مبلغان از روش‌های تبلیغ پیامبران در قرآن الگو بگیرند / پیامبر؛ سند رحمت الهی

به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی رستم‌نژاد، معاون آموزش حوزه علمیه، اول اردیبهشت‌ماه در ادامه مباحث تفسیر خود به آیات 66 و 67 سوره مبارکه اعراف اشاره کرد و گفت: این آیات شیوه تبلیغ پیامبران را درباره قوم عاد، شعیب و نوح ارائه کرده است. تبلیغ بحث بسیار مهم و عامل برجسته در رسیدن به امت وسط و تمدن اسلامی است که شیوه‌هایی دارد و قرآن وارد این شیوه‌ها هم شده است.

وی با بیان اینکه پیامبران بزرگترین داعی الی الله و مبلغان دین خدا هستند، افزود: قرآن از دردمندی و خیرخواهی پیامبران در امر تبلیغ می‌گوید؛ ایشان ناصح و واعظ بودند و از روی هوا و هوس تبلیغ نمی‌کردند و حرف نمی‌زدند و هدف اصلی آنها الهی بوده است؛ ما هم برای رسیدن به اهداف بلند شریعت و تمدن اسلامی و برای رساندن پیام خدا، نیاز به آموزش این شیوه‌ها و مهارت‌های تبلیغی داریم.

رستم‌نژاد اضافه کرد: آنچه در این آیات مورد اشاره است، نوع برخورد پیامبر در برابر انسان‌های جاهل است، زیرا هر مبلغی در مسیر تبلیغ گرفتار چنین انسان‌هایی می‌شود، همان طور که افراد زورمدار و مستکبر همواره در برابر پیامبران ایستاده‌اند.

استاد جامعه المصطفی العالمیه افزود: حضرت هود مردم را به عبادت خداوند دعوت کرد و فرمود معبودی غیر خدا نیست و کسی جز او استحقاق عبادت شدن ندارد؛ ولی قومش به او می‌گویند ما در تو یک سبک مغزی و سفاهت می‌بینیم و یقین داریم تو از دروغگویان هستی؛ البته برخورد هود هم بسیار جالب است؛ او در برابر این همه اهانت‌ها می‌فرماید: من در خودم سبک مغزی نمی‌بینیم؛ من رسول و فرستاده و ناصح و امین و خیرخواه برای شما هستم.

رفتار ناصحانه پیامبران در مواجهه با مردم

معاون آموزش حوزه علمیه تصریح کرد: شبیه این را در مورد نوح و حضرت شعیب هم داریم؛ یا در مورد حضرت صالح؛ در آیه 79 اعراف اشاره کرده که ای قوم من رسالت پروردگار را به شما رساندم و برای شما خیرخواهی کردم، اما شما خیرخواهان خود را قبول نکردید.

وی با بیان اینکه ناصحانه حرف‌زدن و دردمند بشر بودن جزء امتیازات پیامبران است، اظهار کرد: در مورد حضرت محمد، در آیه 128 توبه آمده که «لَقَدْ جَاءَكُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِكُمْ عَزِيزٌ عَلَيْهِ مَا عَنِتُّمْ حَرِيصٌ عَلَيْكُمْ بِالْمُؤْمِنِينَ رَءُوفٌ رَحِيمٌ؛ ظاهر این خطاب به مشرکین و قریشیان است که به او ایمان نیاوردند؛ فرموده پیامبر نسبت به هدایت شما حریص است تا در مسیر کمال و رحمت الهی قرار بگیرید.

وی اضافه کرد: جالب اینکه در این آیه، دو صفت رأفت و رحیم بودن را که از صفات خداست، به پیامبر نسبت داده است؛ پیامبر رحمت برای همه عالمین است، نه قشر خاص و پیامبر سند رحمت الهی است و یکی از رازهای موفقیت پیامبر که باعث پیشرفت سریع اسلام شد، برخوردهای کریمانه و بزرگوارانه بود، نظیر آنچه هود و صالح و نوح انجام دادند.

وی اضافه کرد: به نوح گفتند که ما در تو ضلالت می‌بینیم، اما وی نگفت این ضلالت از خود شما هست، بلکه فرمود من ضلالت در خودم نمی‌بینم، بلکه رسول خدا و خیرخواه و ناصح هستم و چیزهایی می‌دانم که شما نمی‌دانید؛ همچنین در مورد پیامبر اسلام داریم «وَلَوْ كُنْتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لَانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ»؛ اگر درد مردم ودلسوزی نداشتی، از دور تو پراکنده می‌شدند.

رفتار اخلاقی پیامبر

وی افزود: لذا یکی از شیوه‌های مهم در تبلیغ که باعث نفوذ کلام مبلغ و پیشرفت آئین و شریعت است، رفتار اخلاقی و انسانی است؛ مبلغی که فقط یک سخنرانی و بیان مطالب داشته باشد، چندان تأثیری ندارد، اما مبلغ و روحانی که در میان مردم زندگی کرده و از زبان لین، اخلاق نیک و خصال پسندیده برخوردار باشد، مردم به او روی می‌آورند؛ پیامبران حتی در برابر هتاکی و بدگویی دیگران بد دهان نبودند و با سماحت تمام و خوش‌زبانی رفتار می‌کردند.

رستم‌نژاد بیان کرد: قرآن وقتی برخورد پیامبران نسبت به جهال را بیان کرده است، نشان می‌دهد که خود پیامبران نسبت‌های بد را خودشان از خودشان دفع می‌کنند، اما وقتی شبیه همین نسبت‌ها مانند جنون، سحر و شاعری از زبان قریش و دیگران به پیامبر داده می‌شود؛ خود خدا مستقیماً از پیامبر دفع می‌کند و نه خود پیامبر؛ مثلاً وقتی می‌گفتند پیامبر مجنون است؛ خدا فرموده که و ما صاحبکم بمجنون، یا وقتی گفتند او طبق هوا و هوس خود حرف می‌زند، فرمود: «و ما ینطق عن الهوی» و «ما بقول شاعر مجنون» و ... .

رستم‌نژاد تصریح کرد: وقتی گفتند او نزد یک نفر می‌رود و تعلیم می‌بیند و به ما تحویل می‌دهد، قرآن در آیه 103 نحل فرمود: «وَلَقَدْ نَعْلَمُ أَنَّهُمْ يَقُولُونَ إِنَّمَا يُعَلِّمُهُ بَشَرٌ لِسَانُ الَّذِي يُلْحِدُونَ إِلَيْهِ أَعْجَمِيٌّ وَهَذَا لِسَانٌ عَرَبِيٌّ مُبِينٌ»؛ ما هم باید از این شیوه‌ها و مهارت‌های تبلیغی قرآن برای تأثیرگذاری در مردم بهره ببریم.