حاکمان باید برای تحقق سبک زندگی قرآنی اقداماتی انجام دهند
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی بیان کرد: حاکمان باید از استبداد دوری کنند، تک رای نباشد، به مردم احسان کنند، امانتدار باشند، به مسائل اقتصادی اهمیت دهند، نظارت کامل داشته باشند و ... تا بتوانند سبک زندگی قرآنی را در جامعه پیاده کنند. چون وقتی مردم ببینید حاکمان اینگونه هستند خود به خود جامعه هم قرآنی و الهی میشود.
به گزارش خبرنگار ایکنا، نشست «نقش حکومت در قرآنی شدن سبک زندگی» با مشارکت معاونت پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و مجمع پژوهشگاه‌های علوم انسانی – اسلامی و دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم، امروز چهارشنبه 23 آذرماه برگزار شد.
حجت‌الاسلام والمسلمین محمد سحرخوان، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، در این نشست سخنرانی کرد که در ادامه می‌خوانید:
ابتدا باید نقش حکومت در قرآنی شدن سبک زندگی را توضیح دهیم. حکومت به معنای حاکمان و فرمانروایان هستند لذا باید اقداماتی انجام دهند که انسان‌ها مطابق با آنچه قرآن از آنها خواسته است عمل کنند. در واقع از منظر دیگر، حکومت به معنای رفتار حاکمان و قوانینی است که وضع میشود بنابراین حاکمان در این قوانین باید آموزه‌های قرآنی را سرلوحه کار خود قرار دهد. خداوند متعال در قرآن کریم حاکمانی را به عنوان نمونه بیان کرده است که باید آنها را الگو قرار دهیم؛ مثلا حکومت حضرت سلیمان، طالوت، حضرت یوسف، حضرت داوود و پیامبر اکرم(ص) از نمونه‌هایی هستند که باید از رفتار آنها در حکومت کردن و وضع قوانین برای جامعه استفاده کنیم.
حاکم اسلامی باید ظلم‌ستیز باشد
در رابطه با حکومت حضرت سلیمان گفته شده که از تمام امکانات در رابطه با اجرای فرامین الهی استفاده کرده است. وی از جن، پرندگان، باد و دیگر امکانات طبیعی، در رابطه با اجرای احکام الهی استفاده میکند. وقتی هدهد، حکومت بلقیس را می‌بیند سلیمان از وی می‌پرسد که آنجا چه خبر است؟ وی می‌گوید آنجا چنین رفتارهایی وجود دارد لذا حضرت سلیمان از آنها در راستای الهی شدن جامعه استفاده میکند. در قرآن داستان ذوالقرنین نیز وجود دارد که وی ظلم‌ستیز است و از حکومت خود برای ظلم‌ستیزی استفاده میکند و این نشان میدهد حکومت قرآنی باید با ظالمان مبارزه کند.
حمایت ذوالقرنین از محرومان، اقدام دیگری است که در قرآن اشاره شده است لذا اقدامات حاکم اسلامی باید در راستای حمایت از محرومان باشد و این هم نوعی از سبک زندگی اسلامی است. همچنین لشکریانی که حضرت سلیمان از جن و انس ایجاد میکند در راستای اهدافی هستند که خداوند برای وی مقدر کرده است. حضرت طالوت، وقتی با جالوت جنگید هدف وی اجرای احکام الهی و تغییر سبک زندگی مردم بود. پیامبر اکرم(ص) نیز الگویی برای حاکمان اسلامی است و باید سبک زندگی و حکومت ایشان را در یپش بگیریم. پیامبر(ص) یک حاکم اسلامی است که باید عملکرد ایشان سرلوحه کار ما قرار گیرد. در قرآن کریم خطاب به پیامبر اکرم آمده است: «فَبِمَا رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ ۖ وَلَوْ كُنْتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لَانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ ۖ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَشَاوِرْهُمْ فِي الْأَمْرِ ۖ فَإِذَا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ ۚ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَوَكِّلِينَ؛ به مرحمت خدا بود که با خلق مهربان گشتی و اگر تندخو و سخت‌دل بودی مردم از گِرد تو متفرق می‌شدند، پس از (بدیِ) آنان درگذر و برای آنها طلب آمرزش کن و (برای دلجویی آنها) در کارِ (جنگ) با آنها مشورت نما، لیکن آنچه تصمیم گرفتی با توکل به خدا انجام ده، که خدا آنان را که بر او اعتماد کنند دوست دارد» (آل عمران/159) این نشانه‌ای از مشورت کردن پیامبر اسلام(ص) است لذا حاکمان اسلامی باید اهل مشورت کردن باشند.
لزوم الگو‌گیری از سبک زندگی پیامبر اسلام(ص)
سبک زندگی پیامبر(ص) در رابطه با خانواده نیز از مواردی است که در قرآن به آن اشاره شده و از جمله خداوند در مورد رفتار با همسرانی که بعضاً بداخلاق بودند می‌فرماید با آنها بساز. همچنین رفتارهای پیامبر اسلام(ص) به ما یاد میدهد که با مخالف چگونه رفتار کنیم؛ «يَسْأَلُونَكَ عَنِ الْأَنْفَالِ ۖ قُلِ الْأَنْفَالُ لِلَّهِ وَالرَّسُولِ ۖ فَاتَّقُوا اللَّهَ وَأَصْلِحُوا ذَاتَ بَيْنِكُمْ ۖ وَأَطِيعُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ؛ (ای رسول ما) امت از تو حکم انفال را سؤال کنند جواب ده که انفال مخصوص خدا و رسول است (که رسول و جانشینانش به هر کس و هر قدر صلاح دانند ببخشند) پس شما مؤمنان باید از خدا بترسید و در رضایت و مسالمت و اتحاد بین خودتان بکوشید و خدا و رسول او را اطاعت کنید اگر اهل ایمانید» (انفال/ 1). پیامبر(ص) از بیت المال به نحو احسن استفاده کرد و این هم الگویی برای حاکمان در راستای ترویج سبک زندگی اسلامی و قرآنی است. آنقدر پیامبر مهربان بود که بسیاری از افراد با وی بسیار خودمانی رفتاری می‌کردند. در قرآن کریم آمده است «وَإِنَّكَ لَعَلَىٰ خُلُقٍ عَظِيمٍ؛ و در حقیقت تو به نیکو خلقی عظیم آراسته‌ای» (قلم/ 4) رفتار این حاکم در زندگی مردم نیز تأثیرگذار است بنابراین باید در ترویج سبک زندگی قرآنی مورد توجه قرار گیرد.
بهترین برخوردی که حضرت علی(ص) در مورد رفتار حاکم بیان میکند نامه 53 نهج‌البلاغه است که به مالک اشتر مینویسد با مردم اینگونه رفتار کن و از جمله بد اخلاق نباش، درب منزل تو همیشه باز باشد، به شایعات توجه نکن و .... اینها نمونه‌های عملی از سبک زندگی حضرت علی(ع) هستند. وی ابتدا محمد بن ابی بکر را به عنوان حاکم مصر انتخاب کرد اما بعداً که فهمید مالک اشتر از وی قوی‌تر است، او را به عنوان حاکم مصر انتخاب کرد. حضرت علی(ع) خطاب به یکی از مدیران، نامه مینویسد که شنیده‌ام در مهمانیِ اشراف شرکت کرده‌ای. این نشان میدهد که وی صرفاً به گزارشات آن مدیر اکتفا نمی‌کند بلکه افرادی را نیز برای نظارت بر مدیران در نظر می‌گیرد.
حضرت یوسف(ع)؛ الگویی برای حاکمان امروز
حضرت یوسف(ع) آینده را پیش‌بینی میکند و می‌گوید باید چند سال ریاضت اقتصادی بکشیم و خود وی وارد جریانات حاکمیت میشود. در قرآن کریم آمده است: «قَالَتْ إِحْدَاهُمَا يَا أَبَتِ اسْتَأْجِرْهُ ۖ إِنَّ خَيْرَ مَنِ اسْتَأْجَرْتَ الْقَوِيُّ الْأَمِينُ؛ یکی از آن دو دختر (صفورا) گفت: ای پدر این مرد را (که به شجاعت و امانت آراسته است) به خدمت خود اجیر کن که بهتر کسی که باید به خدمت برگزینی کسی است که توانا و امین باشد» (قصص/ 26) لذا یکی از حاکمانی که خداوند در قرآن به عنوان نمونه به آنها اشاره میکند حضرت یوسف(ع) است.
در حدیث آمده است «الناس علی دین ملوکهم» یعنی مردم پیرو حاکمان خود هستند لذا حاکمان باید از استبداد دوری کنند، تک رای نباشد، به مردم احسان کنند، امانتدار باشند، به مسائل اقتصادی اهمیت دهند، نظارت کامل داشته باشند و امثالهم، تا بتوانند سبک زندگی قرآنی را در جامعه پیاده کنند. چون وقتی مردم ببینید حاکمان اینگونه هستند خود به خود جامعه هم قرآنی و الهی میشود.
انتهای پیام
