حفظ نظام اجتماعی، مستلزم پاداش و عقاب است
گروه اندیشه: آیت‌الله سیدمحمد ضیاءآبادی در آخرین جلسه تفسیر خود گفت: اینکه در دین اکراهی نیست به این معنا نیست که مثلاً کاری با حجاب و دزد نداشته باشیم؛ حفظ نظام اجتماعی مستلزم پاداش و عقاب است و اجبار به‌منظور حفظ نظام است و نه به خاطر مؤمن کردن مردم.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، آیت‌الله سیدمحمد ضیاءآبادی در آخرین جلسه تفسیر خود به تفسیر آیات 56 و 57 سوره کهف پرداخت. وی در آغاز جلسه در خصوص دو آیه جلسه قبلی گفت: چنانچه عرض شد خداوند می‌گوید که در امر هدایت بشر کوتاهی نشده است. قرآن آنچه که لازم است را گفته است.
وی در تفسیر آیه «وَمَا نُرْسِلُ الْمُرْسَلِینَ إِلَّا مُبَشِّرِینَ وَمُنذِرِینَ وَیُجَادِلُ الَّذِینَ کَفَرُوا بِالْبَاطِلِ لِیُدْحِضُوا بِهِ الْحَقَّ وَاتَّخَذُوا آیَاتِی وَمَا أُنذِرُوا هُزُوًا؛ و پیامبران [خود] را جز بشارتدهنده و بیمرسان گسیل نمىداریم و کسانى که کافر شدهاند به باطل مجادله مىکنند تا به وسیله آن حق را پایمال گردانند و نشانههاى من و آنچه را [بدان] بیم داده شدهاند به ریشخند گرفتند.» (کهف/56) گفت: انسان اکثراً اهل جدل است و نمی‌خواهد زیر بار برود. نه اینکه نمی‌فهمد، می‌فهمد اما مقهور شهوات نفس است؛ فلذا حقیقت را قبول نمی‌کنند.
آیت‌الله ضیاءآبادی ادامه داد: خدا در اینجا می‌خواهد پیامبر را دلداری دهد که تو کار خود را انجام داده‌ای و بگوید ما نمی‌خواهیم که مردم در ایمان مجبور باشند. انسان با فکر آزاد ایمان می‌آورد و ما نمی‌خواهیم که مردم در امر ایمان اجبار و اکراهی داشته باشد.
وی با بیان اینکه نمی‌شود کسی را مجبور به نماز خواندن کرد، گفت: انسان باید فکر کند، خالقش را بشناسد و بعد ایمان بیاورد. خداوند می‌گوید، پیامبر وظیفه نداری که پیامت را با اجبار اجرا کنی. نمی‌شود کسی با اجبار ایمان بیاورد. البته در نظام اجتماعی امر به معروف و نهی از منکر وجود دارد. در دین اکراه نیست به این معناست که در اعتقادات اکراه نیست و آزادی در این حوزه وجود دارد. اما در حفظ نظام اجتماعی اجبار لازم است. باید دست دزد بریده شود و مجرم شلاق بخورد.
آیت‌الله ضیاءآبادی با بیان اینکه جنگ‌های پیامبر(ص) برای ایمان آوردن افراد نیست، گفت: این جنگ‌ها برای رفع مانع بوده است. پیامبر(ص) می‌فرمود، من مأمورم دین را به بشر ابلاغ کنم و جباران دوران اجازه این کار را به ایشان نمی‌دادند. پس جنگ‌های پیامبر(ص) برای این بود که زمینه تبلیغ اسلام فراهم شود و نه اینکه مردم ایمان بیاورند.
وی ادامه داد: اینکه در دین اکراهی نیست به این معنا نیست که مثلاً کاری با حجاب و دزد نداشته باشیم. حفظ نظام اجتماعی مستلزم پاداش و عقاب است؛ اجبار به‌منظور حفظ نظام است و نه به خاطر مؤمن کردن مردم.
آیت‌الله ضیاءآبادی در ادامه تفسیر آیه 56 سوره کهف، گفت: خداوند به پیامبر می‌گوید، دشمنان می‌کوشند حق و اسلام را از بین ببرند و باطل را ترویج کنند آنها می‌خواهند به وسیله باطل حق را از بین ببرند.
ساختار وجودی انسان از جمله آیات خداست
وی با بیان اینکه ساختار وجودی انسان از جمله آیات خداست، گفت: زمین و آسمان آیات خداست. این آیات شامل آیات تکوینی و تشریعی است؛ آیات تکوینی شامل طبعیت و مخلوقات و آیات تشریعی شامل دین است. کفار معتقدند طبیعت یا دهر جهان را خلق کرده است و نعمت‌ها را به ما داده است، آنها به دنبال تبلیغ باطل و حذف حق هستند، معاد را مسخره می‌کنند و جهان را محصول طبیعت می‌دانند. کفار معتقدند این دهر است که ما را می‌میراند و زنده می‌کند.
آیت‌الله ضیاءآبادی در تفسر آیه «وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّن ذُکِّرَ بِآیَاتِ رَبِّهِ فَأَعْرَضَ عَنْهَا وَنَسِیَ مَا قَدَّمَتْ یَدَاهُ إِنَّا جَعَلْنَا عَلَى قُلُوبِهِمْ أَکِنَّةً أَن یَفْقَهُوهُ وَفِی آذَانِهِمْ وَقْرًا وَإِن تَدْعُهُمْ إِلَى الْهُدَى فَلَن یَهْتَدُوا إِذًا أَبَدًا؛ و کیست ستمکارتر از آن کس که به آیات پروردگارش پند داده شده و از آن روى برتافته و دستاورد پیشینه خود را فراموش کرده است ما بر دل‌هاى آنان پوشش‌هایى قرار دادیم تا آن را درنیابند و در گوش‌هایشان سنگینى [نهادیم] و اگر آنها را به سوى هدایت فراخوانى باز هرگز به راه نخواهند آمد.» (کهف/ 57) گفت: آیه بعد برای ما خطرناک است. چه کسی ظالم‌تر است؟ ما نباید مصداق این آیه باشیم، در اینجا ما به کفار کاری نداریم. به ما تذکر داده شده است همچنین این حقایق توسط عقل هم به ما گوشزد شده است. ما اکنون باخبریم و می دانیم که خالقی دارم، پیامبر را می‌دانم و در عین حال اعراض می‌کنیم.
وی ادامه داد: ما مصداق این آیه هستیم. ما هم تشریعاً و هم تکویناً اعراض می‌کنیم. از همه ظالم‌تر کسی است که به او گفته شده و باخبر است اما اعراض می‌کند. ربا می‌خورد و می‌داند این کار دشمنی با خداست اما می‌گوید ولش کن.
آیت‌الله ضیاءآبادی با بیان اینکه این خود انسان است که به خودش طلم می‌کند، گفت: عمر سعد مصداق این آیه است. او معتقد بود که بهشت و جهنم نسیه است و هیچ آدم عاقلی نقد را به نسیه نمی‌دهد.
وی در ادامه تفسیر آیه گفتند: خدا می‌گوید من به قلب این افراد مهر می‌زنم تا متوجه نشوند و به گناه کردن ادامه دهند. خدا می‌گوید، من به‌وسیله آتش می‌سوزانم و به وسیله آب غرق می‌کنم و به واسطه گناهانی که انجام می‌دهید دلهایتان را مهر می‌کنم؛ دلی که مهر شود دیگر خوبی و بدی را متوجه نمی‌شود و این سنتی الهی است.
آیت‌الله ضیاءآبادی با خطاب قرار دادن جوانان گفت: مواظب باشید که اگر گناه بکنید خدا دل‌های شما را مُهر می‌کند. خدا با نماز به دل نور می‌دهد اما با گناه مداوم دل انسان به تمامه مهر می‌کند و دیگر نمی‌توان کاری کرد.
یادآور می‌شود، این جلسه تفسیر دوشنبه بعد از نماز مغرب و عشا در مسجد امام حسن(ع) دربند برگزار شد. صوت کامل این جلسه را بشنوید:
