امام حسن مجتبی(ع)؛ نقطه امید درماندگان

در تقویم اسلامی ۱۵ رمضان‌‌المبارک مصادف با سالروز ولادت سبط نبی، دومین اختر تابناک آسمان امامت و ولایت، کریم اهل بیت(ع)، امام حسن‌مجتبی(ع) است. به‌همین مناسبت رقیه کرمی، استاد حوزه و دانشگاه یادداشتی را در اختیار خبرگزاری ایکنای بوشهر قرار داده است.

شب نیمه ماه رمضان سال سوم هجری دومین امام شیعیان، امام‌ حسن‌‌مجتبی‌(ع) در شهر مدینه به دنیا آمد. در روز هفتم ولادت آن حضرت مادرش فاطمه‌زهرا(س) آن مولود مبارک را در پارچه حریری که جبرئیل آن را برای پیامبر(ص) از بهشت آورده‌ بود، پیچید و خدمت رسول گرامی اسلام(ص) آورد و آن حضرت نام مبارکش را حسن نهاد و گوسفندی برای حضرتش عقیقه کرد.

از نکات آموزنده زندگی و شخصیت امام‌مجتبی(ع) اینکه اهل بذل و بخشش و دستگیری از بیچارگان و درماندگان بودند البته نه اینکه بقیه امامان معصوم این ویژگی را نداشته باشند بلکه هر کدام از ائمه به فراخور موقعیت زمانی و زندگی خود یکی از فضائل اخلاقی آنها نمود بیشتری پیدا می‌کند. امام حسن مجتبی(ع) نیز نقطه امید درماندگان بود. هیچ فقیری از در خانه آن حضرت دست خالی برنمی‌گشت و اگر فقیر و درمانده‌ای به ایشان مراجعه می‌کردند او را تطمیع می‌کرد. امام حسن مجتبی(ع) می‌فرماید: از دیگران کمک مالی خواستن تنها در سه مورد رواست: دیه‌ای (خون‌بها) به گردن انسان باشد و از پرداخت آن به کلی عاجز گردد، یا بدهی کمرشکن داشته باشد و از عهده پرداخت آن برنیاید و یا فقیر و درمانده گردد و دستش به جایی نرسد.

امام حسن‌مجتبی(ع) در دوران زندگی خود از نظر علم، تقوا، زهد و عبادت نیز مقامی برگزیده داشتند. وقتی به تواریخ نگاه می‌کنم و یا نام امام حسن مجتبی(ع) را می‌شنویم تنها چیزی که می‌بینیم و می‌شنویم صلحی است که در دوران زندگی ایشان اتفاق‌افتاده و بقیه حوادث دوران زندگی ایشان را مورد توجه قرار نمی‌دهیم همین صلحی که بر ایشان تحمیل شد حوادثی رخ داد که در نهایت منجر به این شد که امام مجتبی(ع) صلحی را که از طرف معاویه بیان شده‌بود بپذیرند.   

مرحوم شیخ مفید در ارشاد می‌فرماید: یاران امام حسن‌مجتبی(ع) پنج گروه بودند؛ خوارج، شیعیان راستین، بخش اشراف، پیروان اشراف، بخشی از مردم که صرفاً به طمع غنائم همراه امام بودند و برخی هم افراد لاابالی و کسانی که بصیرت لازم را نداشتند و به هر سویی که جامعه حرکت می‌کرد آنها هم به آن مسیر ملحق می‌شدند. مهم‌ترین دلیل فقدان جبهه نیرومندی بود که امام متاسفانه از آن محروم بود و اگر با همین تعداد اندک مبارزه می‌کردند چه بسا همه کشته می‌شدند و حتی اهل بیت عصمت و طهارت نیز در این راه فدا می‌شدند و سلسله امامان معصوم نیز از هم گسسته می‌شد.

امام می‌دید که حتی شیعیان امیرالمؤمنین(ع) دارای اختلاف و بصیرت و بینش لازم را نداشتند و وقتی امام این فضا را دید تلاش کرد که شیعیان خالص خود را حفظ کند. امام با این کار اسلام و شیعیان واقعی را نجات دادند.

او بزرگترین قدم اصلاحی را برداشت و در هنگامه‌ای که فتنه و سلاح، حاکم بود، درهای مکتب اخلاق ، محبت و اصلاح را گشود و مانند مصلحی که جز به صلاح نمی‌اندیشد نام را به رضای خدا فروخت. در این قیام ساکت امام حسن(ع)، و قیام فریادگونه امام حسین(ع)، نقطه‌های پوشیده، شفاف شدند و فکرهای نهان، عیان گشتند.

در این ایام که همه درگیر این ویروس منحوس هستند بعضی‌ها درگیر مشکلات مالی و از شرایط اقتصادی خوبی برخوردار نیستند ما باید با الگو گرفتن از سیره و سبک زندگی امام حسن‌مجتبی(ع) در این ایام خصوصاً ماه مبارک رمضان در پویش همدلی و مهربانی و کمک‌های مومنانه شرکت کرده و سهیم باشیم. همان‌طور که امام مهربانی‌ها امام حسن‌مجتبی(ع) می‌فرماید: «گرامی‌ترین و با شخصیت‌ترین افراد، کسی است که به نیازمندان پیش از اظهار نیازشان کمک کند».