علاقه‌مندی مردم مالزی به مفاهیم معنوی در ادبیات فارسی

جشنواره جهانی هنرهای قرآنی رستو که از ۳۰ دی در مرکز چاپ و نشر قرآن پوتراجایا در مالزی آغاز به کار کرده فرصتی برای نمایش هنرهای قرآنی کشورهای شرکت‌کننده است. این جشنواره به همت تعدادی از نهادهای مالزیایی از جمله بنیاد رستو و با همکاری رایزنی فرهنگی ایران در این کشور و مساعدت سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی سازماندهی شده و تا ۹ بهمن میزبان بازدیدکنندگان است.

در حاشیه این جشنواره خبرنگار اعزامی ایکنا با محمد بخاری لوبیس (Muhammad Bukhari Lubis)، استاد مالزیایی ادبیات فارسی درباره این جشنواره و نقش آن در ترویج فرهنگ قرآنی در جوامع اسلامی به گفت‌وگو پرداخت. 

بخاری گفت: من در مدرسه اسلامی در مالزی تحصیلات ابتدایی را گذراندم. در سال 1977 در دانشگاه ملی مالزی تحصیلات خود را در مقطع لیسانس به پایان رساندم. سپس به شیکاگو رفتم و در رشته ادبیات تطبیقی بین زبان فارسی و عربی تحصیل کردم. پس از شش ماه مطالعه در شیکاگو در قالب برنامه دانشجویان خارجی به مشهد رفتم و در آنجا از حرم مطهر و دیگر جاها دیدن کردم.

وی ادامه داد: در آن زمان مردم از من می‌پرسیدند شما چینی هستید یا ژاپنی؟ گفتم نه اهل مالزی هستم. خیلی‌ها مالزی را نمی‌شناختند چون مالزی کشور کوچکی است و در آن زمان کمتر شناخته شده بود. اما وقتی صحبت از مسابقات قرآن مالزی می‌شد همه آن را می‌شناختند. چون ایران در آن شرکت فعال دارد و صاحب رتبه شده است.

بخاری ادامه داد: من برای تقویت زبان فارسی خودم به مشهد رفتم و از آثار هنری خوشنویسی ایرانی و از بناهای ایرانی همچون مساجد و زیارتگاه‌ها دیدن کردم. الحمدلله با شعرا و ادبای بزرگ ایرانی همچون سعدی، حافظ و جلال‌الدین مولوی آشنا شدم. متأسفانه بیشتر از سه ماه نتوانستنم در آنجا بمانم.

این استاد ادبیات فارسی ادامه داد: وقتی تحصیلات خود در شیکاگو را تمام کردم به مالزی برگشتم و به مدت چهار سال تدریس کردم. سپس برای دومین بار به آمریکا رفتم که در آنجا «حامد الگار» (Hamid Algar)، پژوهشگر مشهور انگلیسی مطالعات اسلامی ایرانی استاد من بود. او من را راهنمایی می‌کرد و در زمینه زبان فارسی و تصوف زیر نظر او چیزهای زیادی آموختم.

وی درباره آشنایی خود با فعالیت‌های دینی و قرآنی ایران ادامه داد: من یک بار در پایان نمایشگاه قرآن به تهران آمدم. دو سه بار هم در حین برگزاری نمایشگاه به ایران رفتم. ایرانیان چه در زمینه علمی و چه تجاری نمایشگاه‌های زیادی در مالزی برگزار می‌کنند که من همیشه سعی می‌کنم در آنها حضور داشته باشم. آنها فرهنگی غنی دارند و در زمینه علمی و هنری بسیار با استعداد هستند.

بخاری افزود: من دکترای خودم را در شهر برکلی کالیفرنیا در زمینه ادبیات تطبیقی ترکی، عربی، فارسی و مالایی گرفتم.

وی در مورد آشنایی مردم مالزی با فرهنگ و ادبیات ایران گفت: در دبستان‌های مالزی زبان کره‌ای، ژاپنی و آلمانی تدریس می‌شود اما فارسی نیست. من سعی می‌کنم زبان فارسی از دبستان در مالزی تدریس شود. من وزیر نیستم اما تلاشم را می‌کنم که این زبان زیبا در مدارس تدریس شود. متأسفانه دانشجویانم زبان فارسی را نمی‌دانند این زبان بسیار زیباست. مثلاً سعدی می‌گوید:    

به هم بر نکن تا توانی دلی

که آهی جهانی به هم برکند

این شعر  بسیار عالی و زیبا است. وقتی به برکلی رفتم با دریایی از کتاب‌هایی که درباره اسلام نوشته شده بود روبه‌رو شدم. من بسیار حسرت می‌خوردم که چگونه می‌توانم این همه کتاب را بخوانم. اما وقتی مثنوی مولانا را خواندم دیدم که می‌فرماید:

آب دریا را اگر نتوان کشید

هم به قدر تشنگی باید چشید

این توصیه مولانا است و این مفاهیم در فرهنگ عربی، ایرانی، ترکی و مالایی وجود دارد. من به مطالعه ادبیات ایران بسیار علاقه‌مند هستم و دوست دارم درباره ایران بیشتر مطالعه کنم.  

وی تأکید کرد: اساتید ایرانی مانند دکتر آیت اللهی، حکیمه دبیران و... بهترین اساتید در زمینه تدریس زبان فارسی در دانشگاه پوترا بوده‌اند. دخترم هم در رشته زبان و ادبیات فارسی در ایران تحصیل کرده است.

بخاری درباره تأثیر چنین نمایشگاه‌هایی بر ترویج سبک زندگی اسلامی گفت: اول باید بگویم این نمایشگاه بسیار خوب است و باید ادامه پیدا کند. ما حافظ و قاری قرآن زیاد داریم اما نیاز به تدبر در قرآن حس می‌شود. همه مالزیایی‌ها عربی نمی‌دانند و باید قرآن برای آنها ترجمه شود. ما تلویزیونی دولتی به نام تی وی الهجره (TV AlHijrah) داریم که برنامه‌های خوبی در زمینه آموزش قرآن و مفاهیم اسلامی دارد.

وی در پایان تصریح کرد: مسلمانان مالزی باید به تدبر و درک قرآن بپردازند. خوش‌بین هستم که در آینده مردم کشورم بیشتر با قرآن آشنا شوند. ما در تلویزیون و رادیوی مالزی برنامه‌های خوبی برای آشنایی مردم با قرآن داریم که قطعاً در این زمینه مفید هستند.