حجت‌الاسلام فخریان:
مهم‌ترین کارکرد مسجد تراز اسلام، سکولارزدایی و ترویج سبک زندگی اسلامی است
گروه اندیشه ــ مدیر طرح تبیین اندیشه‌های مقام معظم رهبری نقش مساجد در سکولارزدایی و ترویج سبک زندگی اسلامی و اینکه نگذارد مسلمانان رنگ و بوی سکولار به خود بگیرند به این معنا که حرف از دین بزنند اما متن زندگی آنها رنگ و بوی اسلام ناب و دین نداشته باشد را از مهم‌ترین کارکردهای مسجد تراز انقلاب اسلامی دانست.
حجت‌الاسلام والمسلمین اسماعیل فخریان، استاد حوزه علمیه و مدیر طرح تبیین اندیشه‌های مقام معظم رهبری در سراسر کشور در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا؛ پیرامون کارکرد مسجد در سبک زندگی اسلامی و تشریح شاخص‌های مسجد تراز اسلامی، اظهار کرد: انسان دارای ابعاد مختلف و ساحت‌های مختلفی است و خداوند متعال انسان را تک بعدی نیافریده است، هدف از خلقت انسان و بلکه مهم‌ترین هدف خلقت انسان؛ رشد ابعاد مختلف وجودی انسان بوده است و راهنما و مربی رشد انسان نیز انبیاء(ع) بوده‌اند و پیامبر عظیم‌الشان اسلام(ص) به عنوان بزرگترین مربی تربیتی انسان‌ها تمام فعالیت‌های خودشان را با محوریت مسجد شروع کردند و اساسا ساخت مسجد از ابتکارات اسلام بوده است. پیامبر گرامی اسلام(ص) بسیاری از کار‌های فرهنگی، تربیتی، سیاسی، اجتماعی، تبلیغی خودشان را در مسجد انجام می‌دادند و از صدر اسلام تاکنون مسجد محوری‌ترین مرکز اسلام بوده است.
وی ادامه داد: بنای اسلام بر این است که مسجد پاسخ‌گوی نیاز‌های مختلف مسلمانان باشد، طبیعی است با توجه به اینکه بزرگترین و مهم‌ترین هدف خلقت رشد انسان در ساحت‌های مختلف وجودی است دقیقا انسان باید در دنیا تربیت شود و مربی تربیتی انسان‌ها در طول تاریخ انبیاء(ع) بوده‌اند و از آنجا که مرکز فعالیت‌های پیامبر اکرم(ص) مسجد بوده است، پس می‌توان مسجد را به عنوان یکی از مراکز تربیتی انسان و یکی از مراکز آموزش به انسان به حساب آورد.
فخریان با اشاره به فرازی از بیانات مقام معظم رهبری در دیدار با ائمه جماعات مساجد تهران گفت: مسجد باید پایگاه انسان‌سازی، عمران دل و دنیا، مقابله با دشمن، بصیرت افزایی و زمینه‌سازی برای ایجاد تمدن اسلامی باشد، در حقیقت در این جمله ایشان کارکردهای مسجد در طراز اسلام انقلابی و انقلاب اسلامی را بیان می‌کنند، یعنی یک مسجد ظرفیت انسان‌سازی دارد.
وی افزود: در این میان متولیان مساجد باید در زمینه انسان‌سازی برنامه‌ریزی متنوعی با محوریت مسجد داشته باشند لکن مسجد توانمندی و پتانسیل آن را دارد تا انسان‌سازی که مهم‌ترین هدف انبیاء(ع) بوده است را دنبال کند. آباد کردن دل و دنیای مردم یکی از کارکردهای مسجد در تراز انقلاب اسلامی است.
وی افزود: در این میان متولیان مساجد باید در زمینه انسان‌سازی برنامه‌ریزی متنوعی با محوریت مسجد داشته باشند لکن مسجد توانمندی و پتانسیل آن را دارد تا انسان‌سازی که مهم‌ترین هدف انبیاء(ع) بوده است را دنبال کند. آباد کردن دل و دنیای مردم یکی از کارکردهای مسجد در تراز انقلاب اسلامی است.
پیشرفت در سایه تمدن اسلامی؛ با محوریت «مسجد»
مدیر طرح تبیین اندیشه‌های مقام معظم رهبری در کشور یادآور شد: بصیریت‌افزایی برای ایجاد تمدن اسلامی نیز به همین جهت در تمدن اسلامی بحث می‌شود. مقام معظم رهبری در سفری که سال ۹۱ به خراسان شمالی داشتند، در دیدار با جوانان این استان در مصلی امام خمینی بجنورد، مفصل در مورد تمدن اسلامی صحبت کردند و با این بیان که هدف انقلاب اسلامی؛ تمدن اسلامی است و ایجاد تمدن اسلامی با پیشرفت حاصل می‌شود، ادامه داد: ساحت‌های مختلف فرمایشات ایشان را از جمله در دیدار با ائمه جماعات مساجد تهران را اگر با فرمایشات ایشان در دیدار با جوانان بجنورد در کنار هم نگاه کنیم، لازمه و خروجی آن این می‌شود که هدف نهایی انقلاب اسلامی؛ ایجاد تمدن اسلامی است که ابعاد و ساحت‌های مختلفی دارد و در سایه این تمدن زمینه‌های پیشرفت حاصل می‌شود و تمام آن پیشرفت‌ها لزوما می‌تواند با محوریت «مسجد» صورت گیرد.
وی افزود: مقام معظم رهبری در دیدار با جوانان بجنورد می‌فرمایند: اگر جهت‌گیری ما پیشرفت همه‌جانبه و به معنای تحقق تمدن‌سازی نوین اسلامی باشد و این‌طور بگویم که هدف ملت ایران و هدف انقلاب اسلامی؛ ایجاد تمدن نوین اسلامی باشد، رسیدن به این مهم دو بخش دارد؛ یک بخش، بخش ابزاری است و دیگری بخش متنی، اصلی و اساسی است، به هر دو بخش باید رسید. آن بخش ابزاری چیست؟ عبارت است از همین ارزش‌هایی که امروز به عنوان پیشرفت کشور مطرح می‌کنیم؛ علم، اختراع، صنعت، سیاست، اقتصاد، اقتدار سیاسی و نظامی، اعتبار بین‌المللی، تبلیغ و ابزار‌های تبلیغی، همه این‌ها بخش ابزاری تمدن و وسیله است، البته ما در این بخش در کشور پیشرفت‌های خوبی داشتیم، اما بخش اصلی آن چیز‌هایی است که متن زندگی ما را تشکیل می‌دهد که همان سبک زندگی است و این بخش حقیقی، اصلی و اساسی تمدن اسلامی است، یعنی مسئله خانواده، سبک ازدواج، نوع مسکن، نوع لباس، الگوی مصرف، خوراک، نوع آشپزی، مسئله خط، زبان، مسئله کسب و کار، رفتار ما در محل کار، «سبک زندگی» و بخش اصلی و حقیقی تمدن اسلامی است.
فخریان گفت: بر مبنای آنچه که رهبری می‌فرمایند و این نکته که تمدن دو بخش ابزاری و محتوایی دارد، آموزش آن بخش محتوایی و اصلی می‌تواند بر محوریت مسجد صورت گیرد، یعنی تمام آموزش‌های بخش محتوایی سبک زندگی که منجر به تشکیل تمدن اسلامی می‌شود می‌تواند با محوریت مسجد صورت گیرد.
وی ادامه داد: از منظر دیگر اگر بخواهیم به مسئله نگاه کنیم؛ اگر کارکردهای مسجد را در آموزش تمام امور محتوایی که به سبک زندگی مربوط می‌شود بدانیم، این نکته را باید مدنظر داشت که تمدن اسلامی در بخش اصلی از چیز‌هایی تشکیل می‌شود که این‌ها متن زندگی ماست، این‌ها همان چیز‌های است که به آن عقل معاش می‌گویند، عقل معاش فقط به معنای پول درآوردن و خرج کردن نیست، همه عرصه‌ها که گفته شد جزء عقل معاش است.
این استاد حوزه علمیه با اشاره به بخش محتوایی افزود: بخش محتوایی و اصلی را می‌توان به عنوان بخش نرم‌افزاری تمدن به حساب آورد، لذا باید کارکرد اسلام و کارکرد مسجد در تراز انقلاب اسلامی این‌گونه تبیین شود که تمام بخش نرم‌افزاری ایجاد تمدن اسلامی که در حقیقت ابعاد گوناگون و ساحت‌های مختلف سبک زندگی ما را تشکیل می‌دهند، با محوریت مسجد باشد.
مدیر طرح تبیین اندیشه‌های مقام معظم رهبری در کشور یادآور شد: بصیریت‌افزایی برای ایجاد تمدن اسلامی نیز به همین جهت در تمدن اسلامی بحث می‌شود. مقام معظم رهبری در سفری که سال ۹۱ به خراسان شمالی داشتند، در دیدار با جوانان این استان در مصلی امام خمینی بجنورد، مفصل در مورد تمدن اسلامی صحبت کردند و با این بیان که هدف انقلاب اسلامی؛ تمدن اسلامی است و ایجاد تمدن اسلامی با پیشرفت حاصل می‌شود، ادامه داد: ساحت‌های مختلف فرمایشات ایشان را از جمله در دیدار با ائمه جماعات مساجد تهران را اگر با فرمایشات ایشان در دیدار با جوانان بجنورد در کنار هم نگاه کنیم، لازمه و خروجی آن این می‌شود که هدف نهایی انقلاب اسلامی؛ ایجاد تمدن اسلامی است که ابعاد و ساحت‌های مختلفی دارد و در سایه این تمدن زمینه‌های پیشرفت حاصل می‌شود و تمام آن پیشرفت‌ها لزوما می‌تواند با محوریت «مسجد» صورت گیرد.
وی افزود: مقام معظم رهبری در دیدار با جوانان بجنورد می‌فرمایند: اگر جهت‌گیری ما پیشرفت همه‌جانبه و به معنای تحقق تمدن‌سازی نوین اسلامی باشد و این‌طور بگویم که هدف ملت ایران و هدف انقلاب اسلامی؛ ایجاد تمدن نوین اسلامی باشد، رسیدن به این مهم دو بخش دارد؛ یک بخش، بخش ابزاری است و دیگری بخش متنی، اصلی و اساسی است، به هر دو بخش باید رسید. آن بخش ابزاری چیست؟ عبارت است از همین ارزش‌هایی که امروز به عنوان پیشرفت کشور مطرح می‌کنیم؛ علم، اختراع، صنعت، سیاست، اقتصاد، اقتدار سیاسی و نظامی، اعتبار بین‌المللی، تبلیغ و ابزار‌های تبلیغی، همه این‌ها بخش ابزاری تمدن و وسیله است، البته ما در این بخش در کشور پیشرفت‌های خوبی داشتیم، اما بخش اصلی آن چیز‌هایی است که متن زندگی ما را تشکیل می‌دهد که همان سبک زندگی است و این بخش حقیقی، اصلی و اساسی تمدن اسلامی است، یعنی مسئله خانواده، سبک ازدواج، نوع مسکن، نوع لباس، الگوی مصرف، خوراک، نوع آشپزی، مسئله خط، زبان، مسئله کسب و کار، رفتار ما در محل کار، «سبک زندگی» و بخش اصلی و حقیقی تمدن اسلامی است.
فخریان گفت: بر مبنای آنچه که رهبری می‌فرمایند و این نکته که تمدن دو بخش ابزاری و محتوایی دارد، آموزش آن بخش محتوایی و اصلی می‌تواند بر محوریت مسجد صورت گیرد، یعنی تمام آموزش‌های بخش محتوایی سبک زندگی که منجر به تشکیل تمدن اسلامی می‌شود می‌تواند با محوریت مسجد صورت گیرد.
وی ادامه داد: از منظر دیگر اگر بخواهیم به مسئله نگاه کنیم؛ اگر کارکردهای مسجد را در آموزش تمام امور محتوایی که به سبک زندگی مربوط می‌شود بدانیم، این نکته را باید مدنظر داشت که تمدن اسلامی در بخش اصلی از چیز‌هایی تشکیل می‌شود که این‌ها متن زندگی ماست، این‌ها همان چیز‌های است که به آن عقل معاش می‌گویند، عقل معاش فقط به معنای پول درآوردن و خرج کردن نیست، همه عرصه‌ها که گفته شد جزء عقل معاش است.
این استاد حوزه علمیه با اشاره به بخش محتوایی افزود: بخش محتوایی و اصلی را می‌توان به عنوان بخش نرم‌افزاری تمدن به حساب آورد، لذا باید کارکرد اسلام و کارکرد مسجد در تراز انقلاب اسلامی این‌گونه تبیین شود که تمام بخش نرم‌افزاری ایجاد تمدن اسلامی که در حقیقت ابعاد گوناگون و ساحت‌های مختلف سبک زندگی ما را تشکیل می‌دهند، با محوریت مسجد باشد.
فضاهای مناسب آموزشی و انتظار مطلوب از مسجد
وی گفت: یکی از مهم‌ترین ساحت‌های جامعه اسلامی؛ آموزش به کودکان و نوجوانان است و تربیت کودکان و نوجوانان و نیز مقاطع بالاتر می‌تواند با محوریت مسجد صورت گیرد، لیکن باید ملزومات و لوازم ایجاد فضای آموزشی مناسب در مسجد ایجاد شود، اگر نتوانیم مسجد را حتی از لحاظ ساختاری و آموزشی در تراز آموزش‌های استاندارد قرار دهیم، نمی‌توان انتظار مطلوب از مسجد داشت. یک مسجد زمانی می‌تواند در آموزش ساحت‌های مختلف سبک زندگی اسلامی که منجر به تشکیل تمدن اسلامی می‌شود و زمانی می‌توانیم این کارکرد را از مسجد انتظار داشته باشیم که فضاهای لازم برای چنین آموزش‌هایی در مساجد فراهم شود.
حجت‌الاسلام فخریان با تاکید بر این نکته که اگر یک مسجد بتواند فضاهای مختلف برای کارکردهای گوناگون در خود داشته باشد، قطعا می‌تواند به عنوان محوری‌ترین مرکز در اسلام برای ایجاد تمدن اسلامی به حساب آید، افزود: مقام معظم رهبری در دیدار با ائمه جماعات مساجد تهران در فرمایشی عنوان کردند: مسجد پایگاه انواع فعالیت‌های اجتماعی است و در تقویت فکری و ترغیب مردم به فعالیت‌های گوناگون اجتماعی نقش اساسی دارد.
وی یادآور شد: پایگاه انواع فعالیت‌های اجتماعی را می‌توانیم به آموزش انواع فعالیت‌های اجتماعی تعبیر کنیم، یعنی مسجد را آموزش‌محور کنیم و بگوییم که آموزش‌ها با محوریت مسجد در سنین مختلف، در مقاطع مختلف و موضوعات مختلف صورت بگیرد. در همین دیدار رهبری اشاره می‌فرمایند که مساجد باید حصار و خاکریز‌های فرهنگی باشند و حرکت‌های فرهنگی باید از مسجد آغاز شود، همچنین آموزش‌های سیاسی و حرکات و فعالیت‌های سیاسی هم با محوریت مسجد صورت بگیرد.
مدیر طرح تبیین اندیشه‌های مقام معظم رهبری با اشاره به دیگر فراز بیانات رهبری در دیدار با ائمه جماعات مساجد تهران، افزود: اسلام سکولار و محصور در عبادات، چه فردی و چه جمعی، حتی اگر طرفداران فراوان داشته باشد، مورد خصومت سلطه‌گران نیست، یعنی اسلامی که مخالفت با سکولاریزم حتی از نوع پنهان آن دارد، این مخالفت و عدم سکولار شدن مسلمانان باید در مسجد دنبال شود. یکی از کارکردهای مسجد باید سکولار زدایی باشد و نگذارد مسلمانان رنگ و بوی سکولار به خود بگیرند، به این معنا که حرف از دین بزنند، اما متن زندگی آنها رنگ و بوی اسلام ناب نداشته باشد، رنگ بوی دین نداشته باشد.
انتهای پیام
وی گفت: یکی از مهم‌ترین ساحت‌های جامعه اسلامی؛ آموزش به کودکان و نوجوانان است و تربیت کودکان و نوجوانان و نیز مقاطع بالاتر می‌تواند با محوریت مسجد صورت گیرد، لیکن باید ملزومات و لوازم ایجاد فضای آموزشی مناسب در مسجد ایجاد شود، اگر نتوانیم مسجد را حتی از لحاظ ساختاری و آموزشی در تراز آموزش‌های استاندارد قرار دهیم، نمی‌توان انتظار مطلوب از مسجد داشت. یک مسجد زمانی می‌تواند در آموزش ساحت‌های مختلف سبک زندگی اسلامی که منجر به تشکیل تمدن اسلامی می‌شود و زمانی می‌توانیم این کارکرد را از مسجد انتظار داشته باشیم که فضاهای لازم برای چنین آموزش‌هایی در مساجد فراهم شود.
حجت‌الاسلام فخریان با تاکید بر این نکته که اگر یک مسجد بتواند فضاهای مختلف برای کارکردهای گوناگون در خود داشته باشد، قطعا می‌تواند به عنوان محوری‌ترین مرکز در اسلام برای ایجاد تمدن اسلامی به حساب آید، افزود: مقام معظم رهبری در دیدار با ائمه جماعات مساجد تهران در فرمایشی عنوان کردند: مسجد پایگاه انواع فعالیت‌های اجتماعی است و در تقویت فکری و ترغیب مردم به فعالیت‌های گوناگون اجتماعی نقش اساسی دارد.
وی یادآور شد: پایگاه انواع فعالیت‌های اجتماعی را می‌توانیم به آموزش انواع فعالیت‌های اجتماعی تعبیر کنیم، یعنی مسجد را آموزش‌محور کنیم و بگوییم که آموزش‌ها با محوریت مسجد در سنین مختلف، در مقاطع مختلف و موضوعات مختلف صورت بگیرد. در همین دیدار رهبری اشاره می‌فرمایند که مساجد باید حصار و خاکریز‌های فرهنگی باشند و حرکت‌های فرهنگی باید از مسجد آغاز شود، همچنین آموزش‌های سیاسی و حرکات و فعالیت‌های سیاسی هم با محوریت مسجد صورت بگیرد.
مدیر طرح تبیین اندیشه‌های مقام معظم رهبری با اشاره به دیگر فراز بیانات رهبری در دیدار با ائمه جماعات مساجد تهران، افزود: اسلام سکولار و محصور در عبادات، چه فردی و چه جمعی، حتی اگر طرفداران فراوان داشته باشد، مورد خصومت سلطه‌گران نیست، یعنی اسلامی که مخالفت با سکولاریزم حتی از نوع پنهان آن دارد، این مخالفت و عدم سکولار شدن مسلمانان باید در مسجد دنبال شود. یکی از کارکردهای مسجد باید سکولار زدایی باشد و نگذارد مسلمانان رنگ و بوی سکولار به خود بگیرند، به این معنا که حرف از دین بزنند، اما متن زندگی آنها رنگ و بوی اسلام ناب نداشته باشد، رنگ بوی دین نداشته باشد.
انتهای پیام
