مصونیت نفس؛ نتیجه ترک شبهه

حجت‌الاسلام محمدرضا خدایی، عضو هیئت علمی گروه معارف اسلامی دانشگاه لرستان در گفت‌وگو با ایکنا، با اشاره به شرح فرازی از خطبه شانزدهم نهج‌البلاغه با مضمون «و من كلام له(ع) لما بُويِعَ في المدينة و فيها يخبر الناس بعلمه بما تئول إليه أحوالهم و فيها يقسمهم إلى أقسام‏: ذِمَّتِي بِمَا أَقُولُ رَهِينَةٌ وَ أَنَا بِهِ زَعِيمٌ، ... وَ اللَّهِ مَا كَتَمْتُ وَشْمَةً وَ لَا كَذَبْتُ كِذْبَةً وَ لَقَدْ نُبِّئْتُ بِهَذَا الْمَقَامِ وَ هَذَا الْيَوْمِ»، اظهار کرد: این خطبه از مشهورترین خطبه‌های امام علی(ع) است که بسیاری از منابع این خطبه را بیان کرده‌اند.

وی با اشاره به اینکه این خطبه از اولین سخنرانی‌های امام علی(ع) پس از بیعت است که در آن امام مردم را بر اساس ویژگی‌‌ها و رفتارهایی تقسیم‌بندی می‌کند، افزود: مولای متقیان خطاب به مردم می‌فرماید: پیمان من به آنچه می‌گویم استوار است یا آنچه می‌گویم متعهد هستم، خود را در گرو آنچه می‌گویم می‌دانم و به آنچه گفته‌ام متعهد هستم.

خدایی با اشاره به اینکه امام علی(ع) حرف خود را به لحاظ صداقت یا کذب ضمانت می‌کند، ادامه داد: چه مقام بلندی است برای متکلمی که به هر چه می‌گوید متعهد باشد و حقانیت کلام خود را تضمین کند.

عضو هیئت علمی گروه معارف اسلامی دانشگاه لرستان با اشاره به اینکه هر کسی که سرانجام عقوبت کسانی که به سزای عملشان رسیده‌اند را می‌بیند به تقوایی می‌رسد که مانع ورود او به شبهات می‌شود، افزود: کسی که به سرنوشت انحطاط گنهکاران نگاه می‌کند و عقوبت آنان را می‌بیند از وضعیت آنان پند می‌گیرد تا بلایی که بر سر آنان آمد بر سر او نیاید.

وی با اشاره به اینکه انسان عاقلی که پایان ظلم به مردم و ستیزه‌جویی با حق را می‌بیند به وجود خود باز می‌گردد و عبرت می‌گیرد، ادامه داد: چنین انسانی به دنبال آن است که به این سرنوشت مبتلا نشود و طوری رفتار می‌کند که وجود خودش را از انحطاط حفظ کند و این تقوا است چراکه انسان را از فرو رفتن در انحطاط و شبهات مصون می‌کند.

این مدرس حوزه و دانشگاه با بیان اینکه از ویژگی‌های تقوا این است که آدمی را از شبهات بیرون می‌برد و مبتلای به شبهه نمی‌شود، گفت: از راه‌های هلاکت انسان فرو رفتن در شبهات است کسی که اما کسی که مهارت ترک شبهه را کسب کند از حرام مصون می‌شود و در مقابل کسی که اسیر شبهه شد، گرفتار حرام هم می‌شود.

عضو هیئت علمی گروه معارف اسلامی دانشگاه لرستان با اشاره به اینکه آنچه از این خطبه برداشت می‌شود آن است که هر کس از سرانجام شوم بدکاران و انحراف کافران عبرت و پند بگیرد به تقوا می‌رسد، اضافه کرد: انسان وقتی به مرحله تقوا رسید با شبهه میانه‌ای ندارد و از لحاظ سلامت نفس به جایی می‌رسد که میل و رغبت به شبهه ندارد و نتیجه آن سلامت نفس است.

وی با اشاره به اینکه مولای متقیان می‌فرماید: قسم به خدایی که پیامبر اکرم(ص) را خلق کرد در حکومت علوی کسانی که استحقاق صدارت جامعه را داشتند ولی به ناحق حذف شده بودند و آنان را کنار زده بودند در این شرایط جلو می‌آیند، افزود: این نشان از غربالگری و سره و ناسره شدن است یعنی کسانی که برحق هستند می‌مانند و کسانی که بر حق نیستند باید بروند.

خدایی با بیان اینکه امام علی(ع) قسم می‌خورد که من کوچک‌ترین نکته‌ای را نپوشانده‌ام، دروغ نمی‌گویم و صریح و واضح همه چیز را می‌گویم، گفت: به تاسی از این کلام مولای متقیان کسانی که اهل سخن هستند اولاً حق را بگویند و دوماً تمام حق را بیان کنند.

عضو هیئت علمی گروه معارف اسلامی دانشگاه لرستان با اشاره به اینکه خطا و گناه مانند مرکبی چموش است که انسان را به قعر و نابودی می‌برد از آن طرف کسی که اهل تقوا شد نیز سوار مرکبی است که انسان را به جایگاه امن الهی می‌برد، افزود: تقوا زندگی را از ناآرامی و تلاطم بیرون کشیده و به آرامش می‌رساند.