیت برخاسته و جریانی در مواجهه با قرآن، مسئله زنانگی را طوری بیان کرده که دقیقا متخذ از الهیات کاتولیک است.

علاسوند تصریح کرد: اولین کسانی که برای حقوق زنان تلاش می‌کردند و جنبش و حرکت اجتماعی ایجاد کردند زنان معتقد مسیحی بودند؛ زیرا برخی به دنبال این بودند که این کتاب مقدس آیا منشا حقوق زن و خاستگاه حقوق انسانی زن است یا ضد زن است؛ دو رویکرد در جنبش فمینیستی پدید آمد؛ برخی معتقدند که کتاب مقدس منشا ظلم به زنان است و برخی خلاف آن را اعتقاد دارند.

علاسوند اظهار کرد: به این دلیل عده‌ای از این افراد به سمت بازخوانی کتاب مقدس رفتند و تلاش زیادی کردند تا الهایت زنانه‌ای را از آن بیرون بیاورند و در این راه، بازی‌های زبانی راه انداختند؛ مثلا بحث کردند که ریشه انسان، مونث است.

این محقق و استاد حوزه خواهران ادامه داد: این افراد چنین الهیاتی را برگرفته از متون مقدس پیگیری کردند که بیشتر ادبیاتی است که چندان موفق هم نبوده است البته همین افراد به نتیجه رسیدند که نمی‌شود ساختار کلیسا را زنانگی و کتاب مقدس را دارای رویکرد زنانه بدانیم که البته این مطلب، جای تحقیق فراوانی دارد.

وی افزود: در دنیای عرب، نیز زنانی بودند که فمینیست سکولار بوده و بازی‌های زبانی فوق را در مورد قرآن، پیاده کردند که به نظر می رسد رشته‌های تفسیری باید مباحثی را راجع به این مسایل ارایه کند.

علاسوند تصریح کرد: چون مباحث شیعه برای دنیای غرب ترجمه نمی شود و اهل سنت در مباحث زنان در دنیا، مشارکت دارند لذا الهیات فمینیستی آنان شناخته شده است ولی از دیدگاه ما در دنیا، شناختی وجود ندارد که نشانه کم کاری قطعی شیعیان در این مسئله است.

وی بیان کرد: گروه دوم کسانی هستند که دست به بازخوانی قرآن زدند ولی علاقه ندارند به آنان فمینیسم اسلامی گفته شود؛ بلکه دنبال این هستند که قرآن چگونه حقوق زن را به رسمیت شناخته است؛ این گروه معتقد و دل داده به قرآن هستند.

وی تاکید کرد: این افراد معتقدند که قرآن در دفاع انسانی از زنان، مکتب مترقی و مستقلی دارد لذا این افراد منتقد جریان هرمنوتیکی و تفسیری در تاریخ مردسالار تفسیر قرآن در دنیای عرب هستند.

علاسوند با بیان اینکه  تنوع زیادی در میان تفکرات فمینیستی در دنیای عرب وجود دارد و نباید آنان را یک کاسه ببینیم افزود: منطقا موجه است که جریانات تفسیری فمینیستی در دنیای عرب در وضعیت مردسالارانه ایجاد شود.

علاسوند با بیان اینکه تفاسیر بزرگی در اهل سنت تولید شده ولی سنت آنان سنت صحابه است و به پیامبر نمی رسد  تاکید کرد: برخی مفسران اهل سنت، تحت عنوان تفسیر قرآن، مشمئزکننده‌ترین مطالب را در مورد زنان بیان کرده اند که این مطالب در کتب تفسیری شیعه به ندرت وجود دارد.

وی افزود: اگر کسی در بافت جامعه عرب زندگی کند و با متون مشحون از عبارات گزنده تفاسیر اهل سنت روبرو شود به طور طبیعی زنان جدیدی که سراغ تفاسیر بروند بازتابش چیزی جز فمینیسم شکل گرفته در دنیای عرب نیست.

علاسوند تصریح کرد: برخی از محققان ما در داخل کشور نیز  در چارچوب تفسیر بنت‌الشاطی و امین خولی و ... ورود کرده‌اند بدون اینکه بدانند روش ایشان چه نتایجی دارد که نمونه آن امام جمعه شدن امینه ودود برای زن و  مرد در مسجدی در نیویورک است.

وی به مثالی اشاره و عنوان کر: ابوزید سطوح دلالت را معنا کرده است ومطالب علمی دقیقی عنوان می‌کند ولی در بحث زنان، بسیار عرفی حرف می زند و نتایج نه چندان خوبی هم گرفته می‌شود.

علاسوند بیان کرد: گروه دیگری در بازخوانی قرآن هستند که البته بازخوانی را راهی برای فروکاهش روش فهم اسلامی در مورد زنان گرفته‌اند؛ مبنای این گروه فمینیست است و عبایی از این عنوان هم ندارند  ولی دنبال این هستند که برچسب قرآنی برای تفکر خود ایجاد کنند؛ لذا از واژه‌هایی استفاده می‌کنند که مباحث فقهی مانند زمان و مکان و فقه پویا و  ... را دارد و این مفاهیم ابزار برای آنان است؛ البته بیشترین این افراد نیز مسلمان‌زاده هستند ولی تعلق زیادی به جریان اسلامی ندارند.

وی افزود: تعداد همایش‌های این افراد بسیار زیاد است و  خود اینها تصریح می‌کنند برای تغییر وضعیت زن در کشورهای اسلامی ناچاریم در زمین بازی اسلام حرکت کنیم.

علاسوند بیان کرد: بیشتر کسانی که در جریانات چپ و اصلاح‌طلب هستند عمدتا تغییرات حقوقی نکته تمرکز آنان است و یکی از اسنادشان نیز قرآن است؛ یعنی چیزی را که به نام تراث در دنیای عرب مورد مواجهه قرار گرفت تسری به سنت در تفکر شیعه می‌دهند و معتقدند باید با تمرکز در قرآن، تحول ایجاد کنند.