اهمیت تجوید در توانمندسازی قاری

وجیهه شیخ‌فرشی، مدرس قرآن و داور ملی تجوید در گفت‌وگو با ایکنا از چهارمحال‌وبختیاری با اشاره به تعریف واژه تجوید، اظهار کرد: تجوید مصدر باب تفعیل از ریشه جودت به معنی نیکی و منظور از آن، نهایت استواری و آخرین مرتبه زیبایی در تلفظ است؛ در واقع، تجوید زیور تلاوت و زینت قرائت بوده و علمی است که سه مقوله به وسیله آن شناخته می‌شود، نخست تلفظ صحیح هر حرف از حروف قرآن، اعم از رعایت مخارج و صفات حروف، دوم موارد وقف کردن بر آیات و کلمات قرآن و سوم رعایت محسّنات قرائت از طریق علم تجوید مشخص می‌شوند.

وی با ذکر اینکه مبحث تجوید در میان عرب‌ها از زمان پیش از اسلام وجود داشته است، افزود: تدوین قواعد تجوید و صحیح‌خوانی به دوره بعد از اسلام باز می‌گردد که با راهنمایی‌های امام علی(ع) انجام شد. از قرن سوم هجری تجوید به منزله دانشی مستقل در کنار دیگر علوم قرار گرفت.

شیخ‌فرشی تصریح کرد: تجوید مقوله‌ای زبانی است و تنها به تلاوت قرآن اختصاص ندارد چرا که وقتی از تجوید در قرائت قرآن سخن می‌گوییم مراد ما تعریف اصطلاحی تجوید است و در دیگر موارد مفهوم لغوی و معنای عام آن مدنظر قرار می‌گیرد.

مدرس و داور ملی تجوید در تبیین هدف علم تجوید، گفت: هدف از علم تجوید مصون ماندن تلاوت از خطا در تلفظ حروف است به نحوی که قاری قرآن را به همان شیوه تلاوت کند که پیامبر(ص) به دست ما رساندند و تبلیغ کردند. حداقل وظیفه یک مسلمان در قبال قرآن این است که آن‌را صحیح تلاوت کند و تجوید تاحد بسیاری تلاوت قاری را از خطا و اشتباه مصون می‌دارد و او را بر تلاوتی زیبا و استوار توانمند می‌کند.

شیخ‌فرشی در پاسخ به این پرسش که تجوید به چه مباحث و موضوعاتی می‌پردازد، تصریح کرد: موضوع تجوید، کلمات قرآن کریم است؛ حضرت علی(ع) در تبیین معنی واژه ترتیل در آیه شریفه «وَرَتِلِ القرانَ تَرتیلاً» فرمودند: «اَلتَّرتیلُ تَجویدُ الحُروف وَحِفظُ الوُقوف» و به دو مقوله بسیار مهم در تلاوت قرآن کریم اشاره و تأکید دارند، نخست آنکه تجوید حروف که همان سلامت الفاظ قرآن است باید از سوی قاری رعایت شود و دیگر آنکه قاری باید به شناخت وقف‌ها برسد که ضامن سلامت معناست. تجوید به‌قدری اهمیت دارد که عدم رعایت آن در برخی موارد به‌ویژه در مخارج حروف باعث تغییر لفظ و در نهایت تغییر در معنا می‌شود.

مدرس و داور ملی تجوید با اشاره به اینکه تجوید هم علم و هم مهارت است، گفت: لازم است که مرتلان، حافظان و قاریان علاوه بر یادگیری کامل و تسلط یافتن بر مباحث تجوید، تلاوت قاریان پیشگام در فن تجوید و قرائت مجود از جمله استاد حصری و استاد منشاوی را استماع و تمرین کنند تا به سطح قابل قبولی در مبحث دانش و مهارت تجوید دست یابند.