فضیلت و اعمال ماه تسبیح نفس‌ها

به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، برای شب و روزهای این ماه پر فضیلت اعمالی وارد شده است و اما اعمالى که در هر شب و روز این ماه بجا آورده می‌شود، شامل دعاهای ذیل بعد از هر نماز است. سید بن طاوس روایت کرده از حضرت امام جعفر صادق و امام موسى کاظم(ع) که فرمودند: «می‌گویى در ماه رمضان از اول تا به آخِر آن بعد از هر فریضه (نماز): اللَّهُمَّ ارْزُقْنِی حَجَّ بَیْتِکَ الْحَرَامِ فِی عَامِی هَذَا وَ فِی کُلِّ عَامٍ ...».

همچنین آمده است عقب نمازهاى فریضه مى‌خوانى: «یَا عَلِیُّ یَا عَظِیمُ یَا غَفُورُ یَا رَحِیمُ أَنْتَ الرَّبُّ الْعَظِیمُ الَّذِی لَیْسَ کَمِثْلِهِ شَیْ ءٌ ...».

حضرت رسول(ص) فرمود: «هر که این دعا را در ماه رمضان بعد از هر نماز واجبى بخواند، حق تعالى گناهان او را تا روز قیامت بیامرزد و دعا این است: «اللَّهُمَّ أَدْخِلْ عَلَى أَهْلِ الْقُبُورِ السُّرُورَ ...».

تأکید بر دعا، تسبیح استغفار و تکبیر از دیگر اعمال در این ماه پربرکت است، روایت شده که جناب امام زین‌العابدین(ع) چون ماه رمضان داخل مى‌شد، تکلم نمى‌کرد، مگر به دعاء، تسبیح، استغفار، تکبیر و باید به عبادت و نافله‌هاى شب و روز اهتمام بسیار نمود.

شیخ صدوق رحمه‌الله به سند معتبر، از حضرت امام‌رضا(ع)، پدران بزرگوار خود و از حضرت امیرالمؤمنین(ع) روایت کرده است که فرمود: «حضرت رسول خدا(ص) خطبه‌اى براى ما روزى خواند»، پس فرمود: «أیّها النّاس به‌درستى که رو کرده است به‌سوى شما، ماه خدا با برکت، رحمت و آمرزش، ماهى است که نزد خدا بهترین ماه‌ها است و روزهایش بهترین روزها و شب‌هایش بهترین شب‌ها است، ساعت‌هایش بهترین ساعت‌ها است و آن ماهى است که خوانده‌اند شما را در آن به سوى ضیافت خدا و گردیده‌اید در آن از اهل کرامت خدا نفس‌هاى شما در آن ثواب تسبیح دارد و خواب شما ثواب عبادت دارد و عمل‌هاى شما در آن مقبول است و دعاهاى شما در آن مستجاب است، پس سؤال کنید از پروردگار خود».

اعمال شب‌هاى ماه رمضان

مستحب است که بعد از نماز شام (نماز مغرب) افطار کند، مگر آن که ضعف بر او غلبه کرده باشد یا جمعى منتظر او باشند. با غذای پاکیزه از حرام و شبهات افطار کند و بهتر آن است که به خرماى حلال افطار کند تا ثواب نمازش چهار صد برابر گردد و به خرما، آب، شیر، حلوا و به نبات و به آب گرم به هرکدام که افطار کند، نیز خوب است و مستحب است در وقت افطار این دعا را قرائت کند: «اللَّهُمَّ لَکَ صُمْتُ وَ عَلَى رِزْقِکَ أَفْطَرْتُ وَ عَلَیْکَ تَوَکَّلْتُ؛ تا خدا به او ثواب هر کسى را که در این روز روزه داشته عطا کند»، همچنین آمده است که در لقمه‌ی اوّل بگوید: «بِسْمِ‌اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ یَا وَاسِعَ الْمَغْفِرَةِ اغْفِرْ لِی، تا خدا او را بیامرزد».

روایت شده که حضرت امیرالمؤمنین(ع) هرگاه مى‌خواست افطار کند، مى‌فرمود: «بِسْمِ اللَّهِ اللَّهُمَّ لَکَ صُمْنَا وَ عَلَى رِزْقِکَ أَفْطَرْنَا فَتَقَبَّلْ[فَتَقَبَّلْهُ] مِنَّا إِنَّکَ أَنْتَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ».

از دیگر اعمال این است که در وقت افطار سوره قدر بخواند، تصدق کند و افطار دهد، روزه‌داران را اگر چه به چند دانه خرما یا شربتى آب باشد. از حضرت رسول(ص) نقل شده است که: «کسى که روزه‌دارى را افطار دهد، براى او مثل اجر آن روزه‌دار خواهد بود بدون آن که از اجر او چیزى کم شود و براى او خواهد بود، مانند آن عمل نیکویى که آن افطارکننده به قوه آن طعام بجا آورد».

دعای هر شب در ماه رمضان

هر که این دعا را در هر شب ماه رمضان بخواند، گناهان چهل سال او آمرزیده شود: «اللَّهُمَّ رَبَّ شَهْرِ رَمَضَانَ الَّذِی أَنْزَلْتَ فِیهِ الْقُرْآنَ وَ افْتَرَضْتَ عَلَى عِبَادِکَ فِیهِ الصِّیَامَ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ ارْزُقْنِی حَجَّ بَیْتِکَ الْحَرَامِ فِی عَامِی هَذَا وَ فِی کُلِّ عَامٍ وَ اغْفِرْ لِی تِلْکَ الذُّنُوبَ الْعِظَامَ فَإِنَّهُ لَا یَغْفِرُهَا غَیْرُکَ یَا رَحْمَانُ یَا عَلَّامُ».

از حضرت صادق(ع) روایت شده است که: در هر شب ماه رمضان مى‌خوانى: «اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ أَنْ تَجْعَلَ فِیمَا تَقْضِی وَ تُقَدِّرُ مِنَ الْأَمْرِ الْمَحْتُومِ...»، همچنین در هر شب از شب‌هاى ماه رمضان بخواند: «أَعُوذُ بِجَلَالِ وَجْهِکَ الْکَرِیمِ أَنْ یَنْقَضِیَ عَنِّی شَهْرُ رَمَضَانَ أَوْ یَطْلُعَ الْفَجْرُ مِنْ لَیْلَتِی هَذِهِ وَ لَکَ قِبَلِی تَبِعَةٌ أَوْ ذَنْبٌ تُعَذِّبُنِی عَلَیْهِ...».

همچنین دعای افتتاح، دعائی بسیار شریف با مضامین عالی است را در هر شب از ماه رمضان بخواند که مشروح آن در مفاتیح‌الجنان و در بخش اعمال ماه مبارک رمضان آمده است.

اعمال سحرهاى ماه رمضان

سحری خوردن: سحر را اگر چه به یک دانه خرماى زبون یا شربت آب باشد، ترک نکند و بهترین سحرها سویق یعنى قاوت و خرما است و وارد شده که حق تعالى و ملائکه صلوات مى‌فرستند بر آنها که استغفار مى‌کنند در سحرها و سحور مى‌خورند.

قرائت سوره قدر در وقت سحر که بنا بر روایات هر که این سوره مبارکه را در وقت افطار کردن و سحور بخواند در ما بین این دو وقت ثواب کسى داشته باشد که در راه خدا در خون خود بغلطد.

از دیگر اعمال در سحرهای این ماه شریف قرائت دعاى عظیم الشأنى است که از حضرت امام رضا(ع) نقل شده که فرموده‌اند این دعایى است که حضرت امام محمد باقر(ع) در سحرهاى ماه رمضان مى‌خواندند: «اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ مِنْ بَهَائِکَ بِأَبْهَاهُ وَ کُلُّ بَهَائِکَ بَهِیٌّ... یَا اللَّهُ» و پس هر حاجت که دارى از خدا بطلب که البته برآورده است.

همچنین روایت شده از ابو حمزه ثمالى که حضرت امام زین العابدین(ع) در ماه رمضان بیشتر از شب را نماز مى‌کرد و چون سحر مى‌شد این دعا مى‌خواند: «إِلَهِی لَا تُؤَدِّبْنِی بِعُقُوبَتِکَ وَ لَا تَمْکُرْ بِی فِی حِیلَتِکَ...».

منبع: مفاتیح‌الجنان شیخ عباس قمی