شکوه معماری ایرانی ـ اسلامی در مساجد سربیشه

حامد نداف‌مقدم، مسئول نمایندگی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سربیشه در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از خراسان جنوبی، با اشاره به اینکه مسجد گنجی، یادگاری از دوره قاجاریه است، گفت: این مسجد داخل شهر سربیشه است، این بنا به‌طور کلی شامل صحن و شبستان ستوندار است. صحن تنها به‌وسیله یک دیوار از خیابان و فضاهای اطراف مجزا می‌شود و شبستان که بلافاصله پس از صحن قرار گرفته دارای 6 ستون چهارضلعی قطور در دو ردیف است.

نداف‌مقدم بیان کرد: ستونها کار نگهداری طاق‌های جناغی را انجام می‌دهند که در حد فاصل آنها گنبدهایی چهارترک سقف شبستان را می‌پوشانند. این بنا متعلق به دوره قاجار است که البته در دوره پهلوی تغییراتی در آن داده شده ویژه نمای آجری صحن در دوره پهلوی اجرا شده است.

مسجد بزرگ(چهارده معصوم) دوره قاجاریه شماره ثبت: 3966 

وی اظهار کرد: نمای ورودی مسجد نیز مشتمل بر سه قوس دسته بندی است که در بخش فوقانی از تکنیک آجرچینی خفته راسته کمک گرفته شده است، پوشش سقف پیش ایوان نیز با استفاده از تیرهای چوب شکل گرفته است که این نوع پوشش در سرتاسر سقف آن دیده می‌شود.

مسئول نمایندگی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سربیشه افزود: شبستان در این مسجد فضایی است ستوندار با ستون‌های چهارضلعی مختص به دوره قاجار که پوشش آن با استفاده از طاق و تویزه شکل گرفته تویزه بر روی آنها بین این ستون‌ها به‌حالتی گنبدی تبدیل گشته و معماری بنا گویای ساخت آن در دوره قاجار و دخل و تصرفاتی در دوره پهلوی می‌باشد.

مسجد مود؛ دوره افشاریه شماره ثبت:4955

مسجد روستای مود نیز شباهت زیادی به سایر مساجد موجود در روستاها و شهرهای منطقه که در این زمان ساخته شده‌اند، دارد. مهمترین ویژگی این مساجد شبستان آنها است که عمدتاً شامل چند ستون است که بوسیله طاق‌هایی پوشش سقف را نگه می‌دارند، مسجد روستای مود نیز از این ارم مستثنی نیست این بنا شامل یک ورودی، یک فضای حد فاصل ورودی با شبستان و شبستان ستوندار است.

مسجد جامع پخت، شمارة ثبت ملی: 4483 قدمت: زندیه

 این مسجد در داخل روستای پخت در فاصله حدود 10 کیلومتری غرب سربیشه قرار دارد. مهمترین عناصر معماری آن عبارتند از سر در ورودی، دالان، صحن مرکزی و شبستان، سر در ورودی دارای طاق جناغی است که عرض دهانه آن 310 سانتیمتر است و پوشش سقف آن از نوع گنبدهای کم‌خیز است. مسیر قنات از داخل صحن مسجد عبور می‌کند. ورودی شبستان در ضلع جنوب شرقی حیاط قرار دارد و بالای در ورودی کتیبه‌ای گچی وجود دارد که در آن به نام بانی مسجد یـعنی امیـر محمـد خان خزیـمه و تاریـخ ساخت مسجد (1191 هـ. ق) اشاره شده است.