روح بیانیه گام دوم، مبتنی بر تعلیم و تربیت است

به گزارش ایکنا، در ادامه سلسله نشست‌های اندیشه‌ورزی در حوزه حکمرانی تربیتی با هدف تولید محتوا و معرفی ایدهای تحول‌گرا، نشست «شاخص معلم تمدن‌ساز بر پایه بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی» شب گذشته با حضور حسن ملکی، از فعالان حوزه آموزش و پرورش در اندیشکده معلم شد که گزیده آن را در ادامه می‌خوانید؛

با وقوع انقلاب اسلامی در ایران یک تقابل تمدنی با غرب شکل گرفت این تقابل همان تقابل حق و باطل است که از آغاز تاریخ بشر در قالب تقابل هابیل و قابیل شکل گرفته بود. با وقوع انقلاب اسلامی این تقابل جدی‌تر شد. در این تقابل ما نیازمند به نگاه و عملکرد هوشمند هستیم به گونه‌ای که این تقابل حق و باطل در متن وسبک زندگی ما باید حضور هوشمندانه‌ای داشته باشد.

در ابتدا ورود به بحث لازم است تعریف مختصری از تمدن داشته باشیم. تمدن بیان محسوس اجتماعی یک ملت در یک عصر یا اعصار تاریخی مختلف است. وقتی ملتی به یک فهم درباره جامعه می‌رسد و تلاش می‌کند برای عینیت‌بخشی به فهم اجتماعی خود، تمدن شکل می‌گیرد.

مردم ایران ضمن فهم اجتماعی وارد عرصه تمدن‌سازی شدند و در این مسیر مصائب زیادی را تحمل کردند. برای رسیدن به نقطه تمدن‌سازی اسناد زیادی تدوین شده است که نرم‌افزار حرکت به سمت تمدن نوین اسلامی است که از جمله این اسناد بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی است این بیانیه یک منشور تمدنی است در این بیانیه فرایند حرکت از خودسازی و جامعه‌سازی به تمدن‌سازی تصریح شده است. این بیانیه یک بینش تمدنی به انسان می‌دهد. بینش تمدنی بینشی است اجتماعی و دارای ساحت‌های گوناگون زندگی است. در این بینش زمان حال مورد توجه نیست رو به سوی آینده است و دارای قاعده‌مندی در جهت مادی و معنوی است. این بینش در بیانیه گام دوم وجود دارد.

از نظر بنده روح بیانیه گام دوم روح تربیتی و تعلیم و تربیت است. البته به صورت صریح به این امر اشاره نشده. این امر در کنار بیانات دیگری رهبر معظم انقلاب قابل درک است.
در تمدن‌سازی اگر نسبت به تربیت نیروی انسانی نسل آینده اهتمام وجود نداشته باشد عملا این حرکت بی‌نتیجه خواهد ماند. به اعتقاد بنده روح بیانیه روح تربیتی است که شامل عرصه‌های مختلف سیاست و اقتصاد و عدالت و آزادی است یعنی نیازمند تربیت اقتصادی و معنوی و اخلاقی و سیاسی هستیم. بر این اساس نیز می‌توان ویژگی معلم تمدن‌ساز را نیز تبیین کرد.

مخاطب بیانیه گام دوم جوانان هستند

مخاطب بیانیه گام دوم جوانان هستند و روح و زیربنای بیانیه گام دوم مبتنی بر نظام تعلیم و تربیت است. بر این اساس می‌توان شاخص و ویژگی‌هایی را از بیانیه استنتاج کرد. شاخص اول معلم تمدن‌ساز این است که معلم مومن و مومن‌پرور است چرا که اساس انقلاب بر پایه ایمان بوده لذا ادامه آن نیز بر پایه معلم مومن است. برای معلم بودن مومن بودن کافی نیست بلکه معلم باید مومن‌پرور باشد.

شاخص دوم معلم تمدن‌ساز این که اهل معنویت و معنویت‌پرور است. ورود او در صحنه اجتماعی بر پایه معنویت است. این غیر از معنوی بودن است. در این بینش امور معنوی در سبک زندگی جایگاه دارد. اهل توسل و توکل است. این امر حد فاصل با تمدن غربی است چرا که در تمدن غرب علم و فن‌ آوری است، اما آنچه ما می‌خواهیم‌ معنویت در کنار علم و فن آوری است. سومین شاخص معلم تمدن‌ساز اینکه فطرت‌گرا و فطرت‌پرور است. ارزش‌های فطری همان چیزی است که شعارهای انقلاب نیز برآمده از آن است. تمدن اسلامی تمدنی بر پایه فطرت است در برابر تمدن عقل خود بنیادی که علم و معنویت را در تقابل با دین معنی کرد.

شاخص دیگر این که این معلم عالم و علم‌پرور است یعنی جوشش علمی داشتن و حرکت به سمت مرزهای دانش و ایجاد این روحیه در شاگردان. پژوهشگر و پژوهش‌محور است. پژوهش نیازمند فضاسازی و فرصت است و معلم این امر را در دانش‌آموز به وجود می‌آورد.

انقلابی بودن شاخصه دیگر است. معلم انقلابی اهل منطق و عقلانیت است یعنی واقعیت‌ها را می‌بیند آرمان‌ها را هم می‌بیند و از واقعیت به سمت آرمان حرکت می‌کند. فاصله واقعیت و آرمان را درک می‌کند. در واقعیت جا خوش نمی‌کند بلکه برای رسیدن به آرمان تلاش می‌کند.

بیانیه گام دوم دارای سه ضلع گذشته و حال و آینده است لذا معلم تمدن‌ساز گذشته‌شناس است از گذشته عبرت می‌گیرد حال را سامان‌دهی می‌کند و به سمت ساخت آینده حرکت می‌کند و برای رسیدن به آینده جریان‌سازی می کند و یک عنصر منفعل و مرعوب نیست.

تمام عرصه‌ها عرصه مقاومت است

در جمهوری اسلامی همه عرصه‌ها عرصه مقاومت است. دانشگاه و مدرسه صرفا محل علم نیست بلکه محل تربیت است. از این رو پرورش روحیه مقاومت از شاخص دیگر معلم تمدن‌ساز است.

معلم تمدن‌ساز اعتماد به نفس ملی دارد به جمله امام(ره) معتقد است که نگویید نمی‌توانیم. او معلمی فکور و بصیر و نقاد است. انسان منفعل در برابر خوبی‌ها و فعال علیه ظلم و فساد است. در پایان اینکه روح بیانیه گام دوم یک روح تربیتی در ساخت‌های مختلف سیاسی و اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی امری فطری و تربیت در امتداد زمان است.