Kur’an’da adı geçen bitkiler

Arapça’da nebat-ât, bitki-ler anlamında bir kelimedir. İnsan da bir yönüyle nebati bir varlıktır. Zira; hastalığı sebebiyle komaya girmiş bir insana artık bitkisel hayat yaşıyor denilmesi bunu tescil etmektedir. Kainatın, her an olan açık eczanesine yerleştirilmiş, her bitki mutlaka bir derde devadır.

Çevremizde birçok İlâhi işaret ve mucizeler bulunmakta olup bunlara dikkat etmek özel bir özen gerektiriyor. Bu işaret ve mucizeler arasında insan ve diğer canlılara pek çok faydası olan bitkiler yer almaktadır.

Kur’an-ı Kerim’de pek çok nimet ve mucizeden bahsedilir. Bu nimetlerin bir kısmı topraktan çıkar. Her bitkinin kendine has özellikleri vardır. Toprağın altından ve suyun içinden çıkan tohumlar harika bir mucizedir. “Gökten su indiren O’dur. (Buyurdu ki:) İşte biz her çeşit bitkiyi onunla bitirdik. O bitkiden de, kendisinden üst üste binmiş taneler bitireceğimiz bir yeşil bitki, hurmanın tomurcuğundan sarkan salkımlar, üzüm bağları, zeytin ve nar bahçeleri meydana getirdik; birbirine benzeyeni var, benzemeyeni var. Meyve verirken ve olgunlaştığı zaman her birinin meyvesine bakın! Kuşkusuz bütün bunlarda inanan bir topluluk için ibretler vardır. “(En’âm suresi, 99. ayeti)

Ayrıca özel niteliklere sahip bağ ve bahçelerden bahseder: En’am suresi 141. ayeti: “Çardaklı ve çardaksız bağları, değişik ürünleriyle hurmaları, ekinleri, birbirine benzeyen ve benzemeyen biçimlerde zeytin ve narları meydana getiren O’dur. Her biri ürün verdiğinde ürününden yiyin; hasat günü de hakkını verin; fakat israf etmeyin; çünkü Allah israf edenleri sevmez.”

Nahl suresi 10. ayeti: “Gökten su indiren O’dur. Ondan hem kendiniz için içecek su hem de hayvanlarınıza yedireceğiniz bitkiler verir.”

Bazı bitkilerden hoş ve aromalı yiyecek veya içecek olarak verilen bir nimet olarak bahsedilmiştir. Örneğin, yenilebilir ve güzel kokulu bir bitki olan fesleğen, Kur’an’da ilahi bir nimet olarak anılır: “Ona huzur, güzel nasip ve nimetlerle dolu cennet vardır.” (Vâkıa suresi, 89. ayeti)

Veya zencefil bitkisi cennettekiler için bir yiyecek ve içecek olarak tanıtılmıştır: “Ayrıca kendilerine orada zencefil karışımlı dolu bir kadeh sunulur.” (İnsan suresi 17. ayeti)

Zeytin de Allah’ın kendisini tanıtmasının alametlerinden biri olarak kabul edilir ve Allah’ın Zeytin’e yemin ettiği ölçüde bereketli bir ağaçtır: “Yemin olsun incire ve zeytine..” (Tîn suresi, 1. ayeti)

Sedir ağacı da cennet ağacı olarak tanıtılır: “Onlar dalbastı kiraz ve meyve yüklü muz ağaçları arasında..” (Vâkıa suresi, 28. ayeti)

Diğer bitkilerden de birçok ilâhi nimetin bir parçası olarak bahsedilir: Salatalık, sarımsak, mercimek, balkabağı, ısırgan otu, misvak bitkisi, soğan, buğday başak gibi.

Bu arada Kur'an-ı Kerim dayanılmaz bir ağaçtan söz eder: “Bu ağaç cehennemden yetişir ve meyveleri günahkarların gıdasıdır. “Biz o zakkumu zalimler için bir sınama aracı yaptık. O, cehennemin ta dibinde yetişen bir ağaçtır. Tomurcukları sanki şeytanların başları gibidir. Zalimler mutlaka onu yiyecekler, karınlarını onunla dolduracaklar.” (Sâffât suresi, 63-66 ayetleri)