مراقب مؤسسات قرآنی باشیم

ادعای اینکه فعالیت‌های قرآنی پس از پیروزی انقلاب جانی تازه گرفت و احیا شد، ادعایی به گزافه نیست،‌ چراکه فعالیت‌های سال‌های قبل از انقلاب فقط به برپایی جلسات خانگی و گاه مسجدی محدود می‌شد، البته ناگفته نماند که همین جلسات نیز دارای اثرگذاری‌هایی بود و انقلابیون بسیاری که بعدها در دوران دفاع مقدس شرکت کرده و در این جبهه به شهادت رسیدند را تربیت کرد. این فعالیت‌ها به صورت عمومی بود و شکل و شمایل حرفه‌ای و تخصصی نداشت.

پس از پیروزی انقلاب مربیان و اساتید آن دوران به روز شده و با رفت و آمد پرتکرار قاریان و حافظان مصری به ایران فعالیت‌های قرآنی در کشور ما رویکرد دیگری به خود گرفت تا جایی که پس از گذشته 45 سال قاریان و حافظان ایرانی در میادین بسیار پرفراز و نشیب گوی سبقت را از رقبای اعرابی ربوده و حائز رتبه می شوند. به برکت انقلاب آموزش قرآن در کشور ما با روش‌های نوین و با حضور اساتید بسیار مجرب انجام شده و تربیت نسلی قرآنی هدف‌گذاری شده است.

فعالیت‌های قرآنی زیرنظر تبلیغات اسلامی و اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار می‌شد تا زمانیکه این فعالیت‌ها برون‌سپاری شده و به مراکزی تحت عنوان مؤسسات قرآنی شهری و خانه‌های قرآنی روستایی سپرده شد. خوشبختانه رونق این مراکز در ابتدای امر بسیار مطلوب گزارش شده است، اما این روند صعودی تقریباً از نیمه دهه 90 به دلایل متعدد با سیر نزولی مواجه شد و اوج این سیر را در دوران کرونا و شیوع این بیماری شاهدیم.

استان مرکزی همچون سایر استان‌ها دارای اساتید مجرب و حاذقی است که توانستند نیروهای مستعد را شناسایی و تربیت کنند که از آن جمله می‌توان به مهد قرآن «رهروان ولایت» مجتبی سعیدی، «سفینة‌النجات» حسین محمدی، «اختران قرآنی» علی شیخی، «نرجس» صدیقه زمانی در اراک اشاره کرد. البته علاوه بر اراک نیز شهرستان‌های ساوه، دلیجان، شازند، خمین و ... نیز دارای مؤسسات بسیار خوب با کارآیی بالا هستند که نباید از آنان غافل شد.  

مؤسسات تخصصی قرآن در چارچوب‌های تعریف شده فعالیت داشته و وظیفه تربیت و آموزش نوجوانان و کودکان در رشته‌های مختلف را برعهده دارند. امروز فضای مجازی و سم‌پاشی فرهنگی که از سوی غرب صورت می‌گیرد ضرورت توجه به مراکز فرهنگی و قرآنی را دوچندان کرده است و مدیران این مراکز با توجه به خودگران بودن این مراکز با چنگ و دندان ای حوزه کاری و فعالیتی خود دفاع و حفاظت می‌کنند، اما باید قبول کرد با وجود عدم حضور قرآن‌آموز کافی در این مراکز چطور می‌توان انتظار سرپا ماندن داشت؟ آیا نباید این مراکز از سوی ادارات و سازمان‌های مربوطه حمایت شوند؟

بارها طی فواصل مختلف خبرها و گزارش‌هایی مبتنی بر تعطیلی مؤسسات و مراکز قرآنی کار شده است که عمده این مشکلات به گرانی اماکن استیجاری به دلیل گرانی سرسام‌آور ملک بازمی‌گردد. با شیوع بیماری کرونا و عدم حضور قرآن‌آموزان تعدادی از مؤسسات قرآنی شهری به دلیل عدم توانایی در پرداخت اجاره بها تعطیل شدند و انتظار براین است که از ادامه تعطیلی‌ها جلوگیری شود. تعدادی از این مراکز که در مرکز شهر فعالیت داشتند به دلیل گرانی مکان از مرکز شهر به نقاط حاشیه‌ای شهر نقل مکان کردند و این جابه‌جایی شاید به قرآن‌آموزان مرکز شهر که مکانی برای حضور ندارند آسیب وارد کند. البته که نگاه ما نگاه انحصاری و اصرار بر ماندن در مرکز شهر نیست، اما به دلیل آسیب‌های فرهنگی که در هسته مرکزی شهر وجود دارد باید به این نقطه از شهر نیز اهمیت داد و این مراکز را از مؤسسه قرآنی خالی نکرد.

چندی پیش خبری مبتنی بر تعطیلی یکی از قدیمی‌ترین مؤسسات قرآنی اراک به نام «سفینةالنجات» به دستمان رسید که شنیده‌ها را با حسین محمدی، مدیرعامل این مرکز به بحث و گفت‌و‌گو گذاشتیم که وی اینگونه پاسخ داد: «مؤسسه ما در مرکز شهر واقع شده و مهلت یکساله آن به اتمام رسیده است و مالک برای تمدید قرارداد اجاره‌ای بالغ بر 30 میلیون و پیش‌پرداختی 200 میلیون تومانی می‌خواهد که پرداخت این مقدار از عهده بنده خارج است و اگر مکانی پیدا نشود مجبور به تعطیلی هستیم». (شرح این گفت‌و‌گو به همراه گفت‌و‌گو با حجت‌الاسلام محمود قربانی، رئیس اداره امور قرآنی اداره کل تبلیغات اسلامی استان به زودی منتشر می‌شود).

به نظر می‌رسد قصه پرغصه مؤسسات قرآنی باید جایی به پایان رسد، اما هر روز شاهد بیان مشکلات متعدد از سوی مدیران این مراکز هستیم که مکان مشکل عمده این مراکز است. این مراکز روزی در اوج رونق و رفت و آمدهای پرنشاط و پر از هیاهوی کودکان و نوجوانان قرار داشتند و شایسته نیست مسئولان فقط نظاره‌گر باشند. البته که مسئولان فرهنگی و قرآنی اقداماتی همچون در اختیار گذاردن مساجد و بقاع متبرکه برای مؤسسات انجام دادند که باید با جدیت بیشتر دنبال شود. انتظار براین است که دفتر فرهنگی و اجتماعی استانداری، شورای شهر و صنایع با برگزاری جلساتی از دغدغه مدیران آگاه و نسبت به رفع آن اقدام کنند.

از سوی دیگر ادارات و سازمان‌های دارای اماکن مازاد و بلااستفاده می‌توانند در این امر خداپسندانه مؤسسات قرآنی را همراهی کنند تا رونق سابق مؤسسات به این مراکز بازگردد. صنایع، شهرداری و سایر ادارات همچون دادگستری به منظور کاهش آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی باید به کمک ادارات فرهنگی و قرآنی آمده و آنان را تنها نگذارند. این روزها کوچ مؤسسات به سمت تعطیلی قابل پیش‌بینی است و باید با هم‌افزایی از این امر جلوگیری کرد. امید است روزی شاهد باشیم که مؤسسات و سایر مراکز قرآنی به دوران طلایی خود بازگشتند.

مریم روشن، سردبیر ایکنای استان مرکزی