تلاش برای اضافه شدن بخش استادان به جشنواره ملی قرآن دانشجویان + فیلم

سال 1403 برای مرکز قرآن و عترت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی سال پرکاری خواهد بود، چرا که این وزارتخانه امسال علاوه بر جشنواره قرآنی دانشجویان، کارکنان و اساتید که هر ساله بین مخاطبان نظام سلامت کشور برگزار می‌شود، میزبان سی‌وهشتمین دوره جشنواره ملی قرآن و عترت دانشجویان نیز هست، جشنواره‌ای سالانه که میزبانی آن به صورت دوره‌ای بین دستگاه‌های دانشگاهی در چرخش است. 

به بهانه برگزاری این دو رویداد قرآنی در سال 1403 از سوی وزارت بهداشت و برای اطلاع از آخرین وضعیت آن گفت‌وگویی با جواد باقری‌بیلندی، رئیس مرکز قرآن و عترت وزارت بهداشت صورت گرفته که مشروح آن در ادامه آمده است. 

ایکنا – بخش قرآنی وزارت بهداشت در سال 1403 علاوه بر فعالیت‌هایی که در مرکز قرآن و عترت و کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی در نظام سلامت دارد، باید دو جشنواره قرآنی داخلی و ملی را نیز برگزار کند. در ابتدای این گفت‌وگو از روند اجرایی این جشنواره‌ها بگویید.

امسال به لطف الهی دو جشنواره بسیار بزرگ قرآنی دانشگاهیان کشور را در مجموعه وزارت بهداشت برگزار خواهیم کرد، یکی به عنوان اجراکننده و دیگری به عنوان میزبانی از مراسم اختتامیه جشنواره خواهد بود. 

جشنواره قرآن و عترت اساتید، کارکنان و دانشجویان وزارت بهداشت یکی از این رویدادهاست که تجربه 27 دوره برگزاری در آن نهفته است، همه عزیزان ما در مجموعه وزارت بهداشت در گذشته زحمات خالصانه‌ای کشیده و تلاش کرده‌اند تا این رویداد را به بهترین نحو برگزار کنند. امسال این جشنواره به ایستگاه بیست و هشتم خود رسیده و فرایند اجرایی این دوره از آذرماه 1402 آغاز شد. 

در حال حاضر هم فرایند ثبت‌نام و اجرایی بخش دانشگاهی در بخش‌های آوایی و معارفی به پایان رسیده و به سمت این می‌رویم که بخش‌های مقدماتی کشوری را نیز برگزار کنیم و آثاری که باید در بخش‌های مختلف به دبیرخانه برسد، دریافت کنیم تا ان‌شاالله با برگزاری مرحله نهایی این جشنواره در خردادماه پرونده این دوره نیز بسته شود. 

ایکنا – یکی از موضوعاتی که همواره در جشنواره‌های قرآنی رصد شده است، بحث میزان استقبال از آن رویداد و حضور مخاطبان در متن آن بوده است، در مورد جشنواره قرآنی وزارت بهداشت این استقبال در دوره جدید به چه صورت بوده و اصلاً چه برنامه‌هایی برای افزایش میزان حضور دانشجویان در جشنواره طراحی شد؟ 

تجربه بیست و هفت سال گذشته جشنواره قرآن و عترت در خانواده نظام سلامت که به گفته قرآنیان بزرگ‌ترین رویداد قرآنی دانشگاهیان کشور هم هست، ما را بر این داشت که از مهرماه 1402 جلسات مختلف ارزیابی و بررسی ایده‌ها و انتظارات را کلید بزنیم. در این نشست‌ها تلاش شد ایده‌ها و پیشنهادات مبتنی بر تجربیات گذشته در قالب برنامه‌های تحولی که در مرکز قرآن و عترت تعریف شده است، مورد توجه قرار گیرد. 

در این دوره از جشنواره دو رویکرد مهم را تعریف کرده‌ایم که یکی بحث تنوع‌پذیری در رشته‌ها و دیگری جامعیت‌پذیری است، یعنی بر اساس این دو اصل چگونه رفتار کنیم که با تکیه بر تجارب گذشته و ایده‌های جدید سُفره قرآن در خانواده نظام سلامت را در سه پهنه اساتید، دانشجویان و کارکنان گسترده‌تر کنیم. با توجه به این موضوع اگر پوستر جشنواره قرآن و عترت وزارت بهداشت در دانشگاهی نصب شد هر کسی که به آن نگاه کند بر اساس سلیقه، علاقه، تجارب و تخصصی که دارد، پیوندی با جشنواره برقرار کند.

با برنامه‌ریزی‌های خوبی که همکاران ما در حوزه ستادی و دانشگاهی داشته‌اند، بیست و هشتمین دوره جشنواره قرآن و عترت وزارت بهداشت از شش بخش به هشت بخش و از 53 رشته به 71 رشته ارتقا پیدا کرده است. به این ترتیب این جشنواره بیشترین تعداد رشته‌ها را در جشنواره‌های قرآنی دستگاه‌های دانشگاهی دارد.

ایکنا – با توجه به توضیحاتی که دادید، امسال وضعیت استقبال دانشجویان، اساتید و کارکنان در جشنواره به چه صورت بوده است؟ 

امسال رکورد همه ادوار گذشته جشنواره قرآن و عترت به لحاظ کمی شکسته شد و استقبال اساتید، دانشجویان و کارکنان بسیار فراگیر بوده است. نکته‌ای که قبل از ارائه آمار باید بگویم این است که امسال بعد از دو شاخصه تنوع‌پذیری و جامع‌پذیری نگاه‌مان این بود که در مسیر آغاز فرایند اجرایی تا مرحله نهایی جشنواره به لحاظ کیفی با متسابق در ارتباط باشیم. در کنار این با دانشگاه‌ها هم صحبت کردیم تا دوره‌های توانمندسازی و ارتقای متسابقان را انجام دهند، در ستاد هم به صورت متمرکز کارگاه‌های هفتگی را با حضور اساتید توانمند و مطرح ملی و بین‌المللی در رشته‌های مختلف برگزار کرده‌ایم بر همین اساس در کنار رشد کمی، امسال از رشد کیفی خوبی هم برخوردار بوده‌ایم. 

امسال از ابتدا بر آن بودیم تا شاهد رشد کمی باشیم بر همین اساس مجموع ثبت‌نام‌کنندگان در بیست و هشتمین دوره جشنواره قرآن و عترت وزارت بهداشت به 90 هزار و 182 نفررشته رسیده و رکورد ادوار گذشته شکسته شده است. در دوره قبل حدود 71 هزار نفررشته ثبت‌نام‌کننده داشتیم. 

ایکنا – فارغ از بحث نفررشته، امسال چند نفر در جشنواره ثبت‌نام کرده‌اند؟ و چه نسبتی با تعداد کل دانشجویان، کارکنان و اساتید وزارت بهداشت دارد؟

تعداد نفرات ثبت‌نام کننده فارغ از نفررشته بودن، هم رشد خیلی خوبی داشته و نزدیک به پنج هزار نفر بیشتر از سال قبل ثبت‌نام‌کننده داشته‌ایم، یعنی امسال به طوری کلی 57 هزار نفر در جشنواره ثبت‌نام کرده‌اند.

اگر آمار کل مجموعه خانواده وزارت بهداشت از اساتید و کارکنان و دانشجویان را حدود 700 تا 750 هزار نفر در نظر بگیریم، 90 هزار نفررشته ثبت‌نام کرده‌اند. در بخش دانشجویی وزارت بهداشت حدود 240 تا 250 هزار نفر هستند، 13 هزار نفر ثبت‌نام‌کننده داشته‌ایم. 

بیشترین شرکت‌کننده‌ها در بخش معارفی با 45263 نفر بوده است و بعد از آن بخش آوایی با 15217 نفر است که رشد خوبی داشته است.

بخش هنری 1001 نفر، بخش فناوری 1968 نفر، بخش پژوهشی 4615 نفر، بخش ادبی 3801 نفر و در رشته تواشیح نیز 214 نفر حضور خواهند داشت. همچنین از این تعداد، 41 هزار و 294 نفر در گروه کارکنان، 2802 نفر در گروه دانشجویان و 2980 نفر نیز در گروه اساتید هستند.

امسال خیلی تلاش شد در حوزه ستادی انگیزه‌ها و زمینه‌های انگیزه‌بخشی بیشتری فراهم شود تا شاهد حضور پررنگ‌تر جامعه هدف در جشنواره باشیم.

ایکنا – با توجه به اینکه مخاطبان و جامعه هدف شما در این جشنواره خانواده نظام پزشکی کشور است، در 70 رشته‌ای که اشاره شد چه میزان از محتواهای در نظر گرفته شده پیوند قرآن و سلامت بوده است؟ 

بخشی که می‌توانیم با استفاده از آن یک نگاه درون‌دستگاهی یا درون‌گفتمانی در حوزه جشنواره انجام دهیم، بخش معارفی است، یعنی بیشترین فضایی که می‌شود در آن پیوند حوزه قرآن و سلامت را داشت، همین بخش است، البته در بخش‌های ادبی، هنری، پژوهشی و ... هم در ادوار گذشته و هم در این دوره پیوند بین قرآن و سلامت جدی‌تر دیده شده است، اما در بخش معارفی بیشتر به دنبال اعتلا و تعمیق معارف قرآن و اسلام و سیره اهل بیت(ع) در حوزه نظام سلامت هستیم.

امسال برای تعیین منابع و متون بخش معارفی کارگروه ویژه‌ای متون مورد نظر را بررسی کرد، یکی از مهم‌ترین شاخصه‌ها این بود که مفاهیم راهبردی قرآن را در حوزه سلامت احصا کنیم و بر اساس منابع و متون موجود بررسی کنیم و ببینیم چگونه می‌شود آنها را مورد استفاده قرار داد. امسال منابع کاربردی‌تر و متنوع‌تری انتخاب شده و در مجموع هم سبک‌تر شده است، ضمن اینکه تلاش شده است زبان و گفتمان راحت‌تری را با فضای دانشگاهی برقرار کند. رویکردهای اصلی دیگری مانند جوانی جمعیت و رسالت‌های اصلی وزارت بهداشت را به عنوان رویکردهای ویژه در بخش‌های مختلف جشنواره قرار داده‌ایم. 

ایکنا - در ابتدای صحبت‌ها به افزایش بخش‌ها از شش به هشت بخش اشاره کردید، بخش‌های اضافه شده چه بخش‌هایی هستند و با چه هدفی اضافه شده‌اند؟ 

یکی از بخش‌هایی که امسال به جشنواره اضافه شد، بخش رویداد ویژه هفتگی قرآن بود، ما الان در فضای دانشگاهی با مخاطبی سروکار داریم که ممکن است حوصله اختصاص وقت برای مطالعه یک منبع 200 صفحه‌ای را نداشته باشد، اما اگر منابع جمع‌وجورتر و خلاصه‌تری وجود داشته باشد، با اشتیاق در جشنواره شرکت می‌کند، بر همین اساس امسال بخش ویژه را به جشنواره اضافه کردیم.

در این بخش هر روز یک فایل خلاصه شده متنی از یک فضای منبع معارفی قرآنی یا سخنرانی یک استاد برجسته حوزه قرآن و معارف اهل بیت(ع) به صورت پادکست صوتی یا کلیپ کوتاه در اختیار دانشجویان قرار می‌گرفت و محتوای ارائه شده به مسابقه گذاشته می‌شد. این بخش که تا قبل از پایان سال 1402 به پایان رسید، به صورت برخط برگزار می‌شد، در این بخش 9103 نفر شرکت کردند.

ایکنا - یکی از مواردی که در جشنواره‌های قرآنی دانشگاهی مورد توجه بوده و هست، بررسی عملکرد دانشگاه‌ها در این جشنواره است، عملکردی که شاید به ما نشان دهد کدام دانشگاه بیشتر سعی در قرآنی کردن فضای دانشگاه و مباحثی از این دست داشته است، در بحث ارزیابی عملکرد دانشگاه‌ها در دوره بیست و هشتم جشنواره قرآن و عترت وزارت بهداشت اقداماتی صورت گرفته است؟

امسال برای اولین بار و با همکاری گروهی از عزیزان طرحی آماده شد تا بر اساس آن یک نظام ارزیابی برای معرفی دانشگاه‌های برتر در مراسم اختتامیه داشته باشیم، در این طرح پنج سنجه و شاخص برای بررسی عملکرد دانشگاه‌ها در جشنواره تعریف شد، تا پیش از این بیشتر نگاه کمی در ارزیابی‌ها حاکم بود، نگاهی که می‌گفت چون در این دانشگاه تعداد بیشتری در جشنواره ثبت‌نام کرده‌اند، پس این دانشگاه به عنوان برتر معرفی شود. در این نوع نگاه اگر دانشگاهی با 50 هزار نفر کارمند، دانشجو و استاد، سه یا چهار هزار نفر ثبت‌نام‌کننده داشته باشد، دانشگاه برتر خواهد شد، اما دانشگاهی با دو هزار کارمند و استاد و دانشجو اگر 500 نفر ثبت‌نام‌کننده هم داشته باشد باز رتبه برتر نمی‌شود. 

امسال نگاه کیفی نیز به این موضوع اضافه شده است به عنوان مثال یکی از سنجه‌ها و شاخص‌های انتخاب دانشگاه برتر این است که نسبت ثبت‌نام به تعداد اساتید، کارکنان و دانشجویان هر دانشگاه در نظر گرفته می‌شود، سنجه و شاخص‌های دیگر هم به این صورت است که تعداد افراد شرکت‌کننده در جشنواره نسبت به تعداد ثبت‌نام‌کننده‌ها به چه میزان است؟ چه تعداد از شرکت‌کننده‌های در جشنواره از مرحله دانشگاهی به مرحله کشوری راه یافته‌اند و از این راه یافتگان به مرحله کشوری چند نفر صاحب رتبه شده‌اند؟ همچنین نوع تعاملاتی که دانشگاه‌ها با حوزه ستادی دارند نیز به عنوان بخشی از سنجه‌ها در قالب انضباط کاری و اداری و نظمی که در فرایند اجرایی جشنواره باید دیده شود، مورد توجه قرار گرفته است. 

بر اساس این طرح در پایان جشنواره برای هر دانشگاه کارنامه قرآنی صادر خواهیم کرد، در این کارنامه نقاط ضعف و قوت دانشگاه و نیز نمره آنها در سنجه‌های مختلف ارائه می‌شود.

ایکنا – این کارنامه و اعلام رتبه دانشگاه چه دستاوردی برای دانشگاه خواهد داشت؟

حتماً در جنبه‌های حمایتی اینها را در نظر گرفته‌ایم. انصافاً همه دانشگاه‌های ما در عرصه قرآنی کار و تلاش می‌کنند، مجموعه مدیریتی دانشگاه، معاونان فرهنگی، مدیران فرهنگی، رؤسای ادارات قرآنی و دانشجویان فعال در کانون‌های قرآن و عترت همه به دنبال قرآنی کردن فضای دانشگاه هستند. در حال حاضر 67 کانون قرآن و عترت فعال در کشور داریم که دوره‌های توانمندسازی خاصی برای این افراد در نظر گرفته شده و در سال 1403 اتفاق خواهد افتاد تا بتوانیم حوزه توانمندسازی خود را انجام دهیم.

همه موفقیت‌ها محصول این زنجیره جهادی است که پای کار قرآن قرار گرفته‌اند و لذا حمایت‌های مجموعه ستادی با همین نگاه است، دانشگاهی که فعالیت‌ها و نوآوری‌های قرآنی داشته است، حمایت می‌شود. سال گذشته گردهمایی ادارات قرآنی را با رویکرد برنامه‌های تحولی حوزه قرآن در دانشگاه‌های علوم پزشکی برگزار کردیم، آنجا از مدل برنامه‌های تحولی رونمایی کردیم، خود این برنامه تحولی با مشارکت دانشگاه‌ها و تجارب حوزه ستادی اتفاق افتاد. 

ایکنا - در حال حاضر جشنواره در چه مرحله‌ای قرار دارد و جزئیات مرحله کشوری آن به چه صورت خواهد بود؟ 

مرحله دانشگاهی در بخش معارفی و آوایی عملاً تمام شده است. در بخش معارفی مرحله مقدماتی کشوری را خواهیم داشت که به صورت مجازی برگزار می‌شود، بعد از آن مرحله کشوری بخش معارفی را در مناطق برگزار خواهیم کرد تا برگزیدگان و کسانی که مقام آورده‌اند در اختتامیه تجلیل خواهد شد.

مرحله دانشگاهی بخش معارفی 14 و 15 اسفندماه به صورت متمرکز در همه دانشگاه‌ها برگزار شد، در بخش‌‌هایی که مستلزم ارسال آثار حجمی و غیرحجمی بود نیز تا روزهای پایانی اسفندماه سال قبل فرصت برای ارسال آثار در نظر گرفته شده بود.

آزمون‌های مربوط به رشته حفظ در مرحله مقدماتی کشوری نیز به صورت غیر حضوری و ارتباط تصویری با متسابقان در دو بخش آقایان و بانوان و طی روزهای 26 تا 30 فروردین‌ماه برگزار می‌شود. آزمون‌های بخش معارفی در مرحله مقدماتی کشوری نیز به صورت غیرحضوری و برخط دوم و چهارم اردیبهشت‌ماه سال جاری برگزار می‌شود.

آزمون‌های بخش معارفی در مرحله نهایی کشوری که به صورت حضوری است نیز در مناطق ویژه و استان‌های منتخب روز 24 اردیبهشت‌ماه برگزار می‌شود. مرحله نهایی بخش آوایی نیز از اول تا دهم خردادماه در دو گروه بانوان و آقایان در مشهد مقدس برپا خواهد شد. 

ایکنا – وزارت بهداشت امسال با فاصله زمانی کمی نسبت به آخرین باری که میزبان جشنواره ملی قرآن دانشجویان بود، یک بار دیگر میزبان این جشنواره شده است، در مورد اقدامات صورت گرفته برای این جشنواره توضیحاتی دهید.

خدا را شاکریم که در کنار جشنواره بیست و هشتم وزارت بهداشت، امسال لطف خداوند متعال شامل حال مجموعه همکاران ما و حوزه ستادی وزارتخانه شد تا میزبان سی و هشتمین جشنواره قرآن و عترت دانشگاهیان کشور هم باشیم. 

بعد از آن که دوستان در مجموعه مجمع مشورتی شورای هماهنگی فعالیت‌های قرآنی دانشگاه‌ها میزبانی جشنواره را به ما سپردند، آنچه در حوزه وزارت بهداشت باید اتفاق می‌افتاد این بود که ستاد اجرایی جشنواره در حوزه ستادی شکل گیرد که بلافاصله شکل گرفت و جلسات مختلف و متفاوتی تا کنون برگزار کرده است.

گام بعدی این بود که دانشگاه میزبان خودمان را مشخص کنیم که الحمدلله میزبان جشنواره سی و هشتم دانشگاه علوم پزشکی تبریز خواهد بود. پیشنهاد ما برای برگزاری مرحله نهایی جشنواره و اختتامیه نیز اواخر تیر و نیمه اول مردادماه بوده است. 

ایکنا – وزارت بهداشت جزء معدود دستگاه‌های دانشگاهی است که بخش کارکنان و اساتید را هم در متن جشنواره قرآن و عترت دانشجویان گنجانده است، وزارت بهداشت به عنوان یکی از اعضای شورای هماهنگی فعالیت‌های قرآنی دانشگاه‌ها که تصمیم‌ساز و سیاست‌‌گذار اصلی جشواره است، تلاشی برای اضافه شدن بخش کارکنان و اساتید به جشنواره ملی انجام داده است؟

یکی از پیشنهاداتی که در حوزه وزارت بهداشت ارائه دادیم و مصرانه هم پیگیر آن هستیم این است که بخش اساتید به جشنواره ملی قرآن دانشجویان اضافه شود، چون در حوزه اساتید علاوه بر وزارت بهداشت، برخی دستگاه‌های دیگر دانشگاهی هم رقابت قرآنی دارند، پیشنهاد ما به دبیرخانه مجمع شورای هماهنگی فعالیت‌های قرآنی دانشگاه‌ها این بوده است که امسال بخش اساتید به جشنواره سی و هشتم اضافه شود اگر مصوب شود ما آمادگی این را داریم که امسال بخش اساتید را هم داشته باشیم. 

ایکنا – این موضوع چه زمانی قطعی خواهد شد؟

امیدوارم در جلسه آینده مجمع مشورتی شورای هماهنگی فعالیت‌های قرآنی دانشگاه‌ها که اواخر فروردین یا اوایل اردیبهشت‌ماه برگزار می‌شود، به نتیجه برسیم.

گفت‌وگو از تیمور کاکایی