نقش کلیدی نخبگان قرآنی در جهاد تبیین + صوت
رئیس مجمع قرآنیان استان بوشهر با بیان اینکه اندیشمندان و صاحب‌نظران قرآنی در حوزه و دانشگاه، نقشه راهی برای جهاد تبیین تعریف کنند تا براساس آن، جامعه قرآنی بتواند در عرصه جهاد تبیین و تشریح دستاوردهای نظام اسلامی اقدام جدیدی را رقم بزند، گفت: نقش نخبگان قرآنی در این حرکت می‌تواند یک نقش کلیدی باشد.
«جهاد تبیین»، کلیدواژه‌ای است که ماه‌های اخیر در بیانات مقام معظم رهبری مورد تأکید و اشاره قرار گرفته و ایشان ابعاد مختلف آن را توصیف کرده و فرموده‌اند: «جهاد تبیین یک فریضه است. جهاد تبیین یک فریضه قطعی و یک فریضه فوری است و هر کسی که می‌تواند باید اقدام کند».
سخنان ایشان خطابی عمومی است و همه افراد جامعه را در بر می‌گیرد، از این رو شاید مؤسسات فرهنگی ـ مردمی قرآن و عترت را به جهت ارتباط با مخاطبان بی‌شمار بتوان در این زمینه عناصر اثرگذاری دانست. از این رو در قالب سوژه «نقش مؤسسات قرآنی در جهاد تبیین» در صحبت با رضا نجفی، رئیس مجمع قرآنیان استان بوشهر و عضو هیئت علمی دانشگاه خلیج فارس به بررسی این موضوع پرداخته‌ایم.
ایکنا ـ از جهاد تبیین چه تعریفی می‌توان ارائه داد و چه استنادهای قرآنی را می‌توان برای این کلیدواژه مطرح کرد؟
جهاد تبیین که مورد تأکید قرآن کریم و سیره پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) و همینطور اخیراً مورد تأکید مقام معظم رهبری است تلاش همه‌جانبه‌ای برای معرفی دستاوردهای نظام اسلامی است و از ابتدای نزول قرآن و شکل‌گیری حکومت اسلامی نیز مورد تأکید پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) بوده و همچنان هم یکی از ضرور‌ت‌ها و نیازهای جامعه هست.
اساساً قرآن کریم «تِبْيَانًا لِكُلِّ شَیءٍ»(نحل/89) هست. اگر جامعه براساس فرهنگ قرآن اداره شود، خواهیم دید که همه چیز نیازمند تبیین، بازخوانی و شفافیت است، شیوه‌ای که خود قرآن کریم اتخاذ کرده بر همین مبنا استوار است.
خداوند در آیه 44 سوره مبارکه نحل می‌فرماید: «بِالْبَيِّنَاتِ وَالزُّبُرِ وَأَنْزَلْنَا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَيْهِمْ وَلَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ؛ [زيرا آنان را] با دلايل آشكار و نوشته‌ها [فرستاديم] و اين قرآن را به سوى تو فرود آورديم تا براى مردم آنچه را به سوى ايشان نازل شده است توضيح دهى و اميد كه آنان بينديشند»، دستوری هم که پیامبر(ص) دریافت کرده همین «لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ» است تا احکام و دستاوردهای دین و حکومت اسلامی و همه آنچه که به دنیا و آخرت مردم مربوط می‌شود، تبیین کند. این دستوری است که خداوند به پیامبرش داده است. ما مسلمانان و پیروی پیامبر و ائمه(ع) نیز بر همین اساس اقداماتمان را تنظیم می‌کنیم. تأکیدات مقام معظم رهبری نیز ریشه در فرهنگ قرآن و سیره پیامبر و اهل بیت(ع) دارد.
ایکنا ـ به نظر شما چرا برای عبارت تبیین از جهاد استفاده شده است؟
باز هم به قرآن کریم مراجعه کنیم، «وَالَّذِينَ جَاهَدُوا فِينَا لَنَهْدِيَنَّهُمْ سُبُلَنَا؛ و كسانى كه در راه خدا كوشيدهاند به يقين راه‌هاى خود را بر آنان مى‌نماييم» (عنکبوت/69) یعنی کسانی که در مسیر قرآن کریم و اعتقادات توحیدی تلاش می‌کنند، مسیرهای متعددی نیز فراروی آن‌ها گشوده می‌شود تا کار رونق پیدا می‌کند و جنبه‌های جدیدی به خودش بگیرد؛ بنابر این واژه جهاد در کنار حرکت تبیینی نشان‌دهنده تلاش همه‌جانبه و فراگیر است که طی آن تمامی اعضای جامعه و اقشار مختلف وظیفه دارند، حرکتشان را در آن راستا متمرکز کنند.
جهاد تبیین همان حرکت همه‌جانبه‌ای است که مقام معظم رهبری بر آن تأکید فرمودند تا دستاوردهای نظام اسلامی بازگو و بازخوانی و در این راستا احساس امیدواری و پویایی جامعه اسلامی محقق شود.
ایکنا ـ موفقیت در عرصه جهاد تبیین نیازمند چه پیش‌نیازهایی است و توجه به چه ضرورت‌هایی در این عرصه اهمیت دارد؟
اولین گام این است که شناخت دقیقی از واقعیت‌های نظام اسلامی در عرصه‌های مختلف به وجود بیاید، ما به عنوان اعضای جامعه اسلامی و به خصوص قرآنیان که حرکتشان بر اساس مبانی قرآن کریم و سیره پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) هست، باید شناخت دقیقی از مبانی اعتقادی و دینی اسلام داشته باشد. دوم خود جامعه قرآنی هستند، همه اعضای جامعه، عامل به محتوای قرآن کریم و دین اسلام باشند. این عاملیت یک حرکت جدیدی را در اعضای جامعه ایجاد می‌کند.
سوم تلاش کنیم تا آن چیزی که از دین، قرآن و سیره اهل بیت(ع) فهمیدیم، تبیین و دستاوردهایی که در نظام اسلامی رقم خورده را بیان کنیم، احساس نشود که در هاله‌ای از ابهام پیش می‌رویم، همین تبیین و شفافیت دستاوردها می‌تواند روح امید‌آفرین را در اعضای جامعه به وجود بیاورد، بنابر این بسیار ضروری است که اعضای جامعه و اندیشمندان تلاش چشمگیری در این عرصه داشته باشند.
ایکنا ـ مؤسسات قرآنی چگونه می‌توانند در زمینه جهاد تبیین مؤثر باشند؟
بنا نیست که جهاد تبیین یک حرکت حکومتی و حاکمیتی باشد، بناست که اعضای جامعه و مردم جهت تبیین و تشریح دستاوردهای نظام اسلامی، حرکت و جهاد همه‌جانبه‌ای داشته باشند. تشکل‌های مردم‌نهاد، مؤسسات، خانه‌ها و مراکز قرآنی می‌توانند به عنوان بازوان اصلی جهاد تبیین در جامعه نقش‌آفرینی کنند، چرا که بر مبنای حرکت‌های مردمی شکل گرفته‌اند و مؤسسات و مراکز قرآنی به دلیل رسالت و وظایفی که برعهده دارند، می‌توانند در این زمینه بسیار نقش‌آفرین باشند.
ایکنا ـ منظور از رسالت‌ها چیست و برای مؤسسات در این رابطه چه رسالتی می‌توان تعریف کرد؟
رسالت یک مرکز قرآنی تبیین و تشریح دستاوردهای نظام جمهوری اسلامی شامل دستاوردهای علمی، اعتقادی، فناورانه و ... است، در همین عرصه قرآن به نمونه‌ای اشاره می‌کند؛ تا دو سه دهه قبل، در کشورمان تعداد حداقلی حافظان قرآن داشتیم، اما الان به برکت نظام مقدس جمهوری اسلامی و تدبیر حکیمانه مقام معظم رهبری، مؤسسات و مراکز فراوانی را در اقصی نقاط کشور داریم که حافظان قرآن زیادی را تربیت و آن‌ها را با مبانی دین آشنا کردند، این یک حرکت واقعاً جهادگونه و پرتلاشی است و عمدتاً هم این حرکت‌ها، مردمی و بدون تکیه به حاکمیت اداره می‌شود. این یک دستاورد بزرگ است. آیا سه دهه و چهار دهه قبل هم، همین وضعیت بود؟
حرکت رو به رشدی که در عرصه قرآنی و فعالیت‌های مذهبی و اعتقادی شکل گرفته نیاز به تبیین دارد، پیشرفت در این عرصه بدون تشریح این دستاوردها و بدون ایجاد یک احساس امیدبخش شاید شدنی و امکان‌پذیر نباشد؛ بنابر این رسالت مؤسسات قرآنی در ارتباط با بدنه جامعه است و باید ضمن تلاش، از مناسبت‌ها، منبرها، تریبون‌ها، محافل و مجالس قرآنی استفاده کنند و صدای رسای پیشرفت نظام جمهوری اسلامی در ابعاد مختلف باشند، چه بلندگویی بهتر از فضای قرآنی، چه محفلی بهتر از یک نشست قرآنی، آن هم بر اساس آموز‌‌ه‌های دین و سیره اهل بیت(ع) و آنچه که اندیشمندانه از بیان مفسرین و گویندگان قرآن ارائه می‌شود.
ایکنا ـ آیا باید برایشان پروژه‌های جدیدی تعریف شود، یا همین فعالیت‌های روزمره مؤسسات را می‌توان به نحوی جهاد تبیین دانست؟
بخشی از آن چیزی که در حال انجام است و در دهه‌های اخیر قوت گرفته، خود گویای پیشرفت و حرکت در عرصه فعالیت‌های فرهنگی، اجتماعی و قرآنی است؛ اما قطعاً تقویت این حرکت، نیازمند یک بازخوانی جدید است، به‌خصوص اندیشمندان و صاحب‌نظران قرآنی در حوزه و دانشگاه باید تلاش و یک نقشه راه را تعریف کنند که بر اساس آن نقشه راه، جامعه قرآنی بتواند در عرصه جهاد تبیین و تشریح دستاوردها اقدام جدیدی را رقم بزند، به نظر می‌آید به‌طور ویژه نقش نخبگان قرآنی در این حرکت می‌تواند یک نقش کلیدی باشد؛ بنابر این ضمن اینکه نیاز به تداوم آنچه که تاکنون به طور سنتی انجام می‌گرفته داریم، همینطور نیاز داریم تا یک حرکت نو و جدید را بر اساس آن چه که تابه‌حال در حال انجام بوده است، ایجاد کنیم.
ایکنا ـ در جهاد تبیین محتوا دارای اهمیت بسیاری است، این محتوا از طرف چه کسی یا کسانی باید تهیه شود، آیا یکدست نبودن محتواها می‌تواند در اهداف جهاد تبیین خللی وارد کند؟
ممکن است از نگاه‌های مختلف، برداشت‌های مختلفی نیز نسبت به جهاد تبیین مطرح باشد. عرصه تضارب آرا واقع شود، لکن به نظرم می‌آید که باید این فرصت را در اختیار نخبگان جامعه قرار بدهیم که از زوایای مختلف، محتوا را تبیین و اندیشمندانه حرکت کنند، ممکن است تفاوت‌هایی در مسیر تحقق جهاد تبیین در عرصه قرآنی به وجود بیاید، اما اشکالی ندارد، ما تا رسیدن به یک بلوغ و نقطه مطلوب قطعاً راه طولانی در پیش خواهیم داشت، اما اینکه نخبگان اجتماعی، فرهنگی، علمی و قرآنی فرصت پیدا کنند که ایده‌هایشان را در عرصه جهاد تبیین با آراء و نظرات متفاوت پیاده و اجرایی کنند خود یک دستاورد بزرگی است که اتفاقاً می‌تواند ثمرات شگرفی را هم در سال‌های آینده برای کشور و نظام جمهوری اسلامی به دنبال داشته باشد.
ایکنا ـ و سخن پایانی
امیدوارم به خصوص جامعه قرآنی و به خصوص قرآنیان در هر شأنی که حضور دارند چه قاریانمان، چه حافظانمان، مفسران و پژوهشگران قرآنی، ضرورت جهاد تبیین و تشریح دستاوردهای نظام جمهوری اسلامی را با درک و نگرشی عمیق دنبال کنند و این مهم را در محافل، مراسم و نشست‌های قرآنی در دستور کار خودشان قرار بدهند و امیدوارانه به آینده‌ای درخشان چشم بدوزیم، آینده‌ای که قرآن و سیره پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) می‌تواند تعیین‌کننده همه عرصه‌های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی در جهان باشد.
لیلا شرف
انتهای پیام
