جایگاه نماز در قرآن
محمدعلی انصاری گفت: توجه و بیان موضوع نماز انحصار به دین اسلام و حضرت محمد(ص) ندارد، بلکه از ابتدای ورود پیامبران این امر حائز اهمیت بوده است و در آیات و روایت متعددی اهمیت نماز در زندگی انسان بیان شده است.
به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، محمدعلی انصاری، مفسر قرآن و صاحب تفسیر مشکاه، در نشست مجازی که امروز 21 آبان ماه، با موضوع «جایگاه نماز در قرآن» برگزار شد، اظهار کرد: هنگامی که به مقوله نماز نگاه می‌کنیم، متوجه می‌شویم که این مسئله اختصاص خاصی به قرآن، اسلام و حضرت محمد(ص) ندارد بلکه این موضوع از ابتدای ورود پیامبران حائز اهمیت بوده است. حضرت ابراهیم(ص) که پدر تمام ادیان ابراهیمی هستند در آیه 40 سوره ابراهیم اینگونه بازگو می‌کنند: (رَبِّ ٱجۡعَلۡنِي مُقِيمَ ٱلصَّلَوٰةِ وَمِن ذُرِّيَّتِيۚ رَبَّنَا وَتَقَبَّلۡ دُعَآءِ؛ پروردگارا، مرا برپا دارنده نماز قرار ده وهمچنین اولاد مرا. پروردگارا، دعاى مرا به درگاهت قبول کن.)
وی بیان کرد: در آیه 31 سوره «مریم» از جانب حضرت عیسی(ص) بیان می‌شود: «وَجَعَلَنِي مُبَارَكًا أَيْنَ مَا كُنْتُ وَأَوْصَانِي بِالصَّلَاةِ وَالزَّكَاةِ مَا دُمْتُ حَيًّا؛ و مرا هر کجا که باشم مایه برکت و رحمت گردانید، و تا زنده‌ام به عبادت نماز و زکات سفارش کرد.» یعنی سابقه توجه به نماز در بیانات حضرت ابراهیم(ص)، عیسی(ص) و حتی حضرت موسی(ص) دیده می‌شود. همچنین خداوند به حضرت موسی(ص) در آیه 14 سوره «طه» می‌فرماید: «إِنَّنِي أَنَا اللَّهُ لَا إِلَٰهَ إِلَّا أَنَا فَاعْبُدْنِي وَأَقِمِ الصَّلَاةَ لِذِكْرِي؛ منم خدای یکتا که هیچ خدایی جز من نیست، پس مرا به یگانگی بپرست و نماز را مخصوصا برای یاد من به‌پادار.»
صاحب تفسیر مشکاه تصریح کرد: این نکات نشان می‌دهد که نماز و اهمیت آن در پیشینه پیامبران الهی در قرآن اثبات شده است البته بدهی است که نماز در هر شرایط و آیینی در قالب خود صورت می‌گرفته است و الزاما در قالب اسلام نبوده است.
انصاری بیان کرد: ذات احدیت جدای آنچه که راز رستگاری و سعادت مؤمنین رو نماز معرفی می‌کنند، در آیات ابتدایی سوره «مؤمنون» می‌فرمایند: «قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ؛ الَّذِينَ هُمْ فِي صَلَاتِهِمْ خَاشِعُونَ؛ به راستى كه مؤمنان رستگار شدند؛ همانان كه در نمازشان فروتنند»، یعنی علاوه بر اینکه نماز راز سعادت انسان‌ها است، کسانی رستگار هستند که در این نماز خشوع و فروتنی دارند.
این مفسر قرآن افزود: علاوه بر این تعابیر، خداوند در آیه 41 سوره «حج» می‌فرماید: «الَّذِينَ إِنْ مَكَّنَّاهُمْ فِي الْأَرْضِ أَقَامُوا الصَّلَاةَ وَآتَوُا الزَّكَاةَ وَأَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَنَهَوْا عَنِ الْمُنْكَرِ وَلِلَّهِ عَاقِبَةُ الْأُمُورِ؛ آنان که خدا را یاری می‌کنند آنهایی هستند که اگر در روی زمین به آنان اقتدار و تمکین دهیم نماز به پا می‌دارند و زکات می‌دهند و امر به معروف و نهی از منکر می‌کنند و از هیچ کس جز خدا نمی‌ترسند چون می‌دانند که عاقبت کارها به دست خداست.»، یعنی اولین نشانه کسانی که خداوند به آنها در زمین جایگاه و مکنت داده است این است که آنان اقامه نماز می‌کنند. همچنین وقتی که خداوند می‌خواهد نسلی نابود شده بر روی زمین را معرفی کند، در آیه 59 سوره «مریم» اینگونه بیان می‌کند: «فَخَلَفَ مِنْ بَعْدِهِمْ خَلْفٌ أَضَاعُوا الصَّلَاةَ وَاتَّبَعُوا الشَّهَوَاتِ ۖ فَسَوْفَ يَلْقَوْنَ غَيًّا؛ سپس جانشین آن مردم خداپرست قومی شدند که نماز را ضایع گذارده و شهوتهای نفس را پیروی کردند و اینها به زودی کیفر گمراهی را خواهند دید.» یعنی اولین ویژگی قوم نابود شده همین ضایع کردن امر نماز است.
وی ابراز کرد: نماد اقتدار، تمدن و جامعه آرمانی از دیدگاه قرآن همین برپا داشتن نماز است که متاسفانه امروزه درحال فروپاشی و انحلال است. همچنین در یکی دیگر از آیات قرآن فرشتگان از دوزخیان می‌پرسند که چرا جهنمی شدید؟ آنان پاسخ می‌دهند که ما اهل نماز نبوده‌ایم.
انتهای پیام
