ارزیابی مبانی سبک تفسیر موضوعی تنزیلی در شماره جدید «مطالعات علوم قرآن»

به گزارش ایکنا، این شماره فصلنامه «مطالعات علوم قرآن» حاوی شش مقاله با عناوین «تحلیل انتقادی تفسیر علمی آیات مربوط به چگونگی آفرینش جهان از نظر مفسران» نوشته کاوس روحی برندق و سیدتقی آل محمد، «آداب مناظره از منظر قرآن و اهل بیت(ع)» اثر عیسی عیسی‌زاده «ارزیابی مبانی سبک زندگی تفسیر موضوعی تنزیلی» به قلم محسن قمرزاده و نسیم تیموری، «تحلیل و تبیین آیه ۳۴ سوره نساء با توجه به عبارت قرآنی (اضربوهن)» نوشته نسرین انصاریان، «دلالت‌های تشبیه زنان به حرث در آیه ۲۲۳ سوره بقره با رویکرد تحلیلی-انتقادی آرای نواندیشان معاصر درباره آن» به قلم لیلا ابراهیمی، حسین بستان و مهدی درستی و «بررسی آیات مستثنیات سوره بقره» اثر سهیلا پیروزفر و امیررضا قندهاری است.

 

در بخشی از مقاله «ارزیابی مبانی سبک تفسیر موضوعی تنزیلی» می‌خوانیم: محققان از منظرهای گوناگونی به تفسیر موضوعی پرداخته‌اند که حاصل آن ابداع شیوه‌های متفاوت در این سبک تفسیری است. یکی از رویه‌هایی که در عصر حاضر نظر جامعه علمی را به خود معطوف ساخته، سبک تفسیر موضوعی تنزیلی است. از آنجاکه این رویه، مدعی کشف روش‌های نهادینه‌سازی آموزه‌های قرآنی است، بررسی میزان کارایی آن در این مقاله بررسی شده است.

 

بدین منظور ابتدا به مبانی این رویه که عبارت است از «مشروعیت و جواز تفسیر به ترتیب نزول»، «امکان دستیابی به ترتیب نزول»، «حکیمانه‌بودن قرآن در محتوا و روش»، «انسجام آیات و سور»، «عدم تعارض تفسیر تنزیلی با قول توقیفیت آیات و سور در مصحف رسمی» و «گفتاری‌بودن کلام قرآن» اشاره می‌شود و سپس تحت عناوین «عدم مشروعیت تفسیر به ترتیب نزول»، «عدم تأثیر ترتیب نزول در فهم مراد الهی»، «عدم اطمینان به ترتیب سور»، «تغییر قرآن»، «دشواری یافتن محور اصلی هر سوره» به روش توصیفی - تحلیلی ارزیابی می‌شود که حاصل آن کارآمدی نسبی این رویه تفسیری است؛ هرچند نیازمند تنقیح و بازنگری جدی در برخی از مبانی آن است.

 

در بخشی از مقاله «آداب مناظره از منظر قرآن و اهل بیت(ع)» نیز می‌خوانیم: از ابزار شکوفایی اندیشه‌های ناب و دستیابی به حقایق گم‌شده، مناظره و تضارب آرا است. پیامبران و اولیای الهی با بهره‌گیری از این راه، به تبیین آموزه‌های وحیانی و عقلانی و استحکام‌بخشی عقاید مردم پرداخته‌اند و با ابطال شبهات مخالفان و معاندان، از حقانیت ادیان و آموزه‌های الهی دفاع کرده‌اند. در عصر حاضر نیز یکی از راه‌های مؤثر در معرفی و تبیین معارف زلال دین اسلام و آموزه‌های نورانی مکتب اهل‌بیت(ع) و دفاع در مقابل تهاجم شبهات دگراندیشان و دشمنان، استفاده از مناظره، گفتمان و کرسی‌های آزاداندیشی است.

 

یکی از شرایط بهره‌گیری از این راه، شناخت دقیق، آداب مناظره است. پژوهش حاضر در پی آن است تا با بهره‌گیری از آموزه‌های دینی به معرفی و تبیین آن آداب بپردازد. نوع گردآوری در این تحقیق، کتابخانه‌ای و با روش توصیفی-تحلیلی به پاسخگویی به پرسش پژوهش پرداخته شده است. در نهایت این نتیجه به دست آمد که رعایت آدابی که در آموزه‌های دینی برای مناظره ارائه شده است، می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در تبیین و معرفی حقایق اسلام داشته باشد.

 

برای مشاهده متن کامل مقالات این شماره اینجا کلیک کنید.