خلاقیت بانوی گرافیست برای طرح مشکلات بانوان محجبه در غرب

به گزارش ایکنا، در کنار شیوه‌های مختلف انتقال پیام، داستان‌ها و تجربیات افراد در دنیای امروز، کتاب‌های مصور (کمیک بوک‌ها) نقش بسیار مهم و چشمگیری دارند. در واقع می‌توان گفت یکی از بزرگترین نقاط قوت کمیک به عنوان یک قالب، توانایی آن در انتقال تجربیات با شیوایی عمیق به روشی اغلب مختصر و فریبنده مینیمالیستی (ساده‌گرایی) است.

تعریف کتاب‌های مصور به زبان ساده به کتاب‌های داستانی گرافیکی گفته می‌شود که ماجرایی را از طریق گفت‌وگو، تصاویر و متن ارائه می‌کنند. آنها اغلب از چندین بخش با تصاویر همراه حباب‌هایی که گفت‌وگو بین شخصیت‌ها را به تصویر می‌کشند و نیز زیرنویس تشکیل شده‌اند. داستان‌های ابرقهرمانی، داستان‌های فانتزی، داستان‌های تخیلی معاصر، داستان‌های جنایی، عاشقانه‌‌های غیرمعمول و ژانرهای متعدد دیگر همگی در کتاب‌های مصور نشان داده شده‌اند. این قالب برای مخاطبانی از قشرهای مختلف کودک، نوجوان و بزرگسال به‌طور یکسان جذاب است.

صنعت کتاب‌های مصور در چند دهه گذشته افزایش قابل توجهی در محبوبیت داشته و علاوه بر جذب طرفدارانی متنوع و متعهد، شهرت گسترده‌ای به دست آورده است. کتاب‌های مصور طیف گسترده‌ای از ژانرها و داستان‌گویی را ارائه می‌دهند که سلیقه‌ها و تمایلات مختلف را برآورده می‌کنند.

بازار کمیک در دنیا براساس آمار وب‌سایت Allied Market Research،‌ در سال 2022 به 15.5 میلیارد دلار رسید و پیش‌بینی می‌شود تا سال 2032 به 26.9 میلیارد دلار برسد که رشد 5.9 درصدی را نشان می‌دهد. ژاپن بزرگترین بازار این بخش در جهان با ارزش 2.6 میلیارد یورو (2.8 میلیارد دلار) است.

با وجود اینکه کتب مصور پدیده‌ای کاملاً غربی به حساب می‌آ‌‌‌ید اما به دلیل جهانی بودن، به نوعی پدیده فرهنگی در بسیاری از جوامع از جمله اقلیت مسلمان تبدیل شده است. هدی فهمی (Huda Fahmy) به عنوان یک گرافیست مسلمان تلاش دارد در این بازار جایی برای خود و داستان‌های مصورش کند.

اولین کتاب مصور هدی با عنوان «بله، با این گرمم هست: حقیقت جالب در مورد زندگی با حجاب» (Yes, I'm Hot in This: The Hilarious Truth about Life in a Hijab) در سال 2018 منتشر شد.

داستان‌هایی برگرفته از واقعیات

هدی فهمی در دیربورن میشیگان به دنیا آمد و بزرگ شد و از کودکی عاشق کمیک بود. فهمی در دانشگاه ایالتی میشیگان تحصیل و در آنجا در رشته زبان انگلیسی فارغ‌التحصیل شد. او هشت سال به دانش‌آموزان راهنمایی و دبیرستان انگلیسی تدریس می‌کرد تا اینکه شروع کرد به نوشتن درباره تجربیات خود به‌عنوان یک زن مسلمان در آمریکا و توسط خواهر بزرگ‌ترش تشویق شد تا این داستان‌ها را به کمیک تبدیل کند.

خود فهمی در گفت‌وگو با Penguin Teen در مورد اینکه چه شد که وارد دنیای کتاب‌های مصور به عنوان یک نویسنده شد، گفت: در پنج سالگی دو چیز را درست می‌دانستم: یکی اینکه به خاطر مسلمان بودن همیشه مورد آزار و اذیت قرار می‌گیرم و دوم اینکه وقتی بزرگ شدم نویسنده می‌شوم. من همه چیز را فهمیده بودم. قرار بود برای امرار معاش داستان بگویم و حتی بیشتر از آن داستان‌هایی تعریف کنم که مردم را بخنداند.

فهمی تصریح می‌کند: من عاشق خنداندن مردم بودم. فکر می‌کردم اگر خنده می‌تواند به من کمک کند تا از کشمکش‌های دنیای واقعی خود فرار کنم، شاید بتواند به دیگران نیز کمک کند! طبیعتاً به سمت کمیک کشیده شدم. دوست داشتم بدانم که چگونه تصویرگران توانستند داستانی را تعریف و خوانندگان را در چند پنل بخندانند. یک زیرکی در آن وجود داشت که به نظرم جذاب بود، یک شوخ طبعی که به نظرم قانع کننده بود. با این حال، والدینم کاملاً موافق نبودند و مرا تشویق کردند که چیز «معنادارتری» را دنبال کنم. آنها گفتند: «وکیل باش، و برای افراد ضعیفی مثل ما بجنگ. همیشه می‌تونی به عنوان یک سرگرمی داستان بنویسی.»

وی در مورد چالش‌های خود در مورد تحصیل و انتخاب علاقه‌مندی خود گفت: با این حال، در تمام دوران مدرسه دو دل بودم. داستان کوتاه و شعر نوشتم. خواهش کردم که مسئول طراحی بخش طنز روزنامه دبیرستانمان باشم. در رشته زبان انگلیسی تحصیل کردم و پایان‌نامه‌ام را در مورد بیل واترسون، خالق کمیک استریپ مورد علاقه من «کالوین و هابز» (Calvin and Hobbes) نوشتم و در حالی که در نهایت به دانشکده حقوق رفتم، یک سال بعد ترک تحصیل و شروع به تدریس زبان انگلیسی به دانش‌آموزان راهنمایی و دبیرستان کردم.

تأثیر تحولات اطراف هدی فهمی بر آثارش 

اولین کار هدی براساس تجارب شخصی، به دلیل مواجهه با اسلام‌هراسی بود:  «زمانی که در ۲۶ سالگی ازدواج کردم، اولین کتابم را در مورد نحوه ترسیم شخصیت‌های کارتونی خریدم. تنها مشکل این بود که نمی‌دانستم در مورد چه چیزی نقاشی کنم یا بنویسم. پنج سال دیگر طول کشید تا پاسخ را پیدا کنم. تمام مدت پیش من بود. من تمام عمرم به خاطر مسلمان بودن مورد آزار و اذیت قرار گرفتم. به افراد بسیار زیادی فرصت و زمینه داده می‌شود تا جهل، ترس و نفرت خود را نسبت به مسلمانان پخش کنند. از بچگی مسخره و ساکت شده بودم. من ضعیف بودم اما حالا به اندازه کافی قدرت داشتم. حالا می‌دانستم کی هستم و باید چه کار کنم. من از امکانات برخوردار بودم. حالا وقت هم دارم.»

وی ادامه می‌دهد: بنابراین، شروع به نوشتن کردم. از یک وبلاگ شروع شد و در نهایت با تشویق خواهر بزرگم و الهام از کمیک‌های زیادی که قبلاً آمده بود، به یک سریال کمیک در وب تبدیل شد. جهش به نوشتن و تصویرسازی یک رمان مصور امری بدیهی بود. می‌دانستم که می‌خواهم درباره مسلمان شدن بنویسم و بنابراین، شخصیت هدی ف (Hoda F) متولد شد.

فهمی نقش مسائل سیاسی و اجتماعی را در کارهایش اینطور توضیح می‌دهد: من طراحی «کمیک هدی ف شما هستید؟»(Huda F Are You?) را در سال 2017 شروع کردم که واقعاً در پاسخ به اقدامات دونالد ترامپ بود. ترامپ رئیس جمهور شد و اراجیف زیاد و وحشتناکی در مورد مسلمانان گفته می‌شد. این در تمام زندگی من اتفاق افتاده است، اما به نظر می‌رسید که به دلیل رسانه‌های اجتماعی بسیار رساتر و خیلی بیشتر این صحبت‌ها جلوی چشم شما مطرح بود. همین باعث شد به طراحی و داستان‌نویسی از طریق قالب کمیک وب سوق داده شوم.

وی ادامه داد: این امر جهش بسیار طبیعی از کمیک وب به قالب رمان گرافیکی بود، زیرا من قبلاً دو کتاب دیگر را نوشته و منتشر کرده بودم که بیشتر طنز بزرگسالانه بود و مدام به من می‌گفتند می‌توانید لطفاً کاری برای خوانندگان جوان انجام دهید زیرا آن‌ها کتاب‌های شما را دوست دارند و ما دوست داریم چیزی را از شما ببینیم که مناسب جوانان باشد. بنابراین بلافاصله کارم را شروع کردم چون داستانی برای گفتن داشتم.

فهمی گفت: باید کمی تحقیق می‌کردم تا بفهمم چه نوع رمان مصوری می‌خواهم بنویسم. واقعاً هیچ رمان مصوری نخوانده بودم، غیر از مانگا (کتاب‌های مصور ژاپنی). لذا یک‌سری رمان‌ مصور مختلف را برای گروه سنی جوانان خریدم و سعی کردم بفهمم که چگونه می‌خواهم ادامه دهم. کتاب من کمی متفاوت از رمان‌های گرافیکی دیگر به نظر می‌رسد. این اثر یک رمان داستانی نیست و بیشتر به شما شرح می‌دهد که هدی کیست و چه کار می‌کند؛ این تازه شروع کار است.

هدی در پایان می‌گوید: هنوز باورش سخت است که بتوانم برای امرار معاش داستان بگویم. من می‌توانم مردم را بخندانم و بیشتر از آن، می‌توانم الهام‌بخش دیگر افراد ضعیف شوم تا آن‌ها هم داستان‌هایشان را بگویند.

ترجمه: محمدحسن گودرزی