صیانت از کودکان در فضای مجازی مطالبه‌ای همگانی است

به گزارش خبرنگار ایکنا، نشست هم‌اندیشی فعالان حوزه «خانواده و کودک در فضای مجازی» امروز، هفتم شهریورماه با حضور نمایندگان نهادهای مختلف کشور در محل وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد.

در ابتدای این‌ نشست، حجت‌الاسلام  حامد حاجی‌ملامیرزایی، رئیس مرکز توسعه فرهنگ و هنر در فضای مجازی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی طی سخنانی در رابطه با اهداف نشست و برنامه‌های وزارت ارشاد در حوزه فضای مجازی اظهار کرد: موضوعی که مدتی است در بخش فضای مجازی وزارت ارشاد پیگیری شده و در دستور کار جدی قرار دارد، دغدغه صیانت از کودک و خانواده در فضای مجازی است که به صورت عام و عمومی مطرح است.

وی افزود: وزارت ارشاد اقداماتی در این زمینه برنامه‌ریزی کرده که با عبارت‌ها و بسته‌های سیاستی متنوع در قالب اسناد شبکه ملی اطلاعات و توسعه محتوا در بستر شبکه ملی اطلاعات با موضوع سند سیاستی فضای سالم و سند صیانت از کودک ارائه می‌شود.

حاجی‌ملامیرزایی با بیان اینکه به دنبال پیگیری این اسناد در قالب مصوبه شورای عالی هستیم و این سلسله جلسات در وزارت ارشاد پیگیری می‌شود تا مأموریت‌های مدنظر را اجرا کنیم‌، گفت: یکی از این‌ تکالیف، رده‌بندی محتوای مناسب برای کودک است که در مرحله رونمایی قرار دارد. در وزارت ارشاد یکی از اقدامات که اجرا شد، تولید وایت لیستی بود که به نوعی گفتمان اجرایی‌تری برای نشر محتوای این حوزه معرفی کند.

وی گفت: این مسئله هم در مطالعات میدانی سایر کشورها بسیار پررنگ است و هم در داخل کشور، فارغ از آرایش‌های سیاسی در ارتباط با نحوه مدیریت فضای مجازی، همه صاحب نظران در این زمینه بر ضرورت صیانت از کودک اذعان دارند. یعنی فقط این نیست که نگرش خاصی در کشور بر این مسئله تأکید داشته باشد.

حاجی‌ملامیرزایی با اشاره به قوانین سختی که در کشورهای غربی و توسعه یافته در مورد صیانت از کودک در فضای مجازی وجود دار و مؤسسات و سمن‌های فراوانی به این موضوع می‌پردازند، گفت: همگان باید به موضوع کودک و خانواده اهتمام داشته باشند. تاکنون فعالیت‌های زیادی در این زمینه انجام شده که باید تداوم داشته باشد. نهادهای فراوانی در کشور هستند که در این زمینه فعالیت دارند و مسئله صیانت از کودک را دنبال می‌کنند.

وی تصریح کرد: هدف از برگزاری این جلسه تقدیر از تمامی‌ کنشگران حوزه صیانت از کودک و خانواده، برطرف کردن موانع این حوزه و توسعه مقوله صیانت از کودک و خانواده در فضای مجازی است. باید تلاش کنیم فعالیت‌های صورت گرفته در این حوزه را توسعه داده و در این زمینه فعالیت گسترده داشته باشیم.

حاجی‌ملامیرزایی اظهار کرد: پیامبر اکرم(ص) در بین آیات قران کریم، دو آیه را بیشتر در قنوت بیان می‌کردند‌؛ یکی «رَبَّنَا آتِنَا فِی‌‏الدُّنْیَا حَسَنَةً» و دیگری «رَبَّنا هَبْ لَنا مِنْ أَزْواجِنا وَ ذُرِّیَّاتِنا» است. مفهوم آیه این است که همسر و فرزندان باید نور چشم ما باشند. باید کاری کنیم که کشور را در حوزه کودک و صیانت از خانواده قدرتمند ساخته و توسعه دهیم.

بنابر گزارش ایکنا، در ادامه این نشست، رضا پورحسین، رئیس دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران نیز در سخنانی بیان کرد: کودک و نوجوان تقریباً ترکیبی علمی نیست؛ چراکه نوجوان از کودکی کنده شده و رو به جوانی می‌رود اما کودک به نوبه خود مقوله خاصی است که ویژگی‌های مربوط به خود را دارد. بنابراین نباید از واژه کودک و نوجوان در کنار هم استفاده کرد.

وی با بیان اینکه کودک، مینیاتور بزرگسالی نیست و ماهیت خود را دارد، گفت: انسان وقتی زاده می‌شود، لوح سفید نیست و سرشار از نشانه‌های الهی است. کودک نظامی در حال رشد است که خود را به سمت تعادل و سازش با محیط می‌برد. همه موجودات ذاتاً خود را به سمت تعادل می‌برند. دنیای ذهنی و روانی کودک با بزرگسال متفاوت است.

پورحسین ادامه داد: ورود به دنیای کودکان بسیار مشکل است و نیازمند آگاهی و دانش کامل است، به همین دلیل نیازهای کودکان نیز با بزرگسالان متفاوت است. کودک مرز بین خیال و واقعیت را نمی‌شناسد و دنیای عینی برای او با دنیای خیالی و فضای مجازی درهم تنیده است. همچنین، دنیای ذهنی کودک یکسره به بیرون منعکس می‌شود و از محرک‌های محیطی تأثیر می‌پذیرد. تعادل بین این دو کنش، کودک را به سمت تعادل و سازگاری می‌برد.

فضای مجازی منشأ اضطراب برای کودک

وی تصریح کرد: فعلاً فضای مجازی فضایی نیست که کودک را به سمت تعادل ببرد و منشأ بسیاری از اضطراب‌ها نیز همین فضای مجازی است. ذهن کودک نمی‌تواند برون‌سازی نداشته باشد. کودک با تأثیرگذاری بر اشیا احساس کفایت و مولد بودن می‌کند. کودکان در واقع به پاس برون‌ریزی احساس و فکر خود به آرامش می‌رسند.

رئیس دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران تصریح کرد: دست‌ورزی، تغییر شکل، تخریب و سازماندهی و جابجایی در فضا از نیازهای اساسی اما ناگفته کودک است. البته این نیازها در فضای عینی برآورده می‌شوند و شناخت کودکان نتیجه دست‌ورزی‌ها و کنش روی مسئله‌هاست. کودکانی که در فضا جابجا نمی‌شوند، جستجوگری ایشان به شدت کاهش پیدا می‌کند.

بازی‌های میدانی کنشگری کودکان را فعال‌تر می‌کند

وی اظهار کرد: بازی‌های میدانی کنشگری کودکان را فعال‌تر می‌کند، اما بازی‌های مجازی چنین ویژگی ندارند. فضای مجازی برای تحول روانی کودکان در مرتبه دوم اهمیت قرار داد؛ چراکه کودک در این فضا کنش ورزی کمتری دارد و میزان انتخاب او در تحقق کار مورد نظر پایین است.

پورحسین تصریح کرد: در ادبیات روانشناختی حقوق کودک معادل نیازهای زیستی و روان شناختی اوست. قانونی بر حیات روانی کودک حاکم است که باید رعایت کرد. کودکان باید در صفحه خود در این فضا تعامل داشته باشند. دنیای مجازی کودکان باید با دنیای مجازی بزرگسالان کاملا متفاوت باشد. باید به سمت این موضوع برویم که چگونه می‌توان فضای مجازی را برای کودکان‌ آماده و مهیا کنیم.