کتابت قرآن مرموز توسط میرزاحسین معتقد ریشهری

16 اسفندماه سالروز ارتحال ميرزا حسين ريشهري (معروف به فاضل اهرمي) و متخلص به «معتقد» کاتب قرآن رمز‌‌دار است و این روز را به نام روز قرآنی بوشهر نامیده اند.

به همین مناسبت دکتر عبدالکریم مشایخی، مدیر بنیاد شناسی ایران در بوشهر در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا از بوشهر وی را از فضلاء، اديبان و روحانيون معروف استان بوشهر معرفی کرد و گفت: معتقد اهرمی در سال 1253 ه.ق /1216 ه.ش در اهرم تنگستان متولد شد و در ريشهر (واقع در جنوب بوشهر) نشو و نما يافت. به نوشته رکن‌زاده آدميت در کتاب «دانشمندان و سخن‌ سرايان فارس» در 12 سالگي براي تحصيل به خورموج (مرکز دشتي) رفت و علوم عربي و فنون ادبي و فقه و اصول و حسن خط را بياموخت. سپس براي تکميل تحصيلات خود به عراق رفت و مدتي در آنجا اقامت گزيد. پس از بازگشت در مدرسه سعادت مظفري که اولين مدرسه بوشهر به سبک جديد بود، به تدريس عربي و ادبيات فارسي مشغول گرديد.

مشایخی ادامه داد: وي علاوه بر آشنايي به قرآن و فقه و معارف اسلامي و ارتباط با فرهنگ جديد كه در دوره خود تأثيرگذار بوده، در نهضت مشروطيت نيز از نظر فكري نقش داشته است. او در حوزه انديشه سياسي در دوران مشروطيت رساله سياسي «احياءالمله» را به قصد دفاع از مشروطيت تأليف و در چند شماره نشريه مظفري به چاپ رساند.

مدیر بنیادشناسی ایران از ارادت و انس معتقد با قرآن گفت و اضافه کرد: يکي از کارهاي روزمره میرزا حسین معتقد، علاوه بر تدريس و سرودن شعر، کتابت قرآني ويژه در چند نسخه به خط نسخ بود و آن را «قرآن مرموز» نامگذاري کرد. تاريخ کتابت اين قرآن هفتم ماه رمضان 1299 ه.ق است.

وی تصریح کرد: به نظر مي‌رسد که دليل نامگذاري اين قرآن به مرموز اين است که تمام صفحات 11 سطري اين قرآن به نحوي است که بدون استثناء در تمام صفحات، حرف و يا کلمه اول سطور اول و يازدهم، دوم و دهم، سوم و نهم، چهارم و هشتم و پنجم و هفتم مشابه بوده و يکي هستند و در همه صفحات تنها حرف و يا کلمه اول سطر ششم به دليل نداشتن سطر مقابل آزاد است.

مشایخی با اشاره به دیگر آثار او در زمینه فقهی و ادبی گفت: میرزا حسین معتقد ریشهری علاوه بر قرآن مرموز آثار ديگري نيز در فقه، ادبيات عرب و لطايف دارد. رساله احياءالملّه، مجموعه اشعار معتقد تحت عنوان جواهر‌الزواهر كه بيشتر در مدايح و مراثي ائمه اطهار (ع) است ابتدا در سال 1309 ه.ق (1270 ه.ش) در بمبئي هندوستان به چاپ رسيده و سپس در سال 1324 ه.ق (1284 ه.ش) به همت سديدالسلطنه كبابي در چاپخانه گلزار حسيني شيراز چاپ شده است. اين مجموعه شعري در سال 1377 ه.ش نيز توسط بنياد ايران‌شناسي ـ شعبه بوشهر با مقدمه و اضافاتي تجديد چاپ شده است.

وی در پایان گفت: میرزا حسین معتقد در روز شنبه 20 رجب 1341 ه.ق برابر 16 اسفندماه 1301 ه.ش پس از 88 سال عمر در ريشهر واقع در شهر بوشهر کنونی وفات يافت و در مقبره خانوادگي در همان محل مدفون شد.