یکی از مهمترین راهها برای اجتماعی شدن کودکان و نوجوانان بازی است. آنها از طریق بازی با دیگران یا اسباببازیهای خود روش دوستی، ارتباط با دیگران، نظم، تقسیم کار و... را میآموزند و مهارتهای حسی - حرکتی آنان تقویت میشود. امروزه با گسترش وسایل ارتباطی، بازیهای رایانهای و موبایلی نیز به دسته بازیهای کودکان و نوجوانان اضافه شده است که در بسیاری از موارد آنها را بیش از پیش درگیر خود میکند، به طوری که از بازیها و فعالیتهای دیگر بازمیمانند و همین مسئله به آنها آسیب میزند.
یکی از این آسیبها، اعتیاد به بازیهای رایانهای و موبایلی است که همین امر، آسیبهای متعددی را از جمله ضعف قوای حسی و حرکتی، ترس، پرخاشگری، خستگی فکری، ضعف تمرکز و... به بار خواهد آورد. بنابراین در این زمینه والدین با مسائل گوناگونی مواجه هستند و در بسیاری از موارد ناگزیرند که از مشاورهها و راهنماییهای روانشناس متخصص بهره ببرند.
در همین راستا با بهاره بوربور، دکترای روانشناسی و مدرس دانشگاه تربیت مدرس، گفتوگو کردهایم که در ادامه میخوانید.
ایکنا ـ بازیهای دیجیتالی آسیبهای بسیاری دارند و در اغلب موارد کودکان و نوجوانان رفتار و حرکاتی را که در بازی میبینند تکرار میکنند. دلیل تقلید آنها از بازیها چیست و چه اثراتی دارد؟
از آنجا که دنیای کودکان فانتزی و خیالپردازانه است، تا ساعتها بعد از اتمام بازی به خیالپردازی در مورد آن میپردازند و سعی میکنند نقش قهرمان بازی را ایفا کنند و حتی صحنههای بازی و مبارزهها را بر روی والدین خود اجرا میکنند. گزارشهای بسیاری از والدین وجود دارد که معتقدند کودکانشان با دیدن این بازیها پرخاشگرتر شدهاند و والدین خود را مورد آزار و اذیت قرار میدهند.
ایکنا ـ چطور فرزندمان را از بازیهای خشن رایانهای دور کنیم؟
با توجه به فراگیری و هیجان بینظیر دنیای بازیهای رایانهای خشن، منع بچهها از این بازیها به طور مستقیم امکانپذیر نیست. اگر فرزندتان به بازیهای خشن علاقه دارد و زمان زیادی را برای آنها صرف میکند، از تأثیرات آن روی سلامت روانش به سادگی گذر نکنید و مقررات مشخصی را با عنوان قوانین استفاده از موبایل، رایانه و کنسولهای بازی (مثل x-box) وضع کنید. فراموش نکنید که همیشه امکان جایگزینی بازیهای آنلاین با بازیهای هدفمند یا واقعی وجود دارد.
ایکنا ـ یکی از مسائل مهم در بازیها، اعتیاد بچهها به آنهاست. چگونه میتوان مانع این امر شد؟
کودکان و نوجوانان باید بین بازیهای خود استراحت کنند. ترجیحاً بین ۳۰ دقیقه تا یک ساعت استراحت را در نظر داشته باشید. اجازه ندهید که بدون توقف و طولانی مدت بازی کنند. طوری برنامهریزی کنید که ترجیحاً قبل از خواب حداقل یک ساعت و نیم از وقت خود را به فعالیتهای غیرالکترونیکی مانند مطالعه، نوشتن یا نقاشی اختصاص دهند. به یاد داشته باشید که روزهای مدرسه صرف فعالیتهای مدرسه، مطالعه و انجام تکالیف میشود. انجام بازیهای ویدیویی و آنلاین ممنوع است، اما اگر مانند پازلهای آنلاین مفید یا آموزشی است، اشکالی ندارد. البته باید زمانی را که صرف بازی میشود مورد توجه قرار دهید. بازیهای فیزیکی را جایگزین بازیهای کامپیوتری کنید. بازی با خانواده لذت را افزایش میدهد. بازیهایی مانند بازیهای کارتی، شطرنج، دومینو، منچ و مارپله را امتحان کنید. برای تفریح به پارک بروید و قدم بزنید. پیادهروی سالم است و هوای تازه به آنها کمک میکند که در مقابل وسوسه ماندن در خانه و بودن پشت کامپیوتر مقاومت کنند.
ایکنا ـ علائم اعتیاد کودک و نوجوان به بازیهای رایانهای چیست؟
در مورد علائم اعتیاد کودک و نوجوان به بازیهای رایانهای هزاران علامت خطر احتمالی وجود دارد که برخی از آنها به این شرح است؛ هنگامی که آنلاین هستند، متوجه گذر زمان نمیشوند و در تمام کردن تکالیف مدرسه یا مسئولیتها و کارهایی که در خانه به آنها محول میشود مشکل دارند و در پی انجام ندادن صحیخ تکالیف مدرسه دچار افت تحصیلی میشوند. تعامل با خانواده و دوستان کاهش یافته و یا از آنها فاصله گرفتهاند. همچنین عصبانیت زیاد هنگام قطع دسترسی او به اینترنت، بیرغبتی به غذا خوردن و خارج شدن از اتاق خواب یا مطالعه (عدم تمایل به فاصله گرفتن از کامپیوتر یا کنسول بازی)، بیمیلی به تعامل با اعضای خانواده پس از بازگشت از مدرسه یا هنگام شام خوردن و دیگر موقعیتها که خانوادهها دور هم جمع میشوند، علائم بیماری جسمی مانند میگرن، افزایش وزن، خشکی چشم ها و کاهش دید و نیز مشکل خواب از علائم دیگر اعتیاد اینترنتی کودکان و نوجوانان است.
ایکنا ـ والدینی که با این مسئله درگیر هستند، چگونه باید این آسیب را درمان کنند؟
اگر احتمال میدهید که کودک یا نوجوان شما بیش از حد به بازیهای آنلاین وابسته شده است، راهکارهای زیر میتوانند برای تغییر و بهبود شرایط کمک کنند. آنها را به انجام دیگر تفریحات و فعالیتهای اجتماعی تشویق کنید، فرزند نوجوان خود را از صفحه نمایش کامپیوتر دور کنید، آنها را به سمت دیگر تفریحات و فعالیتها راهنمایی کنید، مانند ورزشهای تیمی و گردهماییهای سالم دوستانه.
بر استفاده آنها از کامپیوتر نظارت کنید، کامپیوتر را در مکانی از خانه قرار دهید که روی آن دید داشته و بتوانید فعالیتهای فرزند خود را در محیط آنلاین زیر نظر داشته باشید و زمان آنلاین بودن آنها را محدود کنید. این کار زمانی مؤثرتر واقع خواهد شد که شما نیز به عنوان والدین از این قاعده پیروی کنید. اگر نمیتوانید از محیط آنلاین فاصله بگیرید، احتمالاً فرزند شما نیز نخواهد توانست. با فرزند خود در مورد دلایل ریشهای این مشکل صحبت کنید. استفاده وسواسی و بدون برنامه از کامپیوتر میتواند حاکی از مشکل مهمتری باشد.
تعیین محدودیت برای زمان بازی، استدلال برای فرزندتان و تعیین قرارداد (مثلاً به او اجازه دهید که اگر با شما پیادهروی کند، میتواند ۳۰ دقیقه زمان بازی داشته باشد)، پیدا کردن یک فعالیت جدید که میتوانید هر دو آن را با هم انجام دهید نیز مؤثر خواهد بود، دور نگه داشتن وسایل بازی از اتاق خواب بچهها به ویژه در شب و هنگام خواب، استفاده از برنامههای افزودنی وب یا برنامههایی که بازیهای خاصی را مسدود میکنند و نیز جایگزین کردن بازیهای آفلاین مانند بازیهای رومیزی مانند Monopoly یا سایر بازیهایی که میتوانید خانوادگی بازی کنید راهکارهای دیگری است.
انتهای پیام