«اللهمّ اجْعلنی فیهِ من المُتوکّلین علیکَ واجْعلنی فیهِ من الفائِزینَ لَدَیْکَ واجْعلنی فیهِ من المُقَرّبینَ الیکَ بإحْسانِکَ یاغایَةَ الطّالِبین؛ خدایا! قرار بده مرا در این روز از متوکلان بدرگاهت و مقرر کن در آن از کامروایان حضرتت و مقرر فرما از روی احسانت در آن از مقربان درگاهت ای نهات همت جویندگان».
انسان روزه دار در روز دهم ماه مبارک رمضان از خداوند متعال میخواهد:
الف) مقام توکل
«اللهمّ اجْعلنی فیهِ من المُتوکّلین» خدایا! مرا در این روز به مقام توکل بر خودت برسان تا از متوکلین واقعی باشم. بدیهی است که مقام توکل از درجات عالی سیر و سلوک است.
به قول حافظ:
تکیه بر تقوا و دانش در طریقت کافریست / رهرو گر صد هنر دارد توکل بایدش
چون تنها کسی که میتواند کفالت و کفایت امور ما را بکند خداوند قادر و متعال است؛ به همین دلیل فرمود: «وَمَنْ يَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ إِنَّ اللَّهَ بَالِغُ أَمْرِهِ» (طلاق/3). مولای متقیان علی(ع) فرمود: «علیک بالاعتصام بالله فی کل امورک فانها عصمة من کل شی» در همه کارهایت به اعتماد خداوند چنگ بیانداز، زیرا ضامن تحقق هر کاری است.
به قول مولوی:
نیست کسبی از توکل خوب تر/ چیست از تسلیم خود محبوبتر
ب) تحصیل سعادت
«واجْعلنی فیهِ من الفائِزینَ لَدَیْکَ»؛ خدایا در این روز رستگاری و سعادتمندی را برایم مقدر فرما. بدیهی است ماه رمضان و روزهداری و طهارت و تزکیه نفس و شب زندهداری و سحر خیزی، بهترین اسباب سعادتمندی انسان است.
به قول حافظ:
هر گنج سعادت که خدا داد به حافظ/ از یمن دعای شب و ورود سحری بود
انسان روزهدار در ماه رمضان میتواند خانه دل را از اغیار شستوشو دهد و حرم خدا را از تصرف شیطان حفظ کند و این گنج سعادت است؛ امام صادق(ع) فرمود: «القلب حرم الله لا تسکن حرم الله غیر الله» قلب حرم خداست بیگانه را در او جا نده .
به قول استاد حسن زاده آملی:
امام صادق(ع) آن بحر حقایق / چنین در وصف دل بودست ناطق
که دل تنها حرم باشد خدا را / پس اندر وی مده جا ما سوا را
بود این نکته تخم رستگاری / که باید در زمین دل بکاری
پس اندر حفظ وی کن دیدبانی / که تا گرد ضمیرت آسمانی
ج) مقام تقرب
«واجْعلنی فیهِ من المُقَرّبینَ الیکَ بإحْسانِکَ یا غایَةَ الطّالِبین»؛ خدایا! در این روز به احسان و کرامت مرا از مقربین درگاهت قرار بده ای غایت آرمان جویندگان. انسان اگر از خودپرستی به درآید، وارد کوی محبوب میشود؛ «یک قدم بر خویش نه/ گام دگر در کوی دوست».
قرب در اصطلاح عرفا به قرب فرایض و نوافل تقسیم میشوند که غایت هر دو کمال انقطاع است و آن قطع تعلقات ظاهری و باطنی است؛ یعنی قید و بند دنیا و هواهای نفسانی به برکت روزهداری و عبادت خالصانه در این ماه رها گردد. حضرت یونس نبی(ع) در شکم ماهی به کمال انقطاع رسید و لسان حال او« لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحَانَكَ إِنِّي كُنْتُ مِنَ الظَّالِمِينَ»(انبیاء 87) بوده است. رسول خدا(ص) فرمود: معراج من بر معراج حضرت یونس برتری ندارد؛ زیرا هدف هر دو کمال انقطاع بوده است.
به قول مولوی:
گفت پیغمبر که معراج مرا / نیست بر معراج یونس اجتبا
آن من نرجع و آن او نشیب / زانک قرب حق برونست از حسیب
قرب نه بالا و پستی رفتن است / قرب حق از حبس هستی رستن است
پس قرب الهی ساحتی مادی ندارد که شامل مکان و زمان شود؛ بلکه به محض اینکه انسان از حجاب خود فارغ شود، به ساحت قرب الهی وارد میشود و معنی «وَنَحْنُ أَقْرَبُ إِلَيْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِيدِ» (ق/)13 همین است.
منبع: شرح دعاهای روزهای ماه مبارک رمضان - به قلم اسماعیل منصوری لاریجانی