راه میانه را در تغییر متون درسی حوزه پیموده‌ایم
مدیر حوزه‌های علمیه کشور گفت: آنچه که باید در مورد طرح جدید مطرح کرد این است که در این طرح که مصوب شورای عالی است سعی شده که یک راه میانه طی شود که تا حد زیادی قابل قبول همه حوزویان باشد.
به گزارش ایکنا به نقل از مرکز خبر حوزه، آیت‌الله علیرضا اعرافی، مدیر حوزه‌های علمیه کشور در دیدار اساتید، فضلا، مسئولان و کارشناسان آموزشی حوزه به طرح نکات تحلیلی پیرامون طرح جدید آموزش حوزه پرداخت و گفت: بعضی نقد دارند و مخالف تغییر و تعدیل متون سطوح عالی هستند و معتقدند که تغییر و حتی در حد تخییر در آنها درست نیست و دغدغه‌ها و دلایلی دارند که حاوی نکات مهمی است، از جمله اینکه ارتباط طلاب و اساتید با متون و منابع و تراث بزرگان گذشته اصل مهمی است و باید مصون بماند؛ سنگینی و فخامت این متون موجب عمق می‌شود و تعمق بیشتر ایجاد می‌کند؛ یک نصاب علمی، فقهی، اصولی برای همه طلاب لازم است و این امر با همین کتاب‌ها و متون به دست می‌آید.
وی افزود: برخی دلایل دیگر منتقدان این است که این متون آزمایش خودشان را در گذر زمان پس داده‌اند، ورزیده شده و آزموده شده‌اند؛ همچنین به طور کلی باید نسبت به تزلزل در فرایند علمی حوزه حساس بود و از اختلال در روند تربیت نیرو در حوزه و پیمودن مسیر اجتهاد نگران بود، یا متون فعلی اکنون دارای اساتید برجسته و شرح‌ها و تعلیقه‌های متعدد است و اینها در فرایند تدریس و تدرس موثرند اما متون جدید کمتر از این سرمایه برخوردارند.
اعرافی اضافه کرد: از سوی دیگر شخصیت‌ها و اساتیدی با تغییر در متون موافقند و بر آن هم اصرار می‌کنند، دلایلی هم دارند که از جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:1. در حوزه فقه و اصول به رغم عظمت اساتید بزرگ و چهره‌های عالی‌قدری مثل شیخ انصاری که پایه‌گذار و موسس بودند و جریان فقه و اصول ما وامدار آنها است و چهره‌هایی مانند مرحوم بهبهانی و شیخ اعظم و آخوند خراسانی که جریان فکر عمیق اصولی و فقهی را تعمیق دادند و بنیانگذار بودند، اما بعد از مرحوم شیخ و آخوند، بزرگانی مانند مرحوم نایینی، مرحوم آقاضیا و مرحوم اصفهانی و در دوره‌های معاصر شخصیت‌های بزرگی مثل مرحوم حاج شیخ، مرحوم آقای خویی، مرحوم آقای داماد، مرحوم حضرت امام، شهید صدر و دیگر بزرگانی که در طول این دوره گام‌های بزرگی در تقویت و پیشبرد فقه و اصول برداشتند و بر این برگ درخشان، نقاطی افزودند و رهاورد فکری آنان در متون فعلی، به‌رغم همه عمق و ارزش آنها، منعکس نیست.
اعرافی اضافه کرد: دیگر دلیل موافقان تغییر این است که باید به مسائل نو و معاصر و پرسش‌های جدیدی و مسائل مستحدثه پرداخت و میراث تاریخی حوزه با این پرسش‌های جدید گره بخورد و پاسخگو باشد، همچنین متن ضمن اینکه باید عمیق و عریق و دقیق باشد اما در عین حال باید روانی لازم را داشته باشد که بتواند با سرعت بیشتر مطالب به طلاب منتقل شود، ضمن اینکه طبق سنت حوزه محدوده‌های امتحانی جمع و جورتر باشد که بیش از دو سه درس از دروس اصلی در برنامه طلبه نباشد تا بتواند مباحثه و عمق پیدا کند و سنت‌هایی مثل مباحثه و بحث با استاد و عمق و استمرار یابد.
راه میانه در طرح جدید طی شده است
مدیر حوزه بیان کرد: این نکات مجموعه‌ای از مباحثی است که مخالفان و موافقان تغییر متون مطرح می‌کنند، اما آنچه که باید در مورد طرح جدید مطرح کرد این است که در این طرح که مصوب شورای عالی است سعی شده که یک راه میانه طی شود که تا حد زیادی قابل قبول همه حوزویان باشد. اگرچه نمی‌شود همه به معنای دقیق موافق یک طرح باشند.
وی با اشاره به برخی ویژگی‌های این طرح گفت: در مورد کتاب شریف مکاسب چون به متن بدیل متقن دسترسی پیدا نشده است عینا باقیمانده است و تنها مکمل‌هایی برای آن پیش‌بینی شده و فقط محدوده‌های امتحانی تغییر کرده است تا لطمه‌ای به نحوه تدریس اساتید وارد نشود. بنابراین متن مکاسب همچنان بدون بدیل و به عنوان محور باقی مانده و صرفا بعضی از مکمل‌ها برای آشنایی طلاب با مباحث جدید و گره خوردن مباحث کتاب با مباحث امروز پیش‌بینی شده است.
وی افزود: در حوزه اصول، کتاب شریف رسائل همچنان حفظ شده است و بدیل کلی ندارد و غیر از تغییر در محدوده‌های امتحانی، مکملی هم برای آشنایی با مباحث جدید اصول پیش‌بینی شده است و آن عبارت است از کتاب الفائق. در کفایه با توجه به نظراتی که وجود دارد مبنی بر اینکه متن حلقه ثالثه می‌تواند پاسخگو باشد و بزرگانی هم این را می‌گویند، به عنوان بدیل کاملاً تخییری معرفی شده است.
وی ادامه داد: تعیین محدوده‌ها فقط برای امتحان است و اگر کسی وقت بیشتری بگذارد و اوقات بیشتری را مصرف کند و بیشتر بخواند تشویق هم خواهد شد همچنین افزون بر اینها کل برنامه‌های جاری و قدیم و جدید اختیاری است و هیچ الزامی بر برنامه جدید نیست، ضمن اینکه همه آنها در حدود 80 درصد مشترکند، و برنامه‌های نرم‌افزاری و سامانه‌ها هم با زحمت زیاد دوستان امکان انتخاب را برای استاد و طلبه فراهم آورده است.
اعرافی بیان کرد: این برنامه به نحوی طراحی شده است که بیشترین اختیار را در نحوه تدریس و تدرّس به اساتید و طلاب می‌دهد و تلاش شده سنت آزادی درسی بیش از گذشته در آن وجود داشته باشد. اساتید برای اولین بار محدودیتی برای طول مدت درسی ندارند و هیچ نگرانی بابت اتمام محدوده‌ها مانند سابق نخواهند داشت. همان‌طور که تلاش می‌شود در انتخاب محدوده‌ها نیز اختیار داشته باشند. و هر چند حداقل لازم برای امتحان معرفی شده ولی دست اساتید و طلاب برای تمام‌خوانی بیش از گذشته باز است.
وی اضافه کرد: در برنامه جدید آموزشی حوزه تعداد امتحانات بیش از گذشته است و لذا طلاب و اساتید نگران ایام خاص امتحانی نباید باشند. این موضوع هم به نشاط علمی طلاب کمک شایانی خواهد کرد و هم با تدبیری که عزیزان آموزش خواهند داشت طلاب عزیز آرامش بیشتری برای درس خواندن و امتحان دادن خواهند داشت که قطعا سبب ارتقای علمی حوزه خواهد شد و در جهت رفع دغدغه عمومی اساتید نسبت به علمیت طلاب قدمی موثر محسوب می‌شود.
وی تاکید کرد: برنامه جدید ارزیابی و تکمیل می‌شود و آزمایشی است، الان هم اعلام می‌کنیم هر کس هر نظری دارد منعکس کند، جلسات می‌گذاریم گفت‌وگو می‌کنیم بعد اینها را به شورای عالی منعکس می‌کنیم.
مدیر حوزه علمیه افزود: در متون سطح یک هم بدیل‌های اختیاری زیادی قرار داده شده است، مثلاً برای الموجز، معالم و حلقه اولی برای اصول فقه حلقه ثانیه و الوسیط و حتی بخشی از قوانین بدیل معرفی شده است و مانند اینها و در هر حال هم آشنایی با متون قدیم امری درستی است و در برنامه‌ها دیده شده و هم توجه به تحولات معاصر هم لازم است و قطعاً حوزه باید با همدلی و وفاق و هم‌اندیشی، پیش برود.
انتهای پیام
