از اعتبار فقهی دستاوردهای هوش مصنوعی تا مرز مقابله با دشمنان اسلام

 سرویس معارف خبرگزاری ایکنا، در هفته‌ای که گذشت مطالب متعددی را منتشر کرده است که در ادامه مهمترین آنها را بررسی می‌کنیم.

علوم انسانی قرآن‌بنیان و ارائه راهکارهای مطلوب انسانی

حجت‌الاسلام سیدمحمد نقیب، رئیس دانشگاه علوم و معارف قرآن:

درباره تفاوت نگاه حاکمیت به علوم انسانی در دوران قبل و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی باید گفت تا آنجا که به یاد دارم قبل از انقلاب اسلامی، بسیاری از مباحث مربوط به علوم انسانی در کشور ما مطرح نبودند و این علوم را غالباً از غرب می‌گرفتیم و در دانشگاه‌ها و مراکز علمی ما تدریس می‌شد کمااینکه متأسفانه هنوز این گرفتاری را در برخی از رشته‌ها داریم اما بعد از انقلاب، نگاهی که به علوم انسانی و اسلامی وجود دارد دارای تفاوت‌های اساسی با دوران قبل از انقلاب است اگرچه هنوز جای کار داریم و باید مطالبات رهبر معظم انقلاب اسلامی در زمینه استخراج علوم انسانی قرآن بنیان و کشف این علوم از قرآن به عنوان کتاب انسان‌ساز را به میزان بیشتری مورد توجه قرار دهیم. 

البته مراکز مختلفی در کشور ما در زمینه علوم انسانی قرآن بنیان کار می‌کنند و قدم‌های بسیار خوبی هم برداشته شده است از جمله اینکه اقدامات بسیار خوبی توسط مرحوم علامه مصباح یزدی در زمینه علوم انسانی اسلامی انجام شد ولی هنوز جا برای کار بیشتر وجود دارد و باید تلاش کنیم به میزان بیشتری، مبانی علوم انسانی را از قرآن استخراج کنیم تا بتوانیم آن مبانی و تفکراتی را که از غرب وارد کشور ما شده است اصلاح کنیم. در این صورت می‌توانیم علوم انسانی را از قرآن و منابع دینی به دست بیاوریم، چون انسان را به خوبی می‌شناسند و می‌توانند به شکل بهتری راهکارهای لازم را به انسان ارائه دهند.

دستاوردهای فقهی هوش مصنوعی مطلقا اعتبار شرعی ندارد

آیت‌الله محمد قائنی؛ استاد درس خارج حوزه علمیه قم:

ما فرض می‌گیریم هوش مصنوعی آن خطاهایی که گفته می‌شود را ندارد و به گونه‌ای طراحی می‌شود که عصمتی پیدا می‌کند نظیر عصمت انبیا. من فرض را جایی می‌برم که آقایانی که می‌خواهند از هوش مصنوعی تعریف کنند به بالاتر از آن نتوانند برسند. پس ما فرض می‌کنیم در نتایج هوش مصنوعی هیچ خطایی وجود ندارد و از انواع تحریف و خطر و سوگیری مصونیت دارد. همچنین فرض می‌کنیم تمام اطلاعاتی که به هوش مصنوعی داده شده است به گونه‌ای است که اگر به یک فقیه داده می‌شد به همین نتیجه می‌رسید و حتی خطاهایی که ممکن است یک فقیه داشته باشد و مثلا از مبانی خودش در مواردی عدول کند، این مشکل را هوش مصنوعی جبران می‌کند.

آیا معنای سخن این است که فقیه باید خانه‌نشین باشد و این دستگاه وظیفه پاسخگویی به مسائل فقهی را بر عهده بگیرد؟ مثلا اگر هوش مصنوعی بگوید بر اساس نظرات اصولی شیخ انصاری رساله عملیه شیخ انصاری این باید باشد، آیا می‌شود به این نتیجه هوش مصنوعی عمل کرد؟ با قطعیت می‌گویم نه، حتی اگر هوش مصنوعی در حد عصمت باشد نمی‌توان به این نتیچه عمل کرد. چرا؟ سرّش این است داده‌هایی که هوش مصنوعی از آن استفاده می‌کند دو قسم است. یک قسم داده‌هایی که وقتی به دستگاه داده می‌شود نتایجی که حاصل می‌شود به گونه‌ای است که دریافت‌کننده به صحت آنها قطع دارد. مثلا من یقین دارم ماشین حساب همان کار محاسبه دستی را برای من می‌کند و من به نتایج ماشین حساب یقین دارم لذا معنا ندارد بگویم این نتایج اعتبار دارد یا ندارد.

رفع فتنه، مرز مقابله با دشمنان اسلام است

آیت‌الله محسن فقیهی، استاد درس خارج حوزه علمیه:

 اگر دشمنان تسلیم شدند و دست‌ها را بالا بردند به معنای این است که با آنان مقاتله نکنید؛ البته قصاص در جای خود است لذا کسی که بالفعل در حال ظلم و جور است با او مقاتله کنید ولی اگر تسلیم شد با او کاری نداشته باشید. اسلام مرز جنگ را رفع فتنه می‌داند. یکی از نکاتی که در این آیه مورد توجه هست، این است که جنگ برای غنائم نیست؛ جنگ مسلمانان برای کشورگشایی نیست و نباید باشد بلکه برای اقامه دین خداوند است. و یکون الدین لله. این آیه در مورد مشرکان مکه است نه برای مناطق دیگر چون قبلاً هم کشتار کرده بودند و هم مسلمانان را از خانه خود بیرون کرده و شکنجه کرده بودند لذا اینکه ابتدائاً ما با مشرکان بجنگیم، درست نیست.

سیاست تبلیغی اروپای معاصر، معرفی چهره خشن از مسلمین است

رسول ابراهیمی ‌آبشور؛ نویسنده کتاب‌های اسلامی به زبان آلمانی:

نوع نگاه غربیان به حضرت محمد(ص) به دو دوره قبل و بعد از اصلاحات پروتستانی قابل تقسیم است؛ قبل از این دوره تحلیل‌ها فقط مغرضانه و دشمنانه است ولی بعد از این دوره چند دسته نظر از جمله دفاع منصفانه از شخصیت پیامبر(ص) و گاهی نگاه دشمنانه مانند کشیدن کاریکاتور، وجود دارد.

حضرت عباس(ع)؛ اسوه ادب، فروتنی و علم

حجت‌الاسلام وحید نجف‌زاده، استاد جامعه المصطفی:

ابوالفضل العباس(ع) آنقدر در مکتب اهل بیت(ع) درس آموختند که نمونه و الگوی تواضع و فروتنی محسوب می‌شدند و اگر بخواهد ادب و فروتنی را به شخصیتی به عنوان عیار و شاخص نسبت دهد باید به ایشان ارجاع بدهد؛ در تاریخ آمده است که حضرت عباس(ع) هیچ‌گاه بدون اجازه نزد امام حسین(ع) نمی‌نشستند و وقتی اجازه صادر می‌شد دو زانو و فروتنانه و متواضعانه می‌نشستند و محضر ایشان را درک می‌کردند.

از شاخصه‌های دیگر ایشان مسئله ایمان و بصیرت است؛ در زیارتی که وجود نازنین امام صادق(ع) به ابوحمزه ثمالی آموختند، فرمودند: «أشْهَدُ أنّک لَمْ تَهِنْ ولَمْ تَنْکلْ وَأنَّک مَضَیتَ عَلَی بَصِیرَةٍ مِنْ أمْرِک مُقْتَدِیاً بِالصّالِحِینَ وَمُتَّبِعاً لِلنَّبِیینَ فَجَمَعَ اللّه بَینَنَا وَبَینَک وَبَینَ رَسُولِهِ وأولِیائِهِ فِی مَنَازِلِ الُمخْبِتِینَ فَاِنّهُ أرْحَمَُ الرّاحِمِینَ»؛ من گواهی و شهادت می‌دهم که شما یک لحظه سستی از خود نشان ندادی و با ایمان و بصیرت از دنیا رفتی و مهمترین دلیل بر ایمان قمر بنی هاشم هم این سخن امام صادق(ع) است که در زیارتنامه حضرت عباس(ع) آمده است؛ فرمودند: خداوند لعنت کند کسانی که مقام والای تو را نشناختند و حرمت تو را شکستند.

پیامبر(ص) درباره امام حسین(ع) چه گفته است

علی الله‌بداشتی، عضو هیئت علمی دانشگاه قم:

ترمذی و ابن باجه و احمد حنبل گزارش کردند رسول خدا(ص) فرمود: حسین(ع) فرزندی از فرزندان من است و هر کس مرا دوست دارد باید حسین(ع) را دوست داشته باشد. جایگاه امام حسین(ع) نزد پیامبر(ص) را این حدیث مشخص می‌کند. در روایت دیگری آمده است «احب الله من احب حسینا» یعنی خدا دوست می‌دارد کسی که حسین(ع) را دوست بدارد. باز در روایت دیگری آمده است که امام حسن(ع) و امام حسین(ع) دو ریحانه من در این دنیا هستند. باز روایت دارد؛ این دو فرزندان من هستند، کسی که آنها را دوست بدارد مرا دوست داشته است.

الگوگیری امام خمینی(ره) از پیامبر(ص) در دعوت آزادانه مردم به ارزش‌های الهی

حجت‌الاسلام محمدکاظم تقوی؛ مدیر تحقیقات مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره):

امام خمینی که در چنین دهه‌ای انقلاب اسلامی را به پیروزی رساندند به پیامبر اکرم(ص) بسیار تاسی می‌کردند. وقتی امام(ره) مقابله با طاغوت را شروع کرد یک عده می‌گفتند این کارها دور از شأن یک عالم دینی است که با طاغوت مبارزه کند. همینطور وقتی امام حکومت اسلامی را بنیان‌گذاری کردند یک عده این حرکت را دور از اسلام می‌دانستند، آنجا بود که حضرت امام فراوان به سیره پیامبر(ص) استناد می‌کردند. امام به تعبیری فاتح باب تأسی به پیامبر(ص) در این زمینه است.

اگر پیامبر(ص) در مسجد می‌نشست و فقط احکام بیان می‌کرد مشرکین با او کاری نداشتند، پیامبر(ص) چون با ظالمین مبارزه کرد و برای دفاع از محرومین قیام کرد دشمنان قصد جانش را کردند. امام می‌فرمود ما تأسی به پیامبر(ص) می‌کنیم. پیامبر(ص) تشکیل حکومت داد، پیامبر(ص) مدیریت کرد. امام خمینی مشخصا در همان ایامی که در پاریس حضور داشتند به صراحت گفتند حکومت جمهوری اسلامی مورد نظر ما از رویه پیامبر اکرم(ص) و امام علی(ع) الهام خواهد گرفت و متکی بر آرای عمومی ملت خواهد بود.