نوعدوستی و خیرخواهی ثمره روزه برای تمام انسان‌هاست
استاد علوم قرآن و حدیث دانشگاه آزاد اصفهان گفت: درسی که روزه‌داری و ماه مبارک رمضان برای روزه‌داران دارد، نوعدوستی و خیرخواهی برای تمام انسان‌ها و رعایت تقواست که در پرتو تزکیه نفس و خودسازی حاصل می‌شود.
فردوس میریان، استادیار علوم قرآن و حدیث دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان، در گفت‌وگو با ایکنا از اصفهان، درباره رویکردهای اجتماعی روزه‌داری، اظهار کرد: در دعاهای ماه رمضان، این رویکردها کاملاً مشخص شده است و با دقت در مضامین دعاها متوجه می‌شویم که درس نوعدوستی به ما می‌دهند، آن هم نه فقط نسبت به هم‌کیشان‌مان، بلکه این نوعدوستی و خیرخواهی تمام انسان‌ها را دربر می‌گیرد، برای مثال از خداوند درخواست می‌کنیم که همه بیماران را شفا بدهد؛ لذا این نکته‌ای حائز اهمیت برای مؤمنان و روزه‌داران است که تا چه حد نسبت به اطرافیان و نزدیکان، هم‌کیشان و تمام افراد بشر خیرخواه و خیراندیش هستند.
بیشتر بخوانید:
وی افزود: علاوه بر آیات قرآن، روایات متعددی وجود دارد مبنی بر اینکه انسان‌ها باید به تمام مخلوقات خداوند مهر و محبت بورزند. در واقع همان‌طور که خداوند رحیم و مهربان است و عالم هستی را بر مبنای رحمت خود خلق کرده، انسان‌ها نیز باید صفات خداوند را تا حد امکان در وجود خود متجلی سازند و نسبت به مخلوقات الهی مهر و محبت داشته باشند، در دین اسلام حتی در خصوص رعایت حقوق حیوانات و مراقبت از درختان و گیاهان نیز احکام ارزنده‌ای وجود دارد.
استادیار علوم قرآن و حدیث دانشگاه آزاد اصفهان تصریح کرد: در نوعدوستی، وظیفه ما نسبت به هم‌کیشان، هم‌وطنان، همشهریان، همسایگان و خانواده خود بیشتر و سنگین‌تر می‌شود. اگر خداوند در آیه 183 سوره بقره می‌فرماید «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ؛ اى كسانى كه ايمان آوردهايد، روزه بر شما مقرر شده است، همان‌گونه كه بر كسانى كه پيش از شما بودند مقرر شده بود، باشد كه پرهيزگارى كنيد»، در واقع امید می‌دهد که مسلمانان با روزه‌داری و درک ماه مبارک رمضان بهتر بتوانند تقوا را رعایت کنند. مصداق بارز رعایت تقوا در جامعه فعلی ما، انصاف در قضاوت نسبت به دیگران و انتقاد از آنها است و به‌خصوص نزدیک شدن به ایام انتخابات و بازار داغ بحث‌های انتخاباتی می‌تواند عیار تقوا و نقد منصفانه را در جامعه ما به‌خوبی نشان دهد. هر کس باید رعایت اصول اخلاقی را از خودش شروع کند و این تقوای فردی است که به تقوای اجتماعی منجر می‌شود. انسان هر چقدر بتواند از وسوسه‌های نفسانی و شیطانی آزادتر شود و از آزمون‌های کوچک الهی سربلند بیرون بیاید، می‌تواند در آزمون‌های بزرگتر نیز موفق باشد.
میریان ادامه داد: یکی از مهم‌ترین آموزه‌های مورد تأکید قرآن که در ماه رمضان نمود بیشتری پیدا می‌کند، انفاق مال است و بیشتر آیاتی که به موضوع نماز پرداخته‌اند، به انفاق مال نیز اختصاص دارند و این نشان‌دهنده اهمیت گذشتن از مال است. اولویت‌ها برای انفاق نیز در قرآن مشخص شده، برای مثال آیه 215 سوره مبارکه بقره برای انفاق به‌ترتیب والدین، خویشان، یتیمان، تنگدستان و در راه ماندگان را نام برده است. البته آیات دیگری نیز در این زمینه وجود دارد که اولویت‌هایی مانند همسایگان نیز از مفهوم آن برداشت می‌شود. بعضاً افراد انفاق زیادی انجام می‌دهند، ولی در این میان نزدیکان خود را فراموش می‌کنند. ناگفته نماند که انفاق فقط به مسائل مادی اختصاص ندارد و گاهی کمک کردن و راهنمایی دادن به اشخاص در خصوص یک موضوع نیز حکم انفاق را دارد.
وی درباره سازوکارهای نهادینه کردن نوعدوستی و تقوا در جامعه، گفت: برای این منظور، هر کس باید از خودش شروع کند و به عیوب خود بپردازد؛ مثلاً اگر انتظار رفتارهای نیکو و پرهیز از رفتارهای ناپسند را از مسئولان دارد، ابتدا خود باید اصول اخلاقی و تعهداتش را رعایت کند و سپس در قالب امر به معروف و نهی از منکر، از مسئولان و سایر اقشار جامعه انتقاد سازنده و مؤثر داشته باشد، نه اینکه انتقادها از روی حب و بغض شخصی و سوگیری‌های ناعادلانه باشد. اگر هر کس سعی در خودسازی و تزکیه نفس داشته باشد و خواست و رضایت خداوند را مدنظر قرار دهد، جامعه نیز به‌تدریج اصلاح می‌شود.
انتهای پیام
