زبان عربی مدارس در خدمت قرآن است + صوت

طبق مصوبه هزار و بیست و ششم شورای عالی آموزش و پرورش با موضوع «ماده‌واحده آموزش زبا‌ن‌های خارجی» به دلیل تنوع‌بخشی به زبان‌های خارجی، دانش‌آموزان علاقه‌مند می‌توانند به صورت اختیاری نسبت به فراگیری زبان‌های انگلیسی، عربی، فرانسه، آلمانی، ایتالیایی، روسی، اسپانیایی و چینی اقدام کنند.

این مصوبه که پس از ابلاغ رسمی با امضای رئیس جمهور و رئیس شورای عالی آموزش و پرورش و وزیر آموزش و پرورش و آگهی در یکی از روزنامه‌های رسمی، قطعیت پیدا کرده است، به حسب نیازهای زمان حاضر تدبیری مناسب است تا دانش‌آموزان بر حسب علاقه بتوانند در کنار تحصیل سرفصل‌های آموزشی، یکی از زبان‌های خارجی را به طوری که بر آن مسلط باشند، فراگیرند.

شنیده‌ها حاکی است که در نظر است تا کتاب جدیدی به نام زبان قرآن تألیف شود که در تمامی مقاطع دبیرستان تدریس شود. مقرر شده در این کتاب مباحث تخصصی و قواعد عربی حذف شده و جملات صرفا از مباحث قرآنی و متون دینی باشد(هم‌اینک کتاب عربی با عنوان «عربی، زبان قرآن» آموزش داده می‌شود). درباره صحت و سقم این موضوع، میزان کارشناسی انجام شده در این حوزه، ویژگی این کتاب و اینکه این کتاب چه میزان می‌تواند در توسعه فرهنگ قرآنی راهگشا باشد، با تعدادی از کارشناسان و صاحب‌نظران این حوزه گفت‌وگو خواهیم کرد. 

ایکنا ـ در ابتدا درباره مأموریت آموزش و پرورش درباره آموزش زبان عربی توضیح دهید.

براساس اصل شانزدهم قانون اساسی، مأموریتی برای زبان عربی تعریف شده است تا بر این اساس زبان عربی در مدارس بتواند دانش‌آموزان را در ترجمه و درک و فهم متون قرآنی قوی کند. این موضوع همواره مهم است و این شعار شاخص زبان عربی است، البته در کنار آن، تقویت زبان فارسی نیز مد نظر است، اما شاهدیم که دبیران و علاقه‌مندان به زبان عربی، حجم وسیع بلاغت، صرف و فصاحت و ... را می‌بینند که در مدارس به آن پرداخته نمی‌شود، اما اینجاست که باید گفت «اگر در مدارس، با زمان کمی که در اختیار دارند، مأموریتی که طبق اصل شانزدهم زبان عربی قرار داده‌اند، محقق شود، کار بزرگی انجام شده است».

درست است که زبان عربی دریای عمیقی است، اما قرار نیست که بتوان همه آن را طی بازه زمانی تحصیل به دانش‌آموزان یاد داد.

این را باید همواره مورد توجه قرار دهیم که مهم‌ترین مأموریت زبان عربی «کمک به قرآن» است و این جهت‌دهی می‌تواند هم در درس قرآن، معارف و حتی ادبیات، کمک‌کننده و یاور باشد، اما آن بُعدی که کتاب‌های درسی از آن غافل شدند ـ به قول همکارانی که از آن نقد می‌کنند ـ بخش ارتباطی این زبان است یعنی برای زبان عربی، زبان ارتباطی تعریف کنیم تا دانش‌آموزان علاقه‌مند در صورت علاقه‌مندی به گسترش دانش خود در زبان عربی بپردازند. به طوری که دانش‌آموزان بتوانند در کنار زبان عربی اجباری، زبان عرب ارتباطی روزمره را یاد بگیرند (آموزش این زبان برای سفر به عتبات و سوریه و ... مثمر ثمر خواهد بود).

پس دو زبان عربی داریم یکی محوریت آن قرآن است و محوریت دیگر آن، زبان عربی محاوره‌ای و مکالمه‌ای و ارتباطی است.

ایکنا ـ آیا کتاب‌هایی در این زمینه تألیف شده است یا خیر؟

دقیقا از سال 1395 نام کتاب عربی به «عربی، زبان قرآن» تغییر پیدا کرد تا همه بدانند زبان عربی که در مدارس تدریس می‌شود، هدفمند است و مأموریتی دارد و زبان عربی عام و مطلق نیست تا شامل همه ابعاد گسترده زبان عربی شود؛ درس زبان عربی در خدمت قرآن است.

اما درباره الگویی که جدید است و مصوبه جلسه شورای عالی آموزش و پرورش است و اینکه ارتباط قرار است، چگونه باشد و چه کتاب‌هایی در این زمینه تألیف شود؟ باید بگویم در این زمینه کتاب‌های فراوانی از سوی مؤسسات خصوصی تألیف شده است؛ العربیة بین یدیک، العربیة للناشرین، صدی الحیاة؛ کتاب کانون زبان ایران.

این کتاب‌ها به طور ساده و آسان، زبان مکالمه‌ای عربی را به مخاطبان یاد می‌دهند، ممکن است در کتاب‌های زبان ارتباطی عربی که می‌خواهیم تألیف کنیم از اینها الگو بگیریم.

ایکنا ـ یعنی قرار است، کتاب جدید تألیف شود؟

در این باره چیزی نشنیدم، اما شاید این برداشت و حرف‌ها به دلیل این باشد که معلمان هر 10 سال، منتظر هستند تا کتاب‌ها به طور کلی تغییر کند و سیستم آموزش و پرورش نیز این بوده است و اصولا استاندارد جهانی اینست که هر پنج سال، کتاب‌های آموزشی تغییر کند. اینک 10 سال از تألیف کتاب‌ها گذشته است و منتظرند تا کتاب‌های جدید تألیف شود و حال آنکه بر روی این کتاب‌ها زیاد زمان گذاشته شده است و الحمدلله با دقت زیاد در جهت نشر آیات، احادیث و روایات کار شده است و ضرورتی برای تغییرش نیست مگر اینکه بازنگری و اشکالات آن برطرف شود.

ایکنا ـ در مجموع شما جزو موافقان یا مخالفان آموزش اختیاری هفت زبان دیگر از سوی دانش‌آموزان هستید؟

من از موافقان هستم، چراکه سال‌ها دغدغه همین موضوع را داشته و با این مصوبه خواسته دبیران نیز جامه عمل پوشانده می‌شود. این آرزوی همه ما دبیران بوده است تا این مرزبندی مشخص شود و جایگاه عربی محاوره‌ای معین شود و محتوای کتاب‌های درسی، مشخص باشد.

ایکنا ـ با ابلاغ و اجرای این مصوبه، آیا فضای آموزشی مدارس و دبیران موجود در آموزش‌ و پرورش، بسترهای لازم و مناسب برای آموزش دانش‌آموزان را دارد؟ یا از ظرفیت کانون‌ها و کلاس‌های فوق‌العاده در این زمینه استفاده می‌شود؟

بعید به نظر می‌رسد که مدرسه بتواند معلم چند زبان متنوع را در اختیار گیرد. مهم‌تر از این برای تشکیل هر کلاس، به حد نصاب رسیدن دانش‌آموزان مهم است. احتمالا این موضوع به بخش خصوصی داده می‌شود و دانش‌آموزان نمره قبولی خود را در هر ترم به مدرسه تحویل می‌دهند به مانند دانشگاه‌ها که تافل دارند و دانشجویان نمره قبولی را به دانشگاه‌ها تحویل می‌دهند.