مراد از نور خدا، نور وجودی برای همه مخلوقات است

به گزارش ایکنا، آیت‌الله مهدی هادوی تهرانی، 22 دی‌ماه در ادامه مباحث تفسیری سوره مبارکه نور به آیه 35 «اللَّهُ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ مَثَلُ نُورِهِ كَمِشْكَاةٍ فِيهَا مِصْبَاحٌ الْمِصْبَاحُ فِي زُجَاجَةٍ الزُّجَاجَةُ كَأَنَّهَا كَوْكَبٌ دُرِّيٌّ يُوقَدُ مِنْ شَجَرَةٍ مُبَارَكَةٍ زَيْتُونَةٍ لَا شَرْقِيَّةٍ وَلَا غَرْبِيَّةٍ يَكَادُ زَيْتُهَا يُضِيءُ وَلَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نَارٌ نُورٌ عَلَى نُورٍ يَهْدِي اللَّهُ لِنُورِهِ مَنْ يَشَاءُ وَيَضْرِبُ اللَّهُ الْأَمْثَالَ لِلنَّاسِ وَاللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ» اشاره کرد و گفت: نام این سوره برگرفته از واژه نور برای خداوند در این آیه است؛ در این آیه به موضوع خداشناسی پرداخته که از دشوارترین مفاهیم است؛ مثلاً انسان زمان‌مند و مکان‌مند است، اما زمان درباره خداوند معنایی ندارد یا می‌گوییم خداوند بی‌نیاز است که تبیین این مفاهیم دشوار است.  

وی با بیان اینکه نور خودش آشکار است و مابقی اشیاء را آشکار می‌کند، افزود: لطافت بحث در این است که اشیاء پیرامون ما وجود دارند، اما نور آنها را آشکار می‌کند و اگر نور نباشد، دیده نمی‌شوند؛ ولی در مورد خداوند این مسئله درست نیست، زیرا وجود مخلوقات از نور خداوند است.

آیت‌الله هادوی تهرانی با بیان اینکه ما درکی از نور خداوند جز با بهره بردن از تمثیل نداریم، اظهار کرد: خداوند صرفاً «ظاهر بذاته و مظهر بغیره» یعنی آشکار ذاتی و آشکارکننده دیگران نیست، بلکه مخلوقات، جز خدا چیزی نیستند و وجودی ندارند، نه اینکه هستند و ما آنها را نمی‌بینیم؛ نور در این آیه، نور  وجود و اصل هستی است.

استاد سطح عالی حوزه علمیه با بیان اینکه همه عالم پرتو نور خدا هستند، اظهار کرد: ماسوی الله در مقایسه با الله هیچ نیستند، بنابراین تعبیر «الله نور السموات و الارض» نه اینکه آسمان و زمینی بود و خدا آن را آشکار کرد؛ او خالق همه این عالم با همه پیچیدگی‌هاست و هر قدر انسان در خود و اطرافش بیشتر تأمل کند، بیشتر متوجه خدا خواهد شد و بهترین کتاب معرفت خدا، همین عالم است.

استاد حوزه اضافه کرد: به تعبیر مرحوم حاجی سبزواری، «یا من هو اختفی لفرط نوره؛ از شدت نورت مخفی هستی»؛ خدا آن‌قدر نورش زیاد است و از بس پیداست، برای ما ناپیداست. تعبیر «الله نورالسموات ...» باید در این فضا تبیین شود که همه عالم شعاع نور خداست. البته این مقدار فهم هم باز تمثیل است. 

آیت‌الله هادوی تهرانی افزود: خداوند همه‌جا حاضر و ناظر است و هیچ چیزی او را از چیز دیگری غافل نمی‌کند. خداوند برخلاف موجودات نامحدود است و نامحدود برای محدودات قابل درک و فهم نیست و حقیقت توکل هم این است که ما که هیچ نیستیم، مرتبط با وجودی هستیم که همه چیز است و در پرتو تکیه بر چنین خدایی، کارهایی می‌تواند بکند که قابل باور برای خود او و دیگران نیست.

وی با اشاره به آیه 15 فاطر «يَا أَيُّهَا النَّاسُ أَنْتُمُ الْفُقَرَاءُ إِلَى اللَّهِ وَاللَّهُ هُوَ الْغَنِيُّ الْحَمِيدُ» اظهار کرد: این آیه بیانگر این موضوع است که موجودات عین فقر هستند، نه اینکه در برابر خدا فقیر باشند. به همین دلیل، انبیاء و ائمه با این نگاه توانستند بدون امکانات کارهای بزرگی انجام دهند؛ لذا اگر پیامبر و امام، هدایتی کرده به برکت خداست.

وی تأکید کرد: اینکه پیامبر عبد بودن را دوست داشت، به همین دلیل است که به دریای بیکران الهی متصل بود و چنین عبد محضی می‌تواند کاری بکند که شعاع آن تا قیامت تداوم دارد و در پرتو هدایت‌های دین او، میلیون‌ها انسان به سعادت رسیده و خواهند رسید.