پرداختن به اشتراکات جهان اسلام لازمه تولید مناسبتی است + صوت

جامعه در ماه مبارک رمضان فضایی روحانی به خود می‌گیرد.  گواه این ادعا را در کاهش بزه‌های اجتماعی به روشنی می‌توان مشاهده کرد. در چنین شرایطی تولیدات نمایشی اگر به شکلی مطلوب موضوعات مورد نظر را تحت پوشش قرار دهند شاهد جریانسازی‌های مطلوبی خواهیم بود.

پیرامون این موضوع خبرنگار ایکنا با مهدی امینی، استاد دانشگاه سوره و رئیس سابق شورای ارزشیابی و نظارت بر نمایش گفت‌وگویی انجام داده که در ادامه با آن همراه می‌شویم.

ایکنا – در ابتدای بحث پیرامون شاخصه‌های تولیدات رمضانی سیما توضیح دهید.

سریال‌های رمضانی در فرم و محتوا باید یکسری ویژگی‌ها را رعایت کنند. در بحث مضمون تولیدات رمضانی باید روی اشتراکات جهان اسلام تأکید داشته باشند. این اتفاق جدا از برنامه‌های نمایشی باید در برنامه‌های گفت‌وگومحور هم رخ دهد. مسلم بودن، وحدانیت و نبوت مفاهیم اشتراکی در همه جهان اسلام است که نباید از آن غافل بود. در ضمن در این تولیدات آسیب‌های فرهنگی و اجتماعی شناسایی‌شده و در ادامه چند مورد آن در تولیدات مورد نظر آورده شود.

برای مثال به بحث روزه‌خواری اشاره می‌کنم. این معضل باید مورد ارزیابی دقیق قرار گرفته تا دلایل رخ دادن آن شناسایی‌شده و در تولیدات نمایشی و برنامه‌های گفت‌وگومحور مورد توجه قرار گیرد. در کنار درک موضوع، چگونگی تصویرگری این موضوعات نیز در جای خود دارای اهمیت است. پذیرش مفاهیم دینی در ایام رمضان بیش از دیگر ایام است زیرا به لحاظ روحی همه مسلمانان در ایام رمضان روحیاتی دارند که ارتباط آن‌ها را با مفاهیم و احکام دینی سهل‌تر می‌کند.

ایکنا – در سخنانتان روی فرم در تولیدات رمضانی اشاره داشتید. این موضوع در بسیاری از تولیدات تلویزیونی به شکل مطلوبی مورد توجه قرار نمی‌گیرد و ما پرداختی کلیشه‌ای به موضوعات را شاهد هستیم. پیرامون این موضوع توضیح دهید.

متأسفانه تعجیلی که در ساخت این دست تولیدات وجود دارد باعث شده همیشه کارهای مورد نظر در بحث فرم غنای لازم را نداشته باشند. این عدم پختگی برخی تولیدات مناسبتی در سیما، باعث شده ارتباط تماشاگر با موضوعات مورد نظر قطع شود. این مسئله طی سال‌ها وجود داشته و هنوز هم در برخی کارهای نمایشی دیده می‌شود. برای رهایی از این معضل باید برنامه‌ریزی صورت گیرد که با تغییر مدیران آن برنامه برقرار باشد نه اینکه هر مدیری فکر کند با آمدن او چرخ باید از ابتدا خلق شود!

ایکنا – رمضان امسال ویژگی متفاوت با سال‌های قبل دارد زیرا نوروز با رمضان هم‌زمان‌  شده است. ارزیابی شما این اتفاق چیست؟

رمضان بازگشت مجدد به سمت خداوند است. در این ایام توصیه فراوانی به دوستی و مهربانی شده است. این اتفاق در نوروز هم رخ می‌دهد چون انسان با تغییر سال، آغازی جدید را برای خود انتخاب می‌کند و در این مسیر، عزیزان و نزدیکان خود را هم به مهربانی فرامی‌خواند. این اتفاق را در دیدوبازدیدهای عید به‌خوبی می‌توان مشاهده کرد. برای همین این تقارن از نگاه من اتفاق بسیار پسندیده‌ای است که باید قدر و بهای آن را دانست. همچنین به واسطه برنامه‌های نمایشی و گفت‌وگومحور سیما می‌توان آموزش را هم داشت. منظور اینکه نشان دهیم چگونه بعد از افطار مردم می‌توانند به دیدار یکدیگر رفته و از احوال یکدیگر خبردار شوند.

نکته مهم دیگر اینکه تأثیرات رمضان و نوروز تنها برای مسلمانان نیست. در کشورمان هم‌وطنان مسیحی و یهودی و زرتشتی هم زندگی می‌کنند. این عزیزان هم نوروز را جشن می‌گیرد. بنابراین جدا از وحدت دینی یک وحدت ملی را هم در کشور خواهیم داشت. این امتیازات مهم بسیار حائز توجه است تنها کافی است افرادی خبر پشت دوربین این کارها قرارگرفته تا آثاری درخور توجه تولید شود.

ایکنا – اینکه از تولیدات نمایشی انتظار جریانسازی داشته باشیم برای تولیدات رمضانی سیما معقول است یا اینکه نباید از رسانه که ذاتش سرگرمی است توقع چنین اتفاقی را داشت؟

اتفاقاً معتقدم در رمضان فضا برای جریانسازی بیش از دیگر ایام سال موجود است چون زمینه‌های اجتماعی مساعد رخ دادن اتفاقات خوب در جامعه است. گواه این ادعا را در جامعه می‌توان مشاهده کرد. طبق آمارهای اعلام‌شده در ماه رمضان؛ دزدی، دروغگویی و معضلات دیگر پایین می‌آید. در چنین شرایطی اگر کارهای نمایشی به شکلی عمیق و کارشناسانه، موضوعات دینی را مورد توجه قرار دهند اتفاقات خوبی رقم خواهد خورد.

یکی از راهکارهای جریانسازی در جامعه نشان دادن ارزش‌های پنهانی است که در جامعه وجود دارد اما ما نسبت به آن غافل هستیم. چون در شرایطی که کشور با مسائل اقتصادی درگیر است مردم در ایامی چون محرم و رمضان به خدا نزدیک شده و رفتارهایی از خود نشان می‌دهند. این اتفاق باید نشان داده شود به‌طوری‌که تصویرگری از این امر همانند کلیشه‌های رایج در سال‌های قبل نباشد.

ایکنا – درباره جنس شادی حرف زنید. آیا در رمضان جنس شادی در تولیدات رمضانی باید با دیگر ایام سال تفاوت داشته باشد؟

شادی امری حیاتی برای جامعه امروز است اما باید توجه داشت بخشی مهمی از شادی به واسطه امید است که شکل می‌گیرد. جامعه امیدوار مطمئنا جامعه خوشحالی خواهد بود. با این توضیح اگر بتوانیم به واسطه فیلم‌ها و سریال‌های نمایشی امید را در جامعه ترویج دهیم، جامعه را هم خوشحال خواهیم کرد. البته این به معنای بی‌توجهی به آثار طنز نیست بلکه ضروریست تا موضوعات شاد در ایام ماه مبارک با دیگر ایام سال پرداختی متفاوت داشته باشند.

در خاتمه کلام تأکید دارم تا طنز در ماه رمضان نباید به سوی هجو و لودگی رود چون در شرایطی که جامعه لحظات معنوی را تجربه می‌کند نباید با کارهای سطحی ارزش‌های حاکم بر آن را پایین آورد.

گفت‌وگو از داوود کنشلو