فوز و فلاح
انسان متوکل، فوز و رزق و بهره‌مندی‌اش در نزد خداوند نیز گسترده‌تر و کامل‌تر خواهد بود و رزقش به دست اوست و این رزق معنایی گسترده در همه ابعاد و در همه حالات و آنات و مراحل حیات در هر دو جهان خواهد داشت.
در دعای روز دهم ماه مبارک رمضان آمده است:
بِسمِ ِاللّهِ الرَّحمنِ الرِّحیم
اَللَّهُمَّ اجْعَلْنِی فِیهِ مِنَ الْمُتَوَكِّلِینَ عَلَيْك
خدایا! مرا در این ماه از توکل‌کنندگان به خودت
وَ اجْعَلْنِی فِیهِ مِنَ الْفَائِزِینَ لَدَيْك
و از رستگاران نزد خود
وَ اجْعَلْنِی فِیهِ مِنَ الْمُقَرَّبِینَ إِلَيْك
و از مقرّبان درگاهت قرار بده
بِإِحْسَانِكَ يَا غَايَةَ الطَّالِبِین
به احسانت، اى هدفِ جویندگان
امروز، در دهمین روز از این ماه مبارک و پس از پاک‌سازی درونی و توجه و نگاه به بیرون و پیرامون خویش، از خداوند می‌خواهیم که ما را در جرگه توکل‌کنندگان بر خودش و کامیابان بهره‌مند در نزدش و در زمره نزدیکان مقربش قرار دهد.
نکته اول، اعتمادبه‌نفسی است که در خواندن این فقرات به انسان دست می‌دهد و جرئتی است که انسان در طلب این مقامات پیدا می‌کند. اینها مراحلی از وجودند که روندگان راه رشد، قبل از رسیدن و عبور از آن‌ها، ابتدا باید جرئت درخواستشان را بیابند و آنگاه با پایِ طلب، به سویشان حرکت کنند.
توکل، سپردن کارهاست به دست خداوند و وکیل‌گرفتن او در کارها [۱].
آری! او همه رزق ما را این‌چنین در اختیارمان می‌گذارد تا دیگر وابسته به غیر خودش نشویم. چون ضعیف هستیم، با گرفتن از دیگران و محدودشدنمان به یک مجرای واحد، تکیه‌مان نیز به دیگران خواهد شد؛ پس خداوند رزق آن‌هایی را که به او تکیه و توکل کرده‌اند، خود به عهده می‌گیرد و از جایگاه‌های حساب‌نشده می‌فرستد تا اسارت‌های آنان به آن وسایل و واسطه‌ها را قطع کند. توکل یعنی آزادی از وسایل و تکیه بر وسیله‌ساز و البته معنای آن، این نیست که وسایل را به کار نگیریم و فراموش کنیم؛ بلکه معنایش آن است که با داشتن همه آن وسایل، مغرور نشویم و در نبودشان، مأیوس نباشیم.
طبیعی است که چنین انسان متوکلی، فوز و رزق و بهره‌مندی‌اش در نزد خداوند نیز گسترده‌تر و کامل‌تر خواهد بود؛ که رزقش به دست اوست و این رزق، معنایی گسترده در همه ابعاد و در همه حالات و آنات و مراحل حیات در هر دو جهان خواهد داشت.
فوز و فلاح، مترادف هم آمده‌اند؛ اما هر یک را معنایی مخصوص به خود است. فلاح، شکافتن موانع و شکفته‌شدن نتیجه مطلوب را گویند که در این دنیا تعریف می‌شود و فوز، برنده‌شدن و بهره‌مندی از انواع خیرات است در دنیای دیگر. فوزِ قطعی در جای دیگری است و نهایت آن، رضای به قضای خداوند است. فوز در مقابل خوض است و خائض، در مقابل فائز. خائض کسی است که در دنیا فرو رفته و بلعیده شده است؛ اما فائز از آن برخاسته و با مقدمه کوشش و فلاح و رستگاری، در این دنیا پیروز و برنده است و در سرای دیگر نیز بهره‌مند است؛ و اینها همه با احسان و نیکی خداوند به بندگانش میسر خواهد شد. نیکی و بخششی که بیش از حق و استحقاق ماست و بیش از جود و عدل است.
جود، بخشش بیش از استحقاق را گویند که از جنس مال و علم است؛ اما احسان، اعم از جود است. این است که اعطای مقام متوکلین و فائزین و مقربین، از این صفت او (احسان) میسر است و لذا با ذکر این صفت، درخواست آن مقام می‌شود.
و خواندن او به نهایت طلب طالبین، نشانه آن است که باید برای رسیدن به این مقامات، ابتدا در مقام طلب درآمد و سپس در این مرحله نیز نماند که در انتهای همه این مراحل و منازل، باید غایت آن، یعنی خداوند را طلب نمود تا از هر مرحله بالاتر رفته و در آن متوقف نماند.
[۱] … وَ مَن يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَل لَّهُ مَخْرَجًا (۲) وَ يَرْزُقْهُ مِنْ حَيْثُ لَا يَحْتَسِبُ ۚ وَ مَن يَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ ۚ إِنَّ اللَّهَ بَالِغُ أَمْرِهِ ۚ قَدْ جَعَلَ اللَّهُ لِكُلِّ شَيْءٍ قَدْرًا (۳) (طلاق/۲ و ۳).
نوشته از زنده‌یاد داریوش اسماعیلی
انتهای پیام
