حجتالاسلام والمسلمین حسن شیرزاد کمانگر، پژوهشگر پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن در گفتوگو با ایکنا از قم در روز دوازدهم ماه مبارک رمضان، اظهار کرد: قرآن کتابی جامع است و راه درست تمام مسائل فردی و اجتماعی را میتوان در آن یافت، یکی از مسائلی که در قرآن به آن اشاره شده است شناخت خود قرآن بهوسیله این کتاب است.
وی افزود: یکی از آیاتی که به این مسئله اشاره دارد آیه ۵۷ سوره یونس است که خداوند در این آیه میفرمایند «يَا أَيُّهَا النَّاسُ قَدْ جَاءَتْكُمْ مَوْعِظَةٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَشِفَاءٌ لِمَا فِي الصُّدُورِ وَهُدًى وَرَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِينَ؛ یعنی ای مردم عالم، به حقیقت نامهای که همه پند و اندرز و شفای دلها و هدایت و رحمت بر مؤمنان است از جانب خدایتان آمد.»
پژوهشگر پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن در تفسیر این آیه ادامه داد: در اینجا خطاب آیه به مردم است که بیانگر آن است که قرآن کتاب جهانی است که همه مردم مورد خطاب این کتاب آسمانی هستند و همه میتوانند از دستورات و برنامه جامع این کتاب بهرهمند شوند.
وی اظهار کرد: همه انسانها در انتخاب مسیر درست و غلط و حتی در پیمودن مسیر درست دچار لغزشهایی میشوند؛ چیزی که انسان را در این مسیر یاری میکند موعظه است؛ موعظه تأثیر مهمی در تربیت، رشد و تذکر به انسان دارد و اگر انسان در مسیر موعظه قرار بگیرد به مرور زمان تأثیرگذار است.
شیرزاد کمانگر اضافه کرد: خدایی که انسان را آفریده است از نیاز و ضعف و قوت او بهخوبی آگاه است، بنابراین خودش نیز در تربیت او بهترین مربی است و خوب میداند چه دوایی را بهعنوان نسخه برای مشکلات انسان تجویز کند و هیچگاه در تربیت او غفلت نمیکند.
وی کلمه صدور در آیه را به معنای قلب دانست و گفت: قلب به معنی خرد و دانش، عقل و شعور و ادراک آمده است و از عقل تعبیر به صدر، فؤاد و افئده شده؛ بنابراین قلب مرکز ایمان و کفر است؛ برخی از اهل لغت قلب را به نفس و روح تعبیر کرده، همچنین بیان میکنند به اعتبار تحولاتی که در قلب به وجود بیاید خداوند عباراتی مانند قلب سلیم، قلب متکبر جبار و قلبه مطمئنه بالایمان را برای آن به کار میبرد.
شیرزاد کمانگر در ادامه گفت: نکته قابل توجه دیگر این است که خداوند متعال در حقیقت خیرخواه بندگان است و پیامبری را جهت هدایت مردم فرستاده که در ارتباط با بندگان باشد و با آنها روابط خیرخواهانه داشته باشد؛ به همین جهت کتابی که بر پیامبر نیز نازل کرده است تمام فلسفههای آن در راستای خیرخواهی انسانها است؛ این مسئله در آیات بسیاری آمده است که در همه حالات خیرخواه بندگان است و از ابزارهای مختلف برای بیداری، رشد و تکامل انسان استفاده میکند.
وی با اشاره به اینکه امام صادق(ع) نیز شفای صدور در این آیه را شفای تمام امراض روحی و شبهات فکری بهوسیله قرآن تعبیر کرده است، بیان کرد: مریضی قلب و روح و روان از سختترین امراض بوده و درمان آن نیز بسیار سخت است، بنابراین اگر انسان دچار امراض روحی شد باید بداند که برخاسته از فهم و شعورش است و در مسیر گمراهی و نادرست قدم برداشته است.
پژوهشگر قرآنی بیان کرد: این آیه همچنین به چهار مرحله تکامل و تربیت انسان اشاره دارد؛ مرحله اول موعظه نسبت به کارهای ظاهری، مرحله دوم پاکسازی روح نسبت به رذایل، مرحله سوم راهیابی به مقصد و هدایت و مرحله چهارم مرحله دریافت رحمت الهی است.
وی در ادامه گفت: قدم اولی که انسان برای شفای امراض روحی خود باید بر دارد این است هرچه را که خدا در آیات مختلف از نوشیدنیها و خوراکیها حرام کرده نخورد؛ قدم دوم اینکه از امراض اخلاقی نیز دوری کرده و ضمن اجتناب از ظلم و ستم خود را به خلقیات مورد پسند خداوند نزدیک کند.
شیرزاد کمانگر با بیان اینکه پس از انجام این مراحل رحمت الهی بهصورت خودکار به سمت انسان سرازیر میشود، ابراز کرد: ماه رمضان بهترین فرصت برای دستیابی به رحمت بیکران الهی است، اگر انسان نتواند مسیر درست را طی کند، قلب و روح را دچار قساوت میکند و در این صورت نه تنها نسبت به خود بلکه نسبت به دیگران نیز ظلم روا میدارد زیرا قساوت قلب زمینه نافرمانی خدا را فراهم کرده و سبب غفلت و دوری از مناجات با خدا و عدم درخواست کمک از خدا میشود.
وی افزود: انسان اگر در پست و مقامی است باید به مردم خدمت کند نه اینکه باعث پراکندگی آنها شود، در آیه ۱۶ سوره حدید آمده است که انسان گاهی مسیری را طی میکند و حواسش به درست و غلط آن نیست و عمرش را تلف میکند.
پژوهشگر پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن با اشاره به اینکه آیه 43 سوره حدید نیز به این موضوع که قساوت قلب سبب روا داشتن ظلم به دیگران میشود پرداخته است، تصریح کرد: در سوره حج آیه ۵۳ نیز بیان شده است که در اثر قساوت قلب کار انسان به جایی میرسد که حقناپذیری ملکه افکار وی میشود.
وی در پایان یادآور شد: در این راستا در سوره بقره آیه ۷۴ نیز خداوند سنگ را انعطافپذیرتر از قلب اینگونه افراد میداند؛ پس با توجه به اینکه قلب مرکز درک و فهم انسان است مؤمن باید در جهت آرامش آن تلاش کند.
انتهای پیام