مسجد جامع همدان؛ از زیباترین شبستان‌های مسقف تاریخ معماری ایران
گروه فرهنگی ـ مسجد جامع همدان که از آثار دوران قاجاریه و حتی قبل‌تر از آن است یکی از زیباترین شبستان‌های مسقف (شبستان زمستانی) تاریخ معماری ایران را در خود جای داده است.
به گزارش ایکنا از همدان، مجموعه بازار همدان که در محدوده خيابان‌هاى باباطاهر، اکباتان و شهدا قرار دارد، عمدتاً به دورهٔ قاجاريه مربوط مى‌شود. اين بازار داراى ۳۰ راسته است و هر راسته به صنف و حرفه‌اى خاص تعلق دارد. از جمله بازار زرگرها، قصاب‌ها، مسگرها، قنادها و نظاير آن.
از مجموع راستههاى موجود در بازار همدان به غير از راستههاى مسجد جامع، قصاب‌ها، قنادها، نخودبريزها، حلبى‌سازها، صحافخانه، کفش‌دوزها، حلاج‌خانه و سمسارها، بقيهٔ راسته بازارها بدون سقف است. سقف تعدادى از راستههاى مسقف، فلزى و جديد است و بازارهايى که فعلاً سقف ندارند در گذشته داراى سقف بوده‌اند.
در اين مجموعه حدود ۲۴ سرا وجود دارد که نمايانگر رونق اقتصادى همدان در دوره‌هاى گذشته است که به مرور زمان آسيب‌هايى ديدهاند و بعضى از راسته‌ها هم صدماتى ديدهاند. راستههاى بازار همدان عبارت‌اند از راسته بازار زرگرها، صندوق‌سازها، مسجد جامع، چلنگرها، قصاب‌ها، قنادها، مسگرها، شيشه‌فروش‌ها، قبله، پيامبر، نخودبريزها، حلبى‌سازها، صحافخانه، علاقبندها، کفش‌دوزها، کفش‌دوزهاى بزرگ، موتاب‌‌خانه، فلسطين، حسين‌خانى، حاج‌فضل‌‌اللّه، گلشن، دباغخانه، آهک‌فروش‌ها، حلاج‌ها، سمسارخانه، شاه‌زاده حسين، کهنه‌فروش‌ها، کاه‌فروش‌ها و سرپل گذر.
بازارهاى قديمى استان همدان
براساس مدارک تاريخى، بازارها قدمتى ديرينه دارند و از دوران مادها بازارهاى بسيار مختلفى مانند بازار زرگرها، بازار بازرگانان، بازار پارچه‌فروشان وجود داشته است.
در مورد بازارهاى استان همدان اطلاعاتى در دست است که مشخص مى‌کند از همان ابتدا با توجه به حرفه‌ها و پيشه‌هاى گوناگون، راسته و بازارهاى مختلفى به وجود آمده است.
از آنجا که منطقهٔ همدان و شهر قديمى آن در مسير کاروان‌هاى تجارى و حتى زيارتى بود، بازارها نيز از اهميت زيادى برخوردار شدند.
برخی شواهد نشان می‌دهد تا اواخر دوره قاجار بخش زیادی از داد و ستدهای ایران با غرب از طریق شهر همدان و سپس بغداد صورت می‌گرفته است.
در ابتدا این بازار کهن به دلیل تاخت و تازهای فراوان و سپس به سبب ساخت و سازهای ناسازگار با بافت تاریخی و تغییرات اقتصادی و اجتماعی، رونق تجاری گذشته را از دست داد.
این مجموعه زیبا با گذشت زمان همچنان پا برجا باقی مانده و دیدنی‌های بسیار برای دوستداران این سبک معماری دارد.
راسته‌های مسجد جامع، قبله و مسجد پیغمبر از دیگر راسته‌های بازار همدان هستند.
مسجد جامع همدان که از آثار دوران قاجاریه و حتی قبل‌تر از آن است در این مجموعه قرار دارد و یکی از زیباترین شبستان‌های مسقف (شبستان زمستانی) تاریخ معماری ایران را در خود جای داده است.
از بزرگترین سراهای بازار همدان، سرای گلشن است که سقف هشتی ورودی آن و تزیینات آجرکاری در بیرون و داخل بنا از جاذبه‌های تاریخی بازار است.
سرای گلشن با مساحت 3400 متر مربع با نقشه چهار ایوانی، در ضلع شرقی راسته صحافخانه قرار گرفته و دارای 70 حجره و مربوط به دوره قاجار است.
از سرای میرزا کاظم نیز می‌توان به عنوای یکی از زیباترین و سالم‌ترین سراهای موجود در بازار همدان نام برد.
این سرا با نقشه مربع شکل چهار ایوانی و مساحتی حدود 3000 متر مربع دارای 40 حجره در طبقه بالا و 45 حجره در طبقه پایین است که با تزیینات آجرکاری حصیری از دوره قاجاریه در بازار شهر همدان به جا مانده است.
هشتی فرش در مجموعه بازار قدیمی همدان، جنب سرای میرزا کاظم قرار گرفته و دارای گنبد آجری عظیم با تزیینات آجرکاری و از آثار دوران قاجار محسوب می‌شود.
سرای حسین‌خانی با مساحتی حدود 2200 متر مربع در شمال بازار اصلی همدان و در انتهای راسته حسین خانی قرار دارد.
این سرای زیبای عصر قاجاریه با تزیینات آجرکاری، دارای نقشه مستطیل شکل و 16 حجره در گرداگرد حیاط مرکزی است.
آبادترین سرای مجموعه بازار شهر همدان سرای گمرک است، که در سالهای اخیر بازسازی شده است.
انتهای پیام
