شرایط پذیرش حاکمیت از نظر امام علی(ع)

حجت‌الاسلام سیدنواب موسوی، مدرس حوزه علمیه لرستان در گفت‌وگو با ایکنا لرستان، با شرح فرازی از خطبه پنجم نهج‌البلاغه با مضمون «اَفْلَحَ مَنْ نَهَضَ بِجَناح، اَوِ اسْتَسْلَمَ فَاَراحَ، هذا ماءٌ آجِنٌ، وَلُقْمَةٌ يَغَصُّ بِها آكِلُها، وَ مُجْتَنِى الثَّمَرَةِ لِغَيْرِ وَقْتِ ايناعِها كَالزّارِعِ بِغَيْرِ اَرْضِهِ، فَاِنْ اَقُلْ يَقُولُوا: حَرَصَ عَلَى الْمُلْكِ، وَ اِنْ اَسْكُتْ يَقُولُوا: جَزَعَ مِنَ الْمَوْتِ، هَيْهاتَ، بَعْدَ اللَّتَيّا وَالَّتى! وَاللّهِ لاَبْنُ اَبى طالِب آنَسُ بِالْمَوْتِ مِنَ الطِّفْلِ بِثَدْىِ اُمِّهِ. بَلِ انْدَمَجْتُ عَلى مَكْنُونِ عِلْم لَوْ بُحْتُ بِهِ لاَضْطَرَبْتُمُ اضْطِرابَ الاْرْشِيَةِ فِى الطَّوِىِّ الْبَعيدَةِ» اظهار کرد: محتوای خطبه پنجم  شرح احوالات بعد از رحلت نبی مکرم اسلام(ص) و خطاب به ابوسفیان و عباس ابن عبدالمطلب است که از او می‌خواهند برای گرفتن حکومت به میدان بیاید.

وی با بیان اینکه آن کسی که نهضت می‌کند و می‌خروشد نیازمند یار، نیرو و همراه است، افزود: مراد از کلام مولای متقیان در این خطبه آن است که کسی باید در این شرایط برخیزد که ناصر و همراه مساعد برای او باشد چنین کسی نیروی کافی دارد و نیروی اجتماعی او را آماده حرکت می‌کند و پیروز می‌شود.

موسوی با تأکید بر اینکه اگر نیروی کافی و شرایط عمومی اجتماعی نبود راه درست آن است که جوشش و شورشی ایجاد نشود، افزود: امام علی(ع) می‌فرماید باید نیرو فراهم باشد و جامعه مساعد باشد تا بتوانم بطلان حکومت را ثابت کنم، اما در دوران سقیفه چنین شرایطی مهیا نبود و کسی جز اهل‌ بیت(ع) در کنار امام نبود.

این مدرس حوزه علمیه لرستان امام علی(ع) را مصداق مرد تنهای دوران‌ها و کشتی نوح همه انسان‌ها دانست و گفت: حرکت‌های سیاسی نپخته هزینه‌های زیادی دارد که نمونه آن در قیام زید است.

وی با بیان اینکه اگر شرایط مساعد نبود حرکت ابتر و بدون نتیجه می‌شود و خون‌های زیادی ریخته می‌شود پس بهترین راه در آن شرایط برای امام علی(ع) نشستن و صبر کردن بود، افزود: عده‌ای برای صید حاکمیت می‌جنگند ولی حاکمیت با آن شرایط لقمه‌ای است که در گلوی خورنده آن گیر می‌کند. از شیوه نگاه امام علی(ع) به زمامداری فهمیده می‌شود که حضرت زمامداری را نمی‌خواهد بلکه نتیجه زمامداری از جمله عدالت، مساوات و برابری را می‌خواهد و اگر هدف از زمامداری به غیر آن باشد ثمره‌ای جز شکست ندارد.

این مدرس حوزه علمیه لرستان گفت: امام علی(ع) در شرایط بعد از سقیفه برای حفظ اسلام صبر پیشه می‌کند و می‌فرماید الان وقت میوه چیدن از درخت خلافت برای من نیست و با حرکت من در زمانی که آب کفن پیامبر(ص) خشک نشده بساط اسلام برچیده می‌شود یا کار در این شرایط مانند زراعت‌کاری است که در زمینی کار می‌کند که شوره‌زار است به این معنا که زمینه برای اعمال خلافت فراهم نیست.

وی با بیان اینکه در سقیفه عده‌ای بیعت گرفتند و خشونت‌ها در حال جریان بود و به امام علی(ع) می‌گفتند یا بیعت یا شمشیر، افزود: امام علی(ع) در آن زمان صبر پیشه کرد، چراکه اگر در این شرایط مواجهه می‌کرد عده‌ای می‌گفتند چون حکومت را به علی(ع) نداده‌اند، فریاد می‌زند در حالی که حکومت برای آن حضرت از آب گندیده بدتر است.

مدرس حوزه علمیه لرستان با بیان اینکه اگر امام علی(ع) سکوت می‌کرد عده‌ای می‌گفتند علی(ع) از جان خود ترسید، افزود: امام در پاسخ به این گروه می‌فرماید بعد از تمام سختی‌ها و مرارت‌هایی که گذشت به خدا قسم انس پسر ابیطالب به مرگ بیشتر از انس طفل به پستان مادر است.

موسوی با تأکید بر اینکه امام علی(ع) در این شرایط باید در خانه می‌نشست، ادامه داد: وجود مولای متقیان مالامال از علم مکنون است و این همان علمی است که نهان است و دسترسی به آن جز برای مطهران میسر نخواهد شد. بنابراین، امام علی(ع) براساس علم نهانی خود شرایط را می‌دانست و به این دلیل حکومت و خلافت را نپذیرفت.

خبرنگار: امین زینی وند