مسئله زن و خانواده از چالشبرانگیزترین موضوعات جهان امروز است. جهانی که سالهاست با جنبشهای آزادیخواهی زنان مواجه شده و نه تنها در ایران بلکه در همه کشورهای جهان تلاشهایی برای اصلاح قوانین و حمایت از زنان در حال انجام است.
در خصوص نگاه اسلام به زنان و مسائل مرتبط با خانواده نیز نظرات و دیدگاههای متعددی در طول تاریخ اسلام مطرح و تلاش شده قوانین براساس دیدگاه حقیقی اسلام و به دور از دیدگاههای شخصی یا برداشتهای سلیقهای از آیات و روایتها تدوین شود.
خبرگزاری ایکنا و مؤسسه شمیم ایمان و اندیشه با در نظر گرفتن همین چالشها، با هدف بررسی دیدگاههای اسلام در خصوص زن و خانواده با حضور حجتالاسلام والمسلمین محمد حاج ابوالقاسم دولابی، عضو مجلس خبرگان رهبری مجموعه آموزشی «خانواده و زن از دیدگاه قرآن» را تدوین کرده است.
در جلسه بیستم موضوع «ازدواج و ملاکهای انتخاب همسر» مورد بررسی قرار گرفته است که در ادامه با هم میخوانیم و میبینیم.
در جزء بیستم قرآن کریم خدای متعال به ماجرای ازدواج حضرت موسی(ع) اشاره میکند و درسهای قرآنی زیادی در این ماجرا ذکر شده است. «قَالَ إِنِّي أُرِيدُ أَنْ أُنْكِحَكَ إِحْدَى ابْنَتَيَّ هَاتَيْنِ عَلَى أَنْ تَأْجُرَنِی ثَمَانِی حِجَجٍ فَإِنْ أَتْمَمْتَ عَشْرًا فَمِنْ عِنْدِكَ وَمَا أُرِيدُ أَنْ أَشُقَّ عَلَيْكَ سَتَجِدُنِی إِنْ شَاءَ اللَّهُ مِنَ الصَّالِحِينَ؛ [شعيب] گفت من مىخواهم يكى از اين دو دختر خود را [كه مشاهده مىكنى] به نكاح تو در آورم به اين [شرط] كه هشت سال براى من كار كنى و اگر ده سال را تمام گردانى اختيار با تو است و نمىخواهم بر تو سخت گيرم و مرا ان شاء الله از درستكاران خواهى يافت»(آیه 27 سوره قصص).
آیات 20 تا 30 این سوره نورانی اشاره دارد به ماجرای حضرت موسی(ع) که بعد از آن که مورد تهدید قرار گرفت از شهر مصر خارج شد و به شهر مدین رسید. در نزدیکی چاه مدین دو خانم را مشاهده کرد که در انتظار هستند تا بتوانند در یک فرصت مناسب برای گوسفندانشان آب فراهم کنند. حضرت موسی(ع) به آنها کمک کرد. دختران هم به سوی خانه رفتند و ماجرا را برای پدر خودشان تعریف کردند و بعد از ساعتی یکی از دختران به سوی حضرت موسی بازگشت و عرض کرد که پدرم شما را دعوت میکند تا مزد کارتان را بپردازد.
هنگامی که حضرت موسی(ع) ماجرای خودشان را برای پدر این دخترها که حضرت شعیب(ع) بود تعریف کرد، ایشان به حضرت موسی(ع) اطمینان دادند که از ظالمان در امان خواهد بود.
یکی از دختران حضرت شعیب به پدر عرض کرد که این جوان معیارهای مورد نظر برای برعهده گرفتن مسئولیت را دارد چه قدر خوب است که او را اجیر کنید. حضرت شعیب هم در مهریه حضرت موسی را بین دو گزینه مخیر کردند؛ هشت سال یا 10 سال چوپانی مهرهای که برای طرفین موجب برکت و نفع بود و استحکام زندگی را در پیداشت.
برخی از نکات استفاده شده در این آیات که مربوط به جایگاه زن و خانواده است عبارتند از اول: رابطه صمیمانه پدر با دختر و اعتماد به او که موجب پاکدامنی دختر میشود. دوم: حریم میان زن و مرد نامحرم باید رعایت شود و صحبت با نامحرم باید در حد ضرورت باشد. همانطور که دختر شعیب به مقدار ضرورت اکتفا کرد و بیش از مقدار ضرورت با حضرت موسی سخن نگفت. همه مردان جامعه باید خود را ملزم به رعایت حقوق زنان و حمایت به جا و به موقع از آنها بدانند. همانطور که حضرت موسی(ع) به دختران شعیب کمک کرد.
ملاک انتخاب همسر تقوا، امانتداری و توانمندی اوست. نباید خواستگار را به صرف فقر مالی رد کرد. دختران شعیب بر روی تقوا و کارآمدی حضرت موسی تأکید کردند. «قَالَتْ إِحْدَاهُمَا يَا أَبَتِ اسْتَأْجِرْهُ إِنَّ خَيْرَ مَنِ اسْتَأْجَرْتَ الْقَوِيُّ الْأَمِينُ؛ يكى از آن دو [دختر] گفت اى پدر او را استخدام كن چرا كه بهترين كسى است كه استخدام مىكنى هم نيرومند [و هم] در خور اعتماد است»(آیه 26 سوره قصص).
اگر داماد فردی متقی، امین، خوش اخلاق، توانمند و همسان دختر باشد پدر میتواند خودش پیشنهاد ازدواج را مطرح کند و البته برای حفظ عزت دختر مهریه را هم خودش به نحو منصفانه تعیین کند و حداقل میزان مورد قبول خودش را بیان کند و پذیرش بیشتر را به اختیار داماد بگذارد. مهریه مناسب، مهریهای است که در حد توان داماد و به نفع طرفین ازدواج باشد. والدین باید بستری را فراهم کنند تا دختران بتوانند حرف دلشان را به راحتی به آنها بزنند.
در این میان نقش پدر در صمیمیت با دختران خودش جهت مصون ماندن آنها از انحرافها و حفظ پاکدامنی و حیا بسیار پررنگ است. فرهنگ غلط که در خصوص مهریه بالا در جامعه وجود دارد منجر به کاهش ازدواج میشود و به ازدواج سفید در جامعه دامن میزند. رعایت این نکات موجب افزایش ازدواج و استحکام خانواده میشود و در نقطه مقابل پیروی از فرهنگ غربی موجب کاهش ازدواج و افزایش طلاق خواهد شد.
فرهنگ منحط غربی موجب تضعیف بنیان خانواده، افزایش نرخ طلاق و افزایش تعداد زنان سرپرست خانوار شده که با مشقت فراوان عهدهدار تأمین معیشت و تربیت کودکان خودشان هستند. در آمریکا 47 درصد از زنان سرپرست خانوار هستند. بحران خانواده دامنگیر اروپای غربی هم شده است به حدی که در کشوری مثل فرانسه حدود 49 درصد و در لوکزامبورگ حدود 59 درصد بانوان سرپرست خانوار هستند. مراقب نفوذ فرهنگ بنیان کن غرب باشیم.
انتهای پیام